Türk dış politikası karar alma mekanizmasının işleyişi: II.Körfez Krizi (2003)
The process of decision making mechanism in Turkish foreign policy: The sample of Gulf Crisis (2003)
- Tez No: 148494
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. EROL KURUBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Türk Dış Politikası, Karar Alma Süreci, Karar Alma Mekanizması, Karar Alma Birimi, Kuzey Irak, ABD, Irak, Turkish Foreign Policy, Decision Making Process, Decision Making Mechanism, Decision Making Units, Northern Iraq, USA, Iraq
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
ÖZET TÜRK DIŞ POLİTİKASI KARAR ALMA MEKANİZMASININ İŞLEYİŞİ: II.KÖRFEZ KRİZİ ÖRNEĞİ (2003) Muharrem AKSU Süleyman Demirel Üniversitesi, Kamu Yönetimi Bölümü Yüksek Lisans Tezi, 282 sayfa, Haziran 2004 Danışman: Yard. Doç. Dr. Erol KURUBAŞ Bu tezin amacı, Türk dış politikası karar alma mekanizmasında yer alan dış politika karar alma birimlerinin neler olduğu ve bunların anayasal yetkilerini, tarihsel gelişim içinde anayasal yetkilerindeki artışları ve azalmaları incelemek, tarihsel süreç içinde belirli dış politika olayları ve krizleri karşısında hangi karar alma birimlerinin etkili olduğunu ve 2003 'teki Körfez Krizi'nde de karar alma birimlerinden hangisinin etkili olduğunu ortaya koymaktır. Çalışmanın temel çıkış noktası, parlamenter demokrasilerde dış politikayı yürüten, kararların alınmasında inisiyatif sahibi olan hükümet olmasına karşın, Türkiye perspektifinde hükümetin dış politika karar alma sürecinde daha doğrusu kararların alınmasında etkili olduğu kadar diğer karar birimlerinin de özellikle Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) etkili olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu konuyu analiz edebilmek için Türk dış politika karar alma birimlerinin anayasal yetkileri ve tarihsel gelişim içinde karar alma sürecindeki etkinliği ve etkinliğinin kaynaklan yeterince anlaşılması ve açıklanması gerekmektedir. Çalışmada kuramsal çerçeve olarak“karar alma yaklaşımı”kullanılmıştır. Bu teorik çerçeve ışığında karar alma yaklaşımının ne olduğu, karar almaya etki eden öğeler, karar alma sürecinin aşamaları incelenmiştir. Türk karar alma mekanizmasının nasıl işlediği, dış politikada yetkili birimler ve bunların dış politika kararlarına etkileri incelenmekle beraber 2003 'teki Körfez Krizi'nde dış politika karar alma sürecinde etkili olan birimler ortaya konarak sürece damgasını vuran birim ortaya konmuştur. Bu çalışmanın bulguları aşağıdaki gibidir. Türk dış politikası karar alma sürecinde bazı karar birimlerinin diğerlerinden daha etkili olması sağlayan faktörler, güçlü liderlik, dış politika karar yapımına kişisel aktif katılım isteği, karar bmminin birçok etken nedeniyle ülke içi saygınlığının fazla olması, dış politika konusunun önem derecesi ve birimler hakkında anayasal ve yasal düzenlemeler nedeniyle olmaktadır. Bu faktörlere bağlı olarak tarihsel gelişim içinde kimi zaman hükümet, kimi zaman dışişleri bürokrasisi, kimi dönem cumhurbaşkanlığı ama çok kez TSK dış politika karar alma sürecinde öne çıkmaktadır. Bununla birlikte 2003 'te yaşanan Körfez Krizi'nde dış politikayı yürüten ve nihai kararları alan doğal olarak hükümet olmasına karşılık, hükümetin yürüteceği dış politikayı daha doğrusu dış politika davranışını ve aldığı kararların çerçevesini belirleyen TSK olmuştur. Ayrıca süreçte dışişleri bürokrasisi de etkili olmakla birlikte cumhurbaşkanhğımn etkinliği önceki dönemlerde görev alan cumhurbaşkanları ile kıyaslanırsa, onlar kadar etkili olduğu söylenemez. Cumhurbaşkanlığnnn aktif katılımı gözlemlenmemiştir. Süreçte hükümetin yürüteceği dış politikaların çerçevesini çizerek etkili olan TSK kadar TBMM de etkili olmuştur. Nitekim TBMM, hükümetin TSK'nın tavsiyesi üzerine sunduğu 1 Mart tezkeresini reddederek dış politika sürecini tamamen değiştirmiştir. Cumhuriyetin ilanından beri sürekli olarak hükümetlerin dış politikalarım onaylayan ve dış politika denetimini bile yeterince yerine getiremeyen TBMM bu dönemde etkili karar birimlerinden biri olmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT THE PROCESS of DECISION MAKING MECHANISM in TURKISH FOREIGN POLICY: THE SAMPLE of II. GULF CRISIS (2003) Muharrem AKSU Süleyman Demirel University, Department of Public Administration M.A.P., 282, June 2004 Supervising: AsstProf. Dr. Erol KURUBAŞ The aim of this thesis is to expose which the foreign policy decision making units take part in Turkish foreign policy decision making mechanism are and to examine their constitutional authority in historical process in terms of the increases and the decreases as well as determining the most effective decision making units in specific foreign policy events -especially in the II.Gulf Crisis- in historical process. Although the basic starting point of the study is to examine the government which performs the foreign policy in the parliamentary democracies and has initiative in decision making, in the Turkish case it is seen that many decision units especially Turkish Army is effective in foreign policy decision making process. Consequently the understanding and the explaining of the constitutional authorities of Turkish foreign policy decision making units and their efficiencies and sources in decision making process in the historical perspective are essential. The theoritical frame of the study is“decision making approach”. What the decision making approach is, the components that effect the decision making, the levels of the decision making process are examined in the light of this theoretical frame.The unit that defined the process is exposed by examining the process of Turkish decision making mechanism, the authorized units in foreign policy and their effects to foreign policy withal the effective units in foreign policy decision making process in the Gulf Crises in 2003. The findings of the working are; The factors; that make some of the decision making units more effective than others in Turkish foreign policy decision making process are strong leading, the personal active participating inclination to foreign policy decision making, the superfluous national prestige of the decision making unit for many reasons, the importance level of foreign policy and constitutional arrangements about units. In connection to these factors sometimes the government, sometimes the foreign affairs bureaucracy sometimes the presidency but mostly Turkish Army come to the fore in the process of foreign policy decision making in the historical progress, furthermore in the Gulf Crisis of 2003 although the function of foreign policy and taking the decisive decisions belong to the government, Turkish Army has decided on foreign policies and effected the framework of the decisions of the government. Besides the effectiveness of foreign affairs bureaucracy the presidency has less impact relative to the ex-presidencies in the process. The active participation of presidency could not be observed. Turkish Great Nation Assembly has also been effective as much as Turkish Army which defined the framework of the governments foreign policy. As a result Turkish Great Nation Assembly rejected the government's 1 March note which is recommended by Turkish Army and so has altered the foreign policy process. In the period Turkish Great Nation Assembly which always approves the governments' foreign policies since the declaration of the republic and is ineffective in the foreign policy supervising. Has been one of the most effective decision making units.
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Decision-making process in Turkish foreign policy crises: The role of state institutions during süleyman demirel administrations
Türk dış politikası krizlerinde karar alma süreci: Süleyman Demirel yönetimleri boyunca devlet kurumlarının rolü
BURAK KÜRKÇÜ
Doktora
İngilizce
2019
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN BAĞCI
- Türk dış politikasında güncel yaklaşımlar ve eksen kayması tartışmaları: 2002-2012
Current approaches and axis shift discussions in Turkish foreign policy: 2002-2012
VAHİT GÜNTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Uluslararası İlişkilerKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FARUK EKMEKÇİ
- Karar birimlerinin dış politika yapım sürecinin işleyişine etkileri: Türk dış politikası örneği
Impacts on the functioning of the foreign policy making process at the decision units: The case of Turkish foreign policy
FATMA ANIL ÖZTOP
Doktora
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN EFEGİL