Özbek yazar Memedali Mahmudov (Evril Turan) ve Ölmes Kayalar romanı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 162886
- Danışmanlar: PROF.DR. ŞUAYİP KARAKAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
82 ÖZET Sanat eseri, ait olduğu toplumun değerlerini yansıttığı ölçüde başarılı olur. Özbek edebiyatının yetiştirdiği usta kalemlerden biri olan Memedali Mahmud'un Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı, Türkistan Türlderinin hayatım böyle bir başarıyla anlatmaktadır. Romanda Çarlık Rusyasının 19. asrın ortalarında Türkistan'ı işgalinin gerçekçi bir dille anlatılmasının yam sıra Türk milletinin sahip olduğu maddî ve manevî değerler roman sanatıyla yoğrularak verilmiştir. Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı, 70 yıl gibi uzun bir Sosyalist baskı dönemi yaşamış Türkistan edebiyatının gerçeklerin dile getirildiği nadir ürünlerinden biridir. Tüm bu nedenlerden dolayı Memedali Mahmud'un Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanım incelenmiş, bu vesileyle Türkistan edebiyatının 20. asır panoraması çıkarılmaya çalışılmıştır. Tezin hazırlanmasına Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanının Özbek Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmasıyla başlanılmış, romanda geçen bilgiler fişlenmek suretiyle bir araya getirilmiş, konuyla ilgili kaynaklardan doğruluğu araştırılmıştır. Memedali Mahmud ile ilgili bilgiler, yazar hakkında çıkan makalelerden ve gönderdiği mektuplardan derlenmiştir. Bu bilgiler üç bölüm hâlinde sunulmuştur. Memedali Mahmud ve Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı üzerine yapılan bu çalışmada edebî eserler ile tarih bilimi arasındaki sıkı bağ bir kez daha vurgulanarak Rusların Çarlık ve Sosyalist dönemde uyguladıkları Türkistan politikası ortaya konulmaya çalışılmıştır. İncelemeler göstermiştir ki, Bolşevik ihtilâli Ruslaştırma siyasetinin kılıf değiştirmiş hâlidir. Çarlık döneminde uygulanan sansür ve güdümlü sanat anlayışı Sosyalist dönemde de devam etmiş, millî konuların işlenmesi yasaklanmış, millî şuura sahip şair, yazar ve aydınlar ağır bir şekilde cezalandırılmıştır. Ancak Memedali Mahmud, gerçekleri dile getirmekten çekinmemiştir. Bu nedenle Memedali Mahmud ve Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı son derece önemlidir. Çalışmanın Türkistan Türklerinin edebiyatına azıcık da olsa bir katkıda bulunması ümidiyle emeği geçen herkese teşekkür ederim.
Özet (Çeviri)
82 ÖZET Sanat eseri, ait olduğu toplumun değerlerini yansıttığı ölçüde başarılı olur. Özbek edebiyatının yetiştirdiği usta kalemlerden biri olan Memedali Mahmud'un Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı, Türkistan Türlderinin hayatım böyle bir başarıyla anlatmaktadır. Romanda Çarlık Rusyasının 19. asrın ortalarında Türkistan'ı işgalinin gerçekçi bir dille anlatılmasının yam sıra Türk milletinin sahip olduğu maddî ve manevî değerler roman sanatıyla yoğrularak verilmiştir. Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı, 70 yıl gibi uzun bir Sosyalist baskı dönemi yaşamış Türkistan edebiyatının gerçeklerin dile getirildiği nadir ürünlerinden biridir. Tüm bu nedenlerden dolayı Memedali Mahmud'un Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanım incelenmiş, bu vesileyle Türkistan edebiyatının 20. asır panoraması çıkarılmaya çalışılmıştır. Tezin hazırlanmasına Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanının Özbek Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmasıyla başlanılmış, romanda geçen bilgiler fişlenmek suretiyle bir araya getirilmiş, konuyla ilgili kaynaklardan doğruluğu araştırılmıştır. Memedali Mahmud ile ilgili bilgiler, yazar hakkında çıkan makalelerden ve gönderdiği mektuplardan derlenmiştir. Bu bilgiler üç bölüm hâlinde sunulmuştur. Memedali Mahmud ve Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı üzerine yapılan bu çalışmada edebî eserler ile tarih bilimi arasındaki sıkı bağ bir kez daha vurgulanarak Rusların Çarlık ve Sosyalist dönemde uyguladıkları Türkistan politikası ortaya konulmaya çalışılmıştır. İncelemeler göstermiştir ki, Bolşevik ihtilâli Ruslaştırma siyasetinin kılıf değiştirmiş hâlidir. Çarlık döneminde uygulanan sansür ve güdümlü sanat anlayışı Sosyalist dönemde de devam etmiş, millî konuların işlenmesi yasaklanmış, millî şuura sahip şair, yazar ve aydınlar ağır bir şekilde cezalandırılmıştır. Ancak Memedali Mahmud, gerçekleri dile getirmekten çekinmemiştir. Bu nedenle Memedali Mahmud ve Bu Tağlar Uluğ Tağlar romanı son derece önemlidir. Çalışmanın Türkistan Türklerinin edebiyatına azıcık da olsa bir katkıda bulunması ümidiyle emeği geçen herkese teşekkür ederim.
Benzer Tezler
- Özbek yazar Abdülhamid Süleyman Çolpan'ın 'Gece ve Gündüz' romanının yapı ve tema bakımından incelenmesi
Examination of Uzbek author Abdülhamid Süleyman Çolpan's novel 'Day and Night' in the terms of structure and theme
NUR HİLAL ÖDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZEREN
- Özbek yazar Abdulla Kahhar'ın 'Koşçınar Çırakları' adlı romanında tasvirî fiiller
Descriptive verbs in 'Koşçınar Çırakları' novel of Uzbek author Abdulla Kahhar
ÜMİT AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET DEMİRTAŞ
- Özbek yazar O'lmas Umarbekov'un 'Ådam Bo'liş Qiyin' adlı romanı (İnceleme-çeviri yazı-sözlük-Kiril harfli metin)
Uzbek author O'lmas Umarbekov's forensic novel 'Ådam Bo'lish Qiyin' (Review-translation writing-dictionary-book letter text)
ÖZGEN ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DEMİRTAŞ
- Özbek yazar Şükrullah Yusufoğlu ve Tirik Ruhlar romanı
Başlık çevirisi yok
GÜLDEN SALTIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞUAYİP KARAKAŞ
- Özbek yazar Otki̇r Hâşi̇mov'dan seçme hi̇kâyeler 'Uruşni̇ng Songgi̇ Qurbâni̇, Hâtäm-Xasi̇sni̇ng Xazi̇näsi̇, Quyåş Tärâzi̇si̇, Muşti̇pär, Bemâr Pi̇yâz'-İnceleme, metin, aktarma, dizin
Featured stories from Uzbek author Otki̇r Hâşi̇mov 'Uruşni̇ng Songgi̇ Qurbâni̇, Hâtäm-Xasi̇sni̇ng Xazi̇näsi̇, Quyåş Tärâzi̇si̇, Muşti̇pär, Bemâr Pi̇yâz'- Review, text, transfer, index
GAMZE TÜRKAN GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU ERDOĞAN ÖZTÜRK