Bursalı Lami-i Çelebi'nin Münazara'i Sultan-ı Bahar Ba-Şehriyar- Şita eseri (İnceleme-edisyon kritikli metin)
Münazara-i Sultan-ı Bahar Ba-Şehriyar-ı Şita of Bursalı Lami-i Çelebi
- Tez No: 163099
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGUT KARABEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 479
Özet
Lamicî Çelebi, 16. yüzyılda Bursa' da doğmuş ve burada yaşamış; ömrünü okuyarak ve yazarak geçirmiş; ilim irfan sahibi, yazar ve şairdir. Doğum ve ölüm tarihleri konusunda ihtilaflar bulunan şair, Münazara-i Sultan-ı Bahar ba-Şehriyar-ı Şita Mesnevisi'ni devrin hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştur. Eserin, yurt içinde ve yurt dışmda tespit edilen on sekiz yazma nüshası ve bir de matbu baskısı mevcuttur. Sanatçı bu eserinde, Bursa ve civarının, artık bir İslam beldesi olmasına karşılık; halen daha Uludağ' m,“Keşiş”adıyla anılması sebebiyle duyduğu rahatsızlığı dile getirmiştir. Allegorik bir eser olan Münazara-i Sultan-ı Bahar ba-Şehriyar-ı Şita Mesnevisi, devrin sosyal ve kültürel özelliklerini barındırması bakımından da oldukça dikkate değerdir. Eser, atışarak muhatabı alt etme mantığına dayanan“münazara”tarzında yazılmıştır. Divan edebiyatında, zamana dayalı türler içerisinde en çok işlenen“Bahariye”örneği olan eser, baharla kışın, Uludağ'daki mücadelelerini konu edinir. Bu mücadelede kimi zaman“Bahar Sultanı”, kimi zaman da“Kış Şehriyan”galip gelir. Bahar Sultam adil, merhametli, vakarlı, halkının refahı ve mutluluğu için çalışan bir hükümdarı temsil ederken; Kış Şehriyan zalim, baskıcı, çapulcu, haksız bir hükümdarı temsil eder. Bu mücadelelerde, Bahar galip geldiğinde tabiat yeniden, Mesih'in nefesi değmiş gibi dirilirken; Kış'ın galip olduğu zaman ise tabiat beyaz bir örtü ile kaplanır. Uludağ, bir“pir-i fani”yi andırır. Genel olarak üç bölümden oluşan bu tez çalışmasında şairin hayatı, edebi kişiliği ve eserleri incelendi. Münazara-i Sultan-ı Bahar ba-Şehriyar-ı Şita Mesnevisi, edebiyat tarihi açısından ele alındı ve günümüz roman tekniği olan tahkiye metoduyla incelendi. Matbu ile birlikte toplam beş nüshadan hareketle transkribe edilen metin edisyon-kritik yapılarak nüsha farkları tespit edildi.
Özet (Çeviri)
Lamicî Çelebi was born in Bursa in the sixteenth century and lived there. He spent his life reading and writting and he was a personal virtues and poet and accounter who had enough knowledge in sciences. The poetwhouse dates of birth and death are not definitely known, applied his Münazara-i Sultan-ı Bahar Ba-Şehriyar-ı Şita to Süleyman the Magnificient. Ther are 1 8 manuscripts of the work at homme and abroad, and one printed version. The poet in this work complained about the fact that Bursa was stil called“Keşiş(Monk)”although it was a Moslem city. Münazara-i Sultan-ı Bahar Ba-Şehriyar-ı Şita, which is an allegorical work, is also remarkable in that it gives information about the social and cultural characteristics of the period. The work was written in the form of“discussion”, which is based on the technique of owerwhelming the other person by indulging in a poetic repartee. The work, which is the mostly-encountered“Bahariye”sample in Divan literature, tells the struggles of spring and winter in Uludağ. Sometimes the Sultan of Spring wins and sometimes the Sultan of Winter owerwhelms the other in this struggle. While the Sultan of Spring stands for a sovereign who is just, merciful and honourable andwho works for the comfort and goadness of his public while the Sultan of Winter is the symbol of a tyrannical, oppressive, wrong and pillager king. Whenever Springwins over Winter, nature is revitalized and when Winter wins, nature is covered with a white cover. Uludağ is like an old man. İn this study, which consist of three chapters, life, literary craftsmanship and works of the poet were examined. Münazara-i Sultan-ı Bahar Ba-Şehriyar-ı Şita was studied with respect to literary history and examined with narration technique. The text, which was transcribed into five copies, was exposed to edition-criticism and differences in copies were dictated.
Benzer Tezler
- Lami'i Çelebi'nin Şerh-i Dibace-i Gülistan'ı
Başlık çevirisi yok
HÜLYA CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TUNCA KORTANTAMER
- Lami'î Maktel-i İmam Hüseyin inceleme-çeviri yazı-sözlük
Lâmi̇'î Maktel-i̇ iİmam Hüseyi̇n analysis-written translation dictionary
TUĞBA ERDEM AKKOYUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LÜTFİ ALICI
- Medhiye-i Ali Paşa ve Gencîne-i Pür-temâşâ: Çeviri yazılı metin ve inceleme
A transcription and textual analysis of Medhiye-i Ali Paşa ve Gencîne-i Pür-Temâşâ
MERYEM BURSALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. AYŞE ZEYNEP SABUNCU
- Sürûrî'nin Şerh-i Mu'ammeyât-ı Mîr Hüseyin adlı eseri(İnceleme-tenkitli metin)
Sürûrî's work called 'Sharh-i Mu'ammeyât-i Mir Hüseyin' (Examination-critic text)
TOLGA ÖNTÜRK
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZTÜRK