İnsan hakları eğitiminin hukuksal temelleri ve Türkiye'de insan hakları eğitimi ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi
The legal bases of human rights education and the examination of the recent hes have been done about the education of human rights in Turkey
- Tez No: 160646
- Danışmanlar: PROF. DR. NECMETTİN TOZLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
136 BÖLÜM IV 4. ÖZET SONUÇ VE ÖNERİLER Bu bölümde araştırmanın özeti, sonuçlan ve bu sonuçlara dayalı olarak ortaya konan öneriler üzerinde durulmaktadır. 4.1. ÖZET İnsan haklan, insanın varoluşu ile başlayan dokunulamaz, devredilemez, vazgeçilemez nitelikte kişiliğe bağlı ve insanın yalnızca insan olmasından dolayı sahip olduğu haklardır. İnsan haklarından vazgeçmek, insanlığımızdan yoksun kalmak anlamındadır. İnsan haklan bütün insanlar için insani değerler gerçekleştirilmesi beklenen ortak ideallerdir. Devlet veya başka bir gücün bu hakları keyfi olarak sınırlandırması ve ortadan kaldırılması beklenemez. İnsan haklan düşüncesi uluslararası düzeyde üç önemli aşamadan geçmiştir. Bu safhalardan ilk ikisi, 1948 tarihli“İnsan Haklan Evrensel Bildirgesinin öncesine, üçüncüsü ise, söz konusu bildirgeden sonraya rastlamaktadır. Ulusal düzeyde de; Osmanlı Devleti'nin gerileme döneminde (Sened-i İttifak, 1808) başlayarak çeşitli aşamalardan geçerek günümüze kadar gelmiştir. Her ne kadar söz konusu İnsan Haklan ile ilgili hukuki yaptırımları ihtiva eden bir maziye göndermeler yapılıyorsa da, bu, batılılaşma doğrultusundaki çıkarımlar açısından vurgulanan bir husustur. Tarihimizde, özellikle inanç sistemimizin öngördüğü insana bakış, insanı kutsal ve ”eşrefi mahlukat“, yaratılmışların en şereflisi kabul ettiğinden, uygulamalar da bu doğrultuda olmuştur. Toplumsal yapımız, kodlarımız kırıldıktan sonra gayri insani uygulamalar baş gösterir. İşte batıya dönük uygulamalar, bu kırılma anından sonraki durumun hukuki bir yapıya kavuşturulması yolundaki çabaları ifade eder.137 İnsan haklarının uluslararası sözleşmelerle imza altına alınması; devletin vatandaşları ile ilişkilerinde tek taraflı yaptırımlar yerine, karşılıklı hak ve yükümlülüklerini düzenlemiştir. Devletin, vatandaşlarına hangi haklara sahip olduklarını ve haksızlığa uğradıklarından hak arama yollarının nasıl kullanılacağını öğretme çabası, insan haklan eğitimini gündeme getirmiştir. İnsan hakları eğitimi; bilgi, yetenek, anlayış ve davranışlardan oluşan evrensel bir insan hakları kültürü aşılayıp yerleştirmeyi amaçlayan bilgilendirme ve eğitim etkinliklerinin tümüdür. Türk eğitim sisteminde insan haklan eğitimi başlangıçta insan haklarını tanıtma olarak gündeme gelmiştir. Cumhuriyet dönemine kadar ”azınlık hakları“ olarak bilinen sınırlı haklar, Birleşmiş Milletler'in yayınladığı ”İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi“nin tanıtılması ve ders kitaplarına konulması şeklinde başlatılmıştır. Bu belge aynı zamanda insan haklarının evrensel niteliğinin üye ülkeler tarafından tanındığının belgesidir. Bu araştırma, ”İnsan Haklan Eğitiminin Hukuksal Temelleri ve Türkiye'de İnsan Haklan Eğitimi İle İlgili Yapılan Çalışmalar'ın neler olduğunun tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada; ilk önce insan haklan eğitiminin anlamı, amaçları, ilkeleri tartışılmış ve bu tartışma ile bağlantılı olarak, insan haklan eğitiminin uluslararası ve ulusal düzeydeki hukuksal temelleri incelenmiştir. Daha sonra, Türkiye'de insan haklan eğitimine dönük (uluslararası ve ulusal düzenlemeler göz önüne alınarak) nelerin yapıldığı ele alınmıştır. Yine, Türkiye'de insan haklan eğitimi alanında yapılan çalışmalar; resmi ve gönüllü etkinlikler ile akademik düzeyde yapılan çalışmalar başlıkları altında ele alınmıştır. Bu alanda katkı sağlayan kurum kuruluş ve kişilerin çalışmaları incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Araştırmanın amacı; insan haklan eğitiminin hukuksal temelleri (uluslararası ve ulusal düzeyde) ve Türkiye'de bu alanla ilgili çalışan kurum, kuruluş ve kişilerin çalışmalarının incelenmesidir. Bu amaca ulaşmak için; insan hakları eğitimi138 amaçlan, anlamı ve ilkeleri nelerdir? İnsan haklan eğitiminin uluslararası ve ulusal düzeyde hukuksal dayanakları nelerdir? Türkiye'de insan haklan eğitimi konusunda hangi kurum, kuruluş ve kişiler çaba göstermiş, nasıl bir süreç izlenmiş ve bugün hangi sonuçlara ulaşılmıştır? Sorularına cevaplar aranmıştır. Bu araştırma“tarama”modelindedir. Konular; literatür tarama, bütünleştirme ve değerlendirme yapılarak çözümlenmiştir. Bu yüzden konunun eğitsel ve yasal boyutlarını ele alan literatür taraması yapılmıştır.. Araştırmanın en önemli bulguları arasında; insan haklarının eğitiminin, özellikle uluslararası mevzuatta ayrıntılı bir şekilde ele alındığı, buna karşın ulusal mevzuatın çok da yeterli olmadığı görülmüştür. Yine, Türkiye'de, insan haklan eğitimi alanında yapılan etkinlik ve araştırmalarda da yetersiz kalındığı, ancak son yıllarda; önceki yıllara oranla bu konuda bir artışın olduğu, bunun da Avrupa Birliği'ne giriş süreci ile bağlantılı olduğu gözlenmektedir. 4.2. SONUÇLAR“İnsan Haklan Eğitiminin Hukuksal Temelleri ve Türkiye'de İnsan Hakları Eğitimi İle İlgili Yapılan Çalışmalar”ile ilgili literatür ve mevzuat taraması sonucu elde edilen bulgularla birlikte değerlendirildiğinde şu sonuçlara ulaşılabilir: 1- İnsan haklan eğitiminin hukuksal temelleri olan uluslararası belgelerin (sözleşmelerin); İnsan Haklan Evrensel Bildirgesi, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, kararların; Avrupa Konseyi İnsan Haklan Öğretimi Karan, Avrupa Konseyi Okullarda İnsan Haklan Öğretim ve Öğrenimi Tavsiye Karan, UNESCO Uluslararası Anlayış, İşbirliği ve Barış İçin Eğitim ve İnsan Haklarına ve Temel Özgürlüklere İlişkin Eğitim Tavsiye Karan ve BM İnsan Hakları On Yılı Genel Kurul Karan, toplantıların ise ; İnsan Haklan Eğitimi Uluslararası Kongresi, İnsan Haklan Öğretimi Bilgi ve Belge Uluslararası Kongresi,
Özet (Çeviri)
149 ABSTRACT Human rights, whose existence start with the existence of humanity, are inerasable, untransferable and unabandonable aspects of personality, and are the rights that human being has solely because of being human. The struggle of the governments to teach the citizens what their rights are, and how to put them into practice when they are treated unjustly has brought up the process of“Human Rights' s Education.”The education of human rights is the process of informing and educating activities that aim to inject and stabilize a 'universal human rights' culture' comprised of knowledge, ability, understanding and behaviors. In this study, it is aimed to investigate“The Legal Sources of Human Rights' Education”and to explore“The Studies That Have Been Made in Turkey Related with Human Rights' Education.”Initially, the meaning, aims and principles of Human Rights' Education have been discussed and the legal basis of Human Rights' Education have been examined at national and international level. Secondly, an investigation has been made about what has been done in Turkey about Human Rights' Education. And the studies and activities about Human Rights' Education in Turkey have been categorized under several titles such as; formal, volunteer, and academic. The participation and encouragement of persons, institutions and societies have been taken into consideration and evaluated within the investigation. This investigation is a“scanning”model of research. The subjects have been resolved by the process of bibliographic scanning, comparison and the uniting of data and evaluation. For that reason the bibliographic scanning includes educational and legal phases of the research. Among the most important findings of the investigation; it has been explored that the international laws of Human Rights have been handled in detail while the national laws stood insufficient end restricted. The activities performed in Turkey about The Human Rights' Education have been found unsatisfactory. But, compared with the past decades, an increase of activities about The Human Rights' Education is observed, and that increase has been related to the process of Turkey's candidateship with European Union.
Benzer Tezler
- Demokrasi ve insan haklarının 1980-2000 yılları arası lise tarih kitaplarına ve tarih müfredat programlarına yansıması
The Reflection of democracy and human right to high school history books and history curriculum between the years 1980-2000
ZİHNİ MEREY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ZEKİ TEKİN
- Türkiye'de genel ortaöğretim kurumlarında insan hakları eğitimi
Human rights education in general high schools in Turkey
YASEMİN KARAMAN KEPENEKCİ
Doktora
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ESİN KONANÇ
- Polisin insan hakları eğitiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılması
The Use of creative drama method in the human rights education of police
MİKAİL KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ÇAKIR İLHAN
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN KARAMAN KEPENEKÇİ
- Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 16. maddesinin 7. ve 8. fıkralarının yaşam hakkına yönelik içerdiği tehditler
Threats to human rights in the 7'th and 8'th paragraphs of the 16'th article of Law on Duties and Competencies of the Police
MURAT ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
HukukMaltepe Üniversitesiİnsan Hakları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU
- Avrupa Birliği'nde eğitim hakkı
Right to education in European Union
ASLI DEĞERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiAvrupa Birliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ ŞİMŞEK