Geleneksel Türk evi planlamasında iklim faktörü: Edirne evleri ve Mardin evleri ile ilgili bir karşılaştırma
The Factor of the climate in planing the traditional Turkish house; the comparison between Edirne and Mardin traditional house
- Tez No: 150329
- Danışmanlar: PROF. DR. ALTAN AKI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Yaşanılan çevrede iklim koşullarının konut üzerindeki etkileri tasarım çalışmalarına yön veren en önemli nedenlerden birisidir. Bu etken asırlar boyu konutun plan ve biçimlenişine etkileyerek mimari karakterler arasındaki farklılığın doğmasında önemli rol oynamıştır. İklim koşullarındaki farklılıklar bir bölgedeki konutun ülkenin diğer bölgesindeki konuttan farklı olmasını gerekli kılmıştır. Günümüzde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan geleneksel Türk evlerinin oluşum nedeni, sosyal yapıdaki değişme ve bununla ilgili olarak yapının fiziksel durumunun bozulmasıdır. Bu değişimin geleneksel konut dokusunu birçok yörede yok olma noktasına getirmiş olması, zamana bağımlı olan yapının, zamandan bağımsız çeşitlilikte gelişim gösteren sosyal yapıyla dengelenmesinden ve yapıların güncel koşullara uygun bir duruma getirilmesinden kaynaklanmaktadır. Bunun yanında geleneksel Türk evlerinin oluşumunda doğal etkenler de önemli rol oynar. Bu tez kapsamında, geleneksel Türk evlerinin planlamasında doğal etkenlerden iklimin ne kadar önemli olduğu incelenmiştir. Bunlara ek olarak Türk evi planlamasında topografya ve manzara tasarımı etkileyen diğer önemli faktörlerdir. Birinci bölümde; binalar tasarlanırken iklim önemsendiğinde, bunun faydalarının neler olduğunu, bu çalışmanın amacı olan Edirne ve Mardin illerinin neden ele alındığını ve çalışmanın kapsamında da bu iki ildeki geleneksel konutlardaki yapılar ele alınıp, bu çalışmada nasıl bir yöntem izlendiği anlatılmıştır. İkinci bölümde; geleneksel Türk evi kavramının nasıl ortaya çıktığını, Osmanlı devleti sınırlan içinde farklı coğrafik koşullar içinde nelerde ve hangi yüzyıllar içinde yaygın olduğu, geleneksel Türk evinin gelişimi, sınıflandırılması ve oluşumundaki temel özelliklerin neler olduğunu, oluşumuna neden olan doğaletkenlerin neler olduğunu ve bunların geleneksel Türk evini nasıl etkilediği açıklanmıştır. Üçüncü bölümde; Öncelikle ılıman iklim bölgesi içinde yer alan Edirne ilinin genel özellikleri (tarihi, coğrafi konumu, iklimi, topografyası) ile geleneksel evlerin Edirne ilinde alan çalışmasıyla belirlenen bölgeler içinde bir sınıflandırma yapılmıştır. Daha sonra bu evlerin özellikleri ve iklim ile ilişkisi araştırılıp, aralarında hangisinde iklim ne kadar ve ne şekilde önemsendiği örneklerle karşılaştırılıp, mekan ve elemanların da iklim ile ilişkisi incelenmiştir. Dördüncü bölümde; sıcak - kuru iklim bölgesi içinde yer alan Mardin ilinin genel özellikleri (tarihi, coğrafi konumu, iklimi, topografyası) ile geleneksel evlerin özellikleri ve mekanların iklimle ilişkisi incelenmiştir. Beşinci bölümde; iki farklı iklim kuşağında bulunan Edirne ve Mardin illerinde iklimin etkisiyle oluşan mekan ve elemanların karşılaştırılması yapılıp, elde edilen bilgiler tablolar ile desteklenmiştir. Altıncı bölümde; ılıman bölgeler ile sıcak - kuru bölgelerdeki iklim kriterleri ve bu iki bölgede iklim gerekliliğinden dolayı yaz ve kış hangi farklı mekanların kullanıldığı açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
Climate effect on houses is the main design factor, which directed the design process. This factor affects the planning techniques and the planning layout of the houses in many centuries. Also climate is the reason for revealingthe different architectural styles. There are many dissimilar climates on the earth for this reason there are many architectural styles. Now a days the traditional Turkish houses have a risk to destroy. The design process of the Turkish houses is change according to the social environment. The changes in social environment occured risks that are terminatedthe traditional Turkish house texture. In many places of the Turkey, traditional Turkish house textureis fall off. The changes in social environment differ in time but the houses and their styles are not change according to time. Because of this fact physical conditions of the Turkish houses are very bad. The styles of the traditional houses are tried to modify according to the changes of the social environment. Instead of the social changes, the climate factor has got a big role in the formation of the traditional Turkish houses. The scope of this thesis proves the climate, which is the one of the natural factors, role in changing the plans of the Turkish houses. Additionally topography and panorama are the other important factors in plannimg the Turkish houses. In the first chapter, the concept of the climate and the benefits of this concept are explained. The reason for choosing Edirne and Mardin traditional houses for research are explained. Additionally the aim and scope of the thesis are explained. In second chapter, the exposure of the traditional Turkish house concept in Ottoman Empire is explained. The planning layouts, techniques and classification of the traditional houses, which are located in different places, are explained. Additionally the naturel causes of the traditional Turkish housing formation and the climate role in planning the traditional Turkish houses are explained. In the third chapter, Edirne Traditional Turkish houses characteristic, which are located in the temperate climate region, are explained and classified. By the help ofVII the site work, the traditional Edirne houses classified according to the climate factor. Also the interior spaces and the architectural elements relationships between, «the climate are examined. In the fourth chapter, Mardin Traditional Turkish houses characteristic, which are located in hot and dry climate region are explained. In the fifth chapter, Edirne and Mardin Turkish houses interior spaces and architectural elements, which are located in different places in Turkey, are compared. Additionally, the formed datas are organized in graphic presentation. In the sixth chapter, the climate criterions in temperate, hot and cold regions are examined. With the help of these criterions the types of interior spaces, which are used in traditional Turkish houses are explained.
Benzer Tezler
- Geleneksel Yozgat evleri
Traditional Yozgat houses
ŞENER İLGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkSelçuk ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHTİYAR EROĞLU
- Sakarya ili Geyve ilçesi geleneksel konut mimarisi
Tradintional hause architecture in Geyve-Sakarya
DOĞAN KOŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sanat TarihiSakarya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜLİN ÇORUHLU
- Geleneksel Bor evleri
Traditional Bor houses
MEHMET SELÇUK GÜROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkSelçuk ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHTİYAR EROĞLU
- Sakarya ili Sapanca ilçesi geleneksel konut mimarisi
Tradintional hause architecture in Sapanca-Sakarya
SERAP EŞKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sanat TarihiSakarya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANDAN NEMLİOĞLU
- Konut planlamasında Türk evi geleneğinin yeri konusunda bir araştırma
Başlık çevirisi yok
KUDDUSİ BURKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KULAKSIZOĞLU