Tıp tarihi açısından Türkiye'de verem savaşı
The struggle against tuberculosis in Turkey in the light of medical history
- Tez No: 165503
- Danışmanlar: PROF.DR. BERNA ARDA
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Tuberculosis, history of medicine, Turkey, period of rebuplic. 208
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Deontoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
ÖZET Tıp Tarihi Açısından Türkiye'de Verem Savaşı Bu tez çalışmasında öncelikle tipda hastalık düşüncesinin ve hastalıklara ilişkin tanımlamaların geçirdiği dönüşüm üzerinde durulmuştur. Bu dönüşüm TB için son derece önemli gözükmektedir. Çünkü TB başlangıcından 50'li yıllara kadar belirli metaforlarla bezeli bir hastalık olarak algılanmıştır. Yunanca tükenmek anlamına gelen“phitisis”bu hastalığın adlandırılmasında da kullanılmıştır. Hastalık olgusunun humoral açıklama biçimleriyle ele alındığı uzun dönemler boyunca TB'nin bu hastalığa tutulan bireylerin kişilik yapışma uygun olduğu ya da o bireyin kişilik yapısını ifade ettiği düşüncesi yaygın bir görüş olmuştur. TB'nin uzun yıllar kanserle ortaklıklara sahip bir klinik tablo olduğu düşüncesi taraftar bulmuştur. TB sözcüğünün etimolojik anlamı da bununla uyumlu bir biçimde“küçük yumru”demektir. Tüm bu metaforik öğeler ancak mikroskopinin gelişmesi, TB etkeninin saptanması ve hastalığın patogenezinin anlaşılmasıyla ortadan kalkmıştır. 20. yy başarılı ilaç tedavilerinin uygulamaya girdiği ve yüz güldürücü sonuçlar alınan bir dönemdir. Türkiye'de Cumhuriyetin kurulmasından sonra sağlık alanında yürütülen mücadelenin yöneldiği hastalıklar sıtma başta olmak üzere verem, trahom, frengi gibi yaygın bulaşıcı hastalıklardır. Bunlar arasında önceliğin sıtmaya verildiği ve son derece kapsamlı bir mücadele yürütüldüğü, bu seferberliğin de başarıyla sonuçlandığı bilinmektedir. TB için de 1940'lardan itibaren benzer çabanın sergilendiğini söylemek mümkündür. Bir yandan verem savaş dispanserlerinin kurulması, verem savaşıyla ilgili özel yasaların çıkarılması; bir yandan da bu konuda çaba gösteren sivil toplum örgütlerine devlet eliyle destek verilerek farklı başlıklar altında yürütülen çalışmaların koordine edilmesi 1970'lerin sonlarına kadar TB'le ilgili başarılı sonuçlar alınmasını sağlamıştır. Ancak sağlık alanında özelleştirmelerin başlaması, koruyucu hekimlik uygulamalarının önceliğini kaybetmesi, verem savaşına yönelik oluşturulmuş kurumların zayıflaması... gibi gerekçelerle TB infeksiyonunun yeniden arttığı saptanmıştır. Bu durum TB savaşında süreklilik taşıyan politikaların ne denli gerekli olduğunu vurgulayan bir sonuçtur. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Tüberküloz, Tıp Tarihi, Türkiye, Cumhuriyet Dönemi. 207
Özet (Çeviri)
SUMMARY The Struggle Against Tuberculosis in Turkey in The Light of Medical History In this study, the concept of disease and the evolution in the definitions of diseases over the history have been dealt with primarily. As tuberculosis was perceived with some metaphors from the beginning, this transformation seems crucial for tuberculosis.“Phytisis”that means“to run out”in Greek was used to name this disease also. General opinion was that the tuberculosis fits in the character of the patient or that the tuberculosis expresses the character of the patient for a long period where humoral explanation of diseases was valid. Some have long thought that tuberculosis has the same clinical features with cancer. The etymological meaning of the tuberculosis as a word is“small lump”which is consistent with this thought. All those metaphors were disappeared after the invention of microscope, isolation of the tuberculosis agent, and explanation of its pathogenesis. 20th century is a period of successful medical treatments and great results. Malaria, tuberculosis, trahoma, syphilis are the widespread communicable diseases towards which an overall struggle was directed to after the establishment of the Republic of Turkey. It is known that the priority was given to malaria, a very comprehensive struggle against this disease was carried out, and a great success has been achieved at the end. It is possible to say that nearly the same effort has been made for tuberculosis after the 1940s. Important achievements have been obtained until the end of 1970s by the establishment of dispensaries to fight against tuberculosis, special laws concerning it and by the support made available to non-governmental organisations which works on tuberculosis. In the last twenty years privatisation policy in health sector, trivialization of preventive health care has weakened the establishments for tuberculosis fight. This situation is a clear evidence that emphasises the need of continous policies to fight against tuberculosis.
Benzer Tezler
- Türkiye'de üniversite reformları
University reforms in Turkey
HASİBE ÇETİN
Doktora
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Programları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ BÜYÜKDÜVENCİ
- Demokratik sistemde baskı grupları (Türkiye örneği)
Oppression groups in democratic system
HALİL GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜMNİ SEZEN
- 1950-1960 dönemi İstanbul: Mimarisi, kentleşmesi ve mimar Emin Onat
Period of 1950-1960 in İstanbul: Architecture, urbanization and architect Emin Onat
B. CENK OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE İNCEOĞLU
- Bulgaristan Türk romanında sosyal meseleler
Social issues in Bulgarian Turkish novel
KÜBRA BİŞKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATIF AKGÜN
- Burdur ili mermer sektörünün kurumsal ve ekonomik yapısı
İnstitutional and economic structure of marble sector in burdur
AHMET SARITAŞ