Geri Dön

Boğaziçi iskelelerindeki işlevsel değişimin mekansal etkileri

The spatial influences of the functional changes in the bosphorus piers

  1. Tez No: 166750
  2. Yazar: EVREN MÜFTÜLER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET OCAKÇI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 154

Özet

BOĞAZİÇİ İSKELELERİNDEKİ İŞLEVSEL DEĞİŞİMİN MEKANSAL ETKİLERİ ÖZET İstanbul için Boğaziçi, tarih boyunca özel bir mekan olmuştur. Doğal bir oluşum olan Boğaziçi, görsel zenginliği ve tarihi ile İstanbul'un kentsel kimliğinin önemli bir parçasıdır. Kentin gelişim süreci içerisinde, Boğaziçi ilk zamanlarda mesire alanları olarak kullanılırken zamanla imara açılarak, önce küçük balıkçı köyleri oluşmuş daha sonra Saray Erkanı'nın köşkleri ve yalıları yapılmıştır. 19yy. ikinci yarısında Şirket-i Hayriye'nin kurulması ile Boğaz Semtlerine erişim kolaylaşmış ve Boğaziçi yerleşik alanları hızla gelişmiştir. Şirket-i Hayriye vapurlarının yanaştığı Boğaziçi İskeleleri; Boğaz yerleşmelerinin odak noktaları olmuş, semtler iskele merkezli gelişmişlerdir. Mekan kurgularının oluşumunda iskelelerin önemli bir payı bulunmaktadır. 20. yüzyılın ikinci yarısında ulaşım türleri içerisinde karayolunun ağırlık kazanması ile deniz ulaşımının, kentiçi ulaşım türlerinde almış olduğu pay azalmıştır. Deniz ulaşımı kullanımının azalmasıyla iskeleler işlevlerini ve önemlerini kaybetmeye başlamışlardır. Bu tez çalışması kapsamında öncelikli olarak, Boğaziçi İskeleleri'nin geçmişteki kullanım yoğunluğunu ve bu yoğunluğun dönem dönem azalaşı sayısal olarak ifade edilmeye çalışılmıştır. Geçmiş dönemlere ait yıllık yolcu ve vapur sefer sayılarına ulaşılarak, geçmişte denizyolunun ile kentiçi ulaşımındaki payı %60'ken, bugün bu oranın %2,5 oranlatma kadar gerilediği ortaya konmuştur. Bir sonraki bölümde, günümüzde yoğun olarak kullanılan Beşiktaş, Üsküdar ve Eminönü İskeleri dışında kalan Boğaziçi İskeleleri bugünkü durumlarına göre önce iki ana grupta değişen ve değişmeyen iskeleler olmak üzere iki grupta toplanmışlardır. Daha sonra değişen iskeleler kendi içinde konumu değişen, mevcut olmayan ve işlevi değişen olarak üç grupta değerledirilmişlerdir. Yapılan sınıflama sonrası her türe örnek olmak üzere; konumu değişenleri temsilen Arnavutköy İskelesi, işlevi değişenlere temsilen xıııRumelihisarı İskelesi, mevcut olmayanları temsilen Yenimahalle İskelesi ve değişmemiş olanlara temsilen Kandilli İskelesi detaylı olarak elen alınmıştır.Bu iskelelerde yaşanan işlevsel değişim ve bunun yarattığı mekansal değişim ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu değişim sürecinin sosyal boyutunu incelemek amacıyla sosyal çevrenin tespitine yönelik anket çalışması yapılarak, günümüzdeki iskele-yolcu ilişkisi incelenmiştir. Yapılan anket çalışmaları sonucunda işlevini sürdüren Arnavutköy ve Kandilli'deki denekler denizyolunu kullanmayı tercih etmedikleri, ağırlıklı olarak karayolunu tercih ettikleri sonucu çıkmıştır. Özel otomobil sahipliği oranının yüksekliği ve vapur sefer sayısının azlığı bu tercihte başlıca neden olmuştur. Kullanım dışı olan Rumelihisarı İskelesinde ise denekler iskelenin tekrar kullanıma açılmasını talep etmekle birlikte, geçmişte vapuru çok az kullandıkları anketler sonucunda tespit edilmiştir. Geçmişte iskeleyi sık bir şekilde kullanan Yenimahalle'deki denekler, iskelenin tekrar kullanıma açılmasını talep etmişlerdir. Detaylı olarak ele alman Arnavutköy, Rumelihisarı, Kandilli ve Yenimahalle İskelelerinde fiziksel çevrede yaşanan değişimi ortaya koymak amacıyla arazi tespitleri yapılmış ve geçmiş dönemlere ait haritalara ulaşılarak, mekansal değişimin fiziksel boyutları ortaya konulmuştur. Tez çalışması kapsamında incelenen dört iskelenin belli dönemlerde yaşadığı fiziksel değişim öncelikle kendi içinde daha sonra birbirleri ile karşılaştırılarak, iskele ve yakın çevresinde yaşanan mekansal değişim saptanmıştır. Sonuç olarak Boğaziçi İskeleler'indeki değişimi incelemek üzere ele alman örnek iskelelerde, dönemler arası sosyal ve fiziksel bir değişim yaşandığı belirlenmiştir. Bu incelenen dönemlerde kent içi ulaşım olanaklarının gelişimine bağlı olarak yolcu talebinin değiştiği ve iskelelerin zamanla işlevsel olarak önemini kaybettiği görülmüştür. İşlevselliği kaybolan iskeler ve yakın çevrelerinde bu değişime paralel olarak fiziksel bir değişiminde yaşandığı tespit edilmiştir. İşlevini devam ettiren iskelelerde, iskelenin geçmişteki mekansal önemini kaybettiği buna karşın fiziksel çevrede herhangi bir değişimin yaşanmadığı sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda tez varsayımı, Boğaziçi İskeleleri'nin işlevselliklerini ve kimliklerini kaybettikleri, iskele yakın çevresi mekansal çeşitliliğinin bu işlevsel değişimden etkilediği şeklinde ispatlanmıştır. XIV

Özet (Çeviri)

SPATIAL INFLUENCES OF THE FUNCTIONAL CHANGES IN THE BOSPHORUS PIERS ABSTRACT Istanbul has been a very special place throughout the history. Being a natural formation, Bosporus is an important part of Istanbul's urban identity with its picturesque view and history. In the development process of the city, Bosporus was a recreation spot. By the time, construction activities were allowed. First small fisher villages were formed, then the Palace Staff lodges and waterside houses were constructed. The Bosporus piers approached by Istanbul Shipping Company steamers became the focus of settlement in Istanbul, and the districts developed from the piers. The piers do have an important share in formation of spatial systems. In the second half of the 20th century, the land transportation gained an importance and the share of marine transportation in the urban transport reduced. As the marine transport decreased, the piers began to lose their functions and importance. This thesis study primarily focuses on the past utilization intensity of the Bosporus Piers and the reduction of this intensity from period to period. The data on the past periods' annual passenger and voyages were accessed. The marine transport had a 60% share in the urban transport in the past, now it is as low as 2.5%. In the following section, the Bosporus Piers other than the Beşiktaş, Üsküdar and Eminönü, which are intensely employed today, were first considered in two main groups with regard to their current condition, as changing and unchanging piers. Then, the changing piers were taken under three titles, namely, changing position, not existing and changing function. After the classification, Arnavutköy Pier, to represent the ones with changing position, Rumelihisarı Pier, to represent the ones with changing function, Yenimahalle Pier to represent the not existing ones, and Kandilli Pier to represent the unchanging ones, were taken in detail. The functional change in these piers and the spatial changing imposed by it was put forward. xvFor the purpose of investigating the social dimension of this process of change, an inquiry study aimed at determining the social environment was made and the current dock-passenger relation was investigated. The subjects in Arnavutköy and Kandilli, which are functional at the moment, did not prefer to travel on sea, preferring the land transport instead. High proportion of motor vehicle ownership, insufficient steamer voyages became the primary reason in this preference. In the out of use Rumelihisarı Dock, the subjects asked for re-opening of the dock, while they were found to use the steamer rarely in the past. The subjects in Yenimahalle, who used tiie dock frequently in the past, also asked for a re-opening. At the Arnavutköy, Rumelihisarı, Kandilli and Yenimahalle Piers, considered in detail, land reviews were made for revealing the change in the physical environment and the maps of the past periods were investigated to show the physical dimensions of the spatial changes. The physical change underwent by the four piers investigated within the thesis study was first compared within the dock itself, and later among each other to reveal the spatial changes underwent in the dock and its close surrounding. In the end, the sample piers were considered to evaluate the change in the Bosporus piers, a social and physical change was found between the periods. In these periods, the passenger demand was found to change depending on the development of the intra-city transport means and the piers lost their functionalities by the time. Losing their functionality the piers and their close surroundings have undergone parallel changes. The piers maintaining their functions were found to lose their spatial importance which was the case in the past while no change was seen in the physical environment. The thesis assumption from that point is that the Bosporus Piers lost their functionalities and identities by the time, also influencing their close environment xvi

Benzer Tezler

  1. Tez No

    81338

    A Computerized on-line inflation accounting method

    Bilgisayar ortamında eşzamanlı enflasyon muhasebesi metodu

    YAVUZ SELİM ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    İşletmeBoğaziçi Üniversitesi

    PROF.DR. NURİ UMAN

  2. Tez No

    81339

    A VAR framework in analyzing the effects of anticipated and unanticipated monetary shocks on macro aggregates: The case of Turkey

    Parasal şokların makro değişkenler üzerindeki etkilerinin bir VAR modeli çerçevesinde incelenmesi: Türkiye örneği

    FATMA ELİF KARAPAŞAOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    EkonometriBoğaziçi Üniversitesi

    Ekonomi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMRE ALPER

  3. Tez No

    81340

    Convexity and lattice properties of choice functions

    Seçim foksiyonlarının konvekslik ve latis özellikleri

    RAİF SERKAN ALBAYRAK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    EkonometriBoğaziçi Üniversitesi

    Ekonomi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FUAD ALESKEROV

  4. Tez No

    81341

    Approaches to wh-structures in Turkish

    Türkçe ne-yapılarına yaklaşımlar

    ZEKİYE CEYDA ARSLAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. A. SUMRU ÖZSOY

  5. Tez No

    81342

    Differences between anxiety and depression on the basis of positivite affectivity negative affectivity and somatic component

    Pozitif duygu, negatif duygu ve somatik unsur temelinde depresyon ve anksiyete arasındaki farklılık

    ERCÜMENT DOĞAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    PsikolojiBoğaziçi Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FALİH KÖKSAL

Geri Dön