Yeni fragmanların ışıgı altında hukkana (huqqana) antlaşması
Hukkana (huqqana) in the light of the recent fragments
- Tez No: 160066
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASEMİN ARIKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Ancient Linguistics and Cultures
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hititoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
ÖZET Hatti ülkesinin başkenti, Hattusa'dan ele geçen çivi yazılı tabletler arasında antlaşma metinleri, Hitit devletinin siyasal ilişkilerini göstermesi bakımından, en önemli tarihî belgeler arasında yer alır. Şimdiye kadar tespit edilen Hititlere ait en eski antlaşma, büyük kral ile Hitit devletine askeri hizmette bulunan Hapiri adamları arasında yapılmıştır. Hitit devlet antlaşmaları, genellikle siyasî olayların yoğun olarak yaşandığı büyük imparatorluk dönemine aittir. En eski devlet antlaşması olarak ise, Lagaslı Eannatum ile Umma kent devleti arasında yapılan barış antlaşmasını görmekteyiz (yaklaşık M.Ö. 2400). Pek çok Hitit antlaşması, Hititler tarafından da kullanılan, zamanın diplomasi dili Akadça ile kaleme alınmıştır. Genel bir kural olarak Anadolu sınırları içinde bulunan diplomatik partnerler, antlaşmaları Hititçe yazarken, Suriye ve ötesinde bulunan ülkeler Akadça yazmışlardır. Her iki dilde de bu belgeler,“antlaşma (bağlama) ve yemin”anlamına gelen bir sözcük çifti ile (H. ishiul ve lingai-, Akk. rikiltu / rikistu / rîksu ve mâmltu) anılmaktadır. Devlet antlaşmalarını, Hitit krallar inin kendileri ile aynı seviyede olan krallar ile yaptıkları paritetik (eşitlik prensibine dayanan) antlaşmalar ve vasalleri ile yaptıkları antlaşmalar şeklinde ikiye ayırabiliriz. Eşitlik prensibine dayanan antlaşmalarda taraflardan herhangi biri, diğeri üzerinde söz sahibi değildir ve her ikisinin özgür iradesi sonucu ortaya çıkan antlaşma söz konusudur. Hatti ülkesinde karşılaşılan en yaygın antlaşma türü, vasal antlaşmalardır. Bu antlaşmalar, Hitit kralı tarafından hazırlanıp vasale sunulurdu. Hitit çıkarlarının üstün tutulduğu ve vasalin hiçbir etkisinin bulunmadığı antlaşmaya, vasal sadece antlaşmada belirtilen şartlara uyacağına dair yemin ederdi. Tez konumuzu oluşturan ve Huqqana antlaşması adı ile amlan metin iki antlaşmayı içermektedir: İlki, I. Suppiluliuma ile Huqqana arasında yapılan antlaşmadır, ikincisi de, daha önce (?) yapılan, adı bilinmeyen bir Hitit kralının (O.Carruba, Fs Otten2 (1988) s. 72'de, bu kralın III. Tuthalya olabileceğini ileri sürmektedir) Hayasa halkı ve Mariya ile yapmış olduğu antlaşmadır. Metin, B nüshasına ait bazı tablet parçaları ile birlikte günümüze kadar sadece, J. Friedrich tarafından (SV II, 1930) bütün olarak işlenmiştir. 1930 yılında yapılan bu çalışmadan sonra ortaya çıkan fragmanlar ile birlikte Huqqana antlaşmasının A ve B nüshalarına ait bütün fragmanlar, ilk defa olarak tarafımızdan bir bütün halinde işlenmiştir. A nüshasını, B nüshasının yardımı ile tamamladık; transkripsiyonunu ve filolojik yorumları ışığında tercümesini sunduk. B Öy. join denemesinde bulunduğumuz, B nüshasının transkripsiyonunu sunduk. Ayrıca içeriğe göre tarafımızdan yapılan tamamlamalara da yer verilmiştir. Aynı zamanda, B Öy.'e ait 1476/u (KBo 19.44) ile 59/w'yi (KBo 19.44 b) Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde yapıştırdıktan sonra, iki tablet parçasının daha önce bulunmayan birleştirilmiş halinin kopyası tarafımızdan yapılarak sunulmuştur. Anadolu Medeniyetleri Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde bulunan Huqqana antlaşmasına ait, tablet ve tablet parçalarının fotoğrafları bilgisayar yardımı ile bir araya getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
ZUSAMMENFASSUNG Auf den in der Hattusa, die Hauptstadt des Hethitischen Landes, gefundenen Fragmenten in Keilschrift verfassten Abkommenstexte sind, aus der Sicht die Vorlegung der politischen Beziehungen des Hethiter Staates, befînden sich unter der wichtigsten historischen Dokumenten. Bisher festgestellter altesten Hethiter gehörender, ein Abkommen wurde zwischen den groBen König und unter den Hethiter Staat militârisch dienenden Hapiri Manner beschlossen. Die Hethiter Staatsvertrâge gehören im allgemein die grofie Imperium Periode, die in der die politischen Ereignisse sehr haufig vorkamen. Wir sehen den Friedensvertrag zwischen den Eannatum aus Lagas und Stadtstaat Umma, als altester Staatsvertrag (ca. 2400 v. Chr.). Sehr viele Hethiter Abkommen wurden auf der diplomatische akkadische Sprache jener Zeit verfasst, die von dem Hethiter verwendet wurde. Wahrend die innerhalb der anatolischen Grenzen befindlichen diplomatischen Partner grundsâtzlich ihren Vertrâge auf hethitisch schrieben, haben die Lander in- und hinter Syrien auf akkadische geschrieben. Diese Urkunden werden in beiden Sprachen mit zwei Worterpaar benannt, die als“Verbinden und Eid”zu verstehen sind, namlich (H. ishiul und lingai-, Akk. rikiltu I rikistu I riksu und mâmıtu). Die staatlichen Vertrâge können wir in paritâtische Vertrâge (nach dem Gleichstellungsprinzip stützend), die mit den Hethitische Könige gleichgestellten Königen abgeschlossen sind und in Vasallen Vertrâge in zwei Gruppen teilen. Bei den Gleichstellungsprinzip stützenden Vertrâgen sind die Parteien nicht einflussreicher als die Gegenpartei und hier ist von ein Vertrag zu Rede, der nach den Freienwillen beide Seiten entstanden sind. In hettisches Land waren verbreiteste Vertrâge, die Vasallen Vertrâge. Diese Vertrâge wurden durch den Hethiter König vorbereitet und die Vasallen vorgelegt. Bei diesen Vertrâgen, in den nur die Vorteile der Hethiter vorrangig waren und die Vasallen kein Einfluss hatten, beeideten die Vasallen nur, dass sie sich an diesen Bedingungen halten werden.Unser Thesenthema bildender und als Huqqana Abkommen benannter Text, beinhaltete zwei Vertrâge: Der erste, der zwischen den Suppiluliuma I. und Huqqana abgeschlossener und der zweiter ist früher (?) zwischen einen unbekannten Namen Hethiter König (O. Carruba, Fs Otten2 (1988) s. 72 wird behauptet, dass dieser König Tuthalya der III. ist) und Hayasa Volk und Mariya abgeschlossener Vertrag. Der Text wurde bis Heute mit einigen Fragmenten von B nur durch den J. Friedrich (SV II, 1930) vollkommen bearbeitet. Nach diesen Arbeiten in 1930 gefundenen Fragmente und aile Fragmente der A- und B- Ausfertigungen wurden nur durch uns, als Ganze bearbeitet worden. Die A- Ausfertigung haben wir mit der Hilfe der B- Ausfertigung vervollstândigt, die Übersetzung unter der Transkription und die Philologische Kommentare vorgelegt. Die Transkription der B- Ausfertigung, die wir in B Vs. Joinskizze durchgefiihrt haben, haben wir vorgelegt. AuBerdem wurden in dem Inhalt, durch uns zugefügten Vervollstandigungen ihren Platz erhalten. Gleichzeitig wurden B Vs gehörende 1476/u (KBo 19.44) und 59/w (KBo 19.44 b) in dem Museum fur anatolische Kulturen zusammengeklebt und die zwei Fragmenten Teile, die früher nicht gefunden wurden, wurden durch uns als Zusammensetzung kopiert und vorgelegt. Die Fotos der Tafeln - der Fragmente des Huqqana Vertrags im Museum zu Ankara und im Museum zu Istanbul wurden von uns mit einem Rekonstruktion durch Computer zusammengestellt.
Benzer Tezler
- Investigation of electronic properties of ionic liquid electrochemical devices by X-ray photoelectron spectroscopy
İyonik sıvılı elektrokimyasal aygıtların elektronik özelliklerinin X-ışını fotoelektron spektroskopisiyle incelenmesi
MERVE CAMCI
Doktora
İngilizce
2016
Kimyaİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEFİK SÜZER
- Multpl myelom hastalarında otolog kök hücre nakli tedavisinin kemik iliği mikrodamar yoğunluğu ve anjiyogenez sitokinleri üzerine etkisi
The effect of autologous stem cell transplantation on bone marrow microvessel dansity and the cytokines of angiogenesis in patients with multiple myeloma
BİLGEHAN YÜZBAŞIOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
OnkolojiGazi Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLSAN TÜRKÖZ SUCAK
- Fragmanlar arasında kompresyon yapan yeni tasarımlanan vidanın biyomekanik değerlendirilmesi ve diğer vidalarla karşılaştırılması (biyomekanik çalışma)
Evaluation of the biomechanical properties of new designed interfragmentary compression screw system and comparison with two other systems (biomechanical study)
ERTAN SAĞOL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Ortopedi ve TravmatolojiDokuz Eylül ÜniversitesiOrtopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ÖNDER BARAN
- Deneyime dayalı yeni ürünlerde pazarlama iletişim unsurlarının talebe olan etkisi: Sinema sektörü üzerine bir araştırma
The influence of marketing communication items on demand of new experience-based products: A research on the cinema sector
FİGEN ÖCAL
- 2000 sonrası genç Türk seyircisinin film tercihleri: Kültürel ve teknolojik bağlamda fragmanların film seçimindeki rolü
Film preferences of young Turkish audience after 2000: The role of trailers in film selection in cultural and technological context
ORÇUN UZUNOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Radyo-TelevizyonEge ÜniversitesiRadyo Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV FATOŞ PARSA