Kırsal peyzajda, ekolojik kriterlere göre alan kullanımı kararlarının saptanması - Bala devlet üretme çiftliği örneği
The determination of land use decisions in rural landscape according to ecological criteria: Bala state case study
- Tez No: 170336
- Danışmanlar: PROF.DR. MURAT ERTUĞRUL YAZGAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
ÖZET Doktora Teri KIRSAL PEYZAJDA EKOLOJİK KRİTERLERE GÖRE ALAN KULLANİM KARARLARININ SAPTANMASI: BALA DEVLET ÜRETME ÇİFTLİĞİ ÖRNEĞİ Murat Güven TUĞAÇ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Danışmanı: Prof.Dr.Murat Ertuğrul YAZGAN Günümüzde dünya gündeminde en çok tartışılan konuların başında kırsal alanlardaki arazilerin yanlış kullanılmasının ortaya çıkarttığı sorunlar gelmektedir. Kıl olan doğal kaynakların kullanımında görülebilir kalkınma kavramının içerdiği esaslar doğrultusunda koruyucu bir biçimde hareket edilmelidir ve bu kaynaklar geliştirilmelidir. Bu sorumluluk tüm insanlar tarafından paylaşılmalıdır ancak on önemli görev bu kaynakların kullanım biçimine yön veren planlamacılara düşmektedir. Planlamacılar arazilerin yeteneğini özürlerini ve çeşitli kullanımlar altında göstereceği performansı inceleyerek, arazilerin şartlarına uygun kullanımları belirlemelidir. Bunun yapabilmesi için“alan kullanımı planlaması”gereklidir. Bu esaslar doğrultulunda“kırsal peyzajda ekolojik kriterlere göre alan kullanımının saptanması”başlıklı tez çalışması kapsamında, arazi kaynaklarına (toprak,arazi yapısı, iklim özellikleri vb. gibi) ilişkin verileri incelemek suretiyle kırsal peyzajda ekolojik kriterlere göre sürdürülebilir olan kullanım kararlarının saptanması amaçlanmış ve kırsak peyzajda arazi değerlendirme (AD) ve arazi kullanım planlaması (AKPL) konuları ele alınmıştır.Örnek alan olarak seçilen Bala Devlet Üretme Çiftliği (BDÜÇ) kapsamında ekolojik kriterler göz önünde bulundurularak, uygulanabilir alan kullanım tiplerinin ve araştırma alanı içerisindeki optimum konumlarının tespiti için AD ve AKPL çalışmaları yapılmıştır.Çalışma alanının potansiyellerinin değerlendirilmesi suretiyle çeşitli yatırım ve alan kullanımları için bir cazibe merkezi olarak düzenlenmesine çalışılmış ve BDÜÇ kapsamında geçekleştirilen AD ve AKPL çalışmalarında işletmenin doğal özelliklerinin en iyi şekilde değerlendirilmesi, tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi, ekolojik dengenin ve çevrenin korunması ve kırsal nüfusun harekete geçirilmesiyle yeni iş sahalarının çıkması gibi unsurların gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Alanda geliştirilecek alan kullanım tiplerinin neler olduğuna belirlenmesi ve kırsal alanda olan kullanımı planlanmasının yapılabilmesi için uzman görüşleri, yerinde yapılan incelemeler ve literatür araştırması gibi çalışmalar yapılmış ve bunlar sonucunda arazi değerlendirme (AD) süresine alınacak alan kullanımı alternatifleri olarak“tarım,çayır-mera,rekresyon”belirlenmiştir. BDÜÇ 'te geliştirilmesi öngörülen“tarım,çayır-mera ve rekresyon ”alan kullanım tiplerinden, tarım ve mera kullanımları halihazırda yürütülen faaliyetler olmakla birlikte, alan kazandırılması hedeflenen“çevre duyarlı rekresyon ve turizm etkinlikleri”nde tür olarak tarım ve mera kullanımları ile bağdaşan“çiftlik turizmi”faaliyeti seçilmiş ve çalışma alanının geliştirilmesinde önemli bir araç olarak ele alınmıştır.Araştırma alanının özellikleri doğrultusunda yapılan bu değerlendirmenin doğruluğunun sınanması için BDÜÇ'te geliştirilmesi hedeflenen çiftlik turizmi faaliyetlerine olan eğilimin belirlenmesi amacıyla Ankara'da bir anket çalışması yapılmıştır..Bu çalışma araştırma alanında çiftlik turizmi sektörünün oluşturulması ve geliştirilmesinde sektörün sunacağı hizmeti satın alacak kitlenin ve taleplerinin belirlenmesi açısından da büyük önem taşımaktadır.Anket, Ankara kent halkının alternatif rekresyon ve turizm etkinliği olan çiftlik turizmi faaliyetlerine eğilimin olduğunu ve hemen BDÜÇ ve benzer yapıdaki işletmelerle karşılaşılabileceği sonucu ortaya çıkartılmıştır. Çalışma alanının potansiyellerinin değerlendirilmesinde araştırmada kullanılan yöntemlerde ana unsur, çalışma alanında yukarıda ifade edilen alan kullanım seçeneklerinin optimum konumlarının belirlenmesi olmuştur.Arazi değerlendirme (AD)süresince dahil edilerek alan kullanımlarının optimum konumlarının değerlendirilmesinde kullanılan kriterler uzman görüşleri alınarak ve literatür araştırması yapılarak tespit edilmiştir.Arazi uygunluğunun tespiti için alternatif kullanımlar bazında değerlendirmeye alınan arazi kriterlerinin (toprak, arazi yapım,iklim vb. kriterler) çok sayıda olması, yapılacak olan değerlendirmenin çok kriterli değerlendirme problemi olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur.Kriterlerin değerlendirmelerinde çok kriterli karar problemlerinin çözümünde kullanılan ve matematiksel bir model olan Analitik Hiyerarşi Süresi (AHS) metodu kullanılmış ve CBS tekniklerinden de yararlanılarak elde edilen veriler değerlendirilerek haritalar oluşturulmuştur.Tez çalışması kapsamında farklı alternatif kullanımlar içim uygunluk kararlarının verilmesinde AHB ile CBS 'in bir arada ele alınması, karar destek yönteminin, arazi uygunluk haritalarının oluşturulmasında güçlü bir görüntüleme ve haritalama kapasitesi ile birleştirilmesini sağlamıştır. Arazinin kullanıcılar bazında değerlendirilmesinin yapılması aşamasında AHS'nin çalışma yönteminin gerekli kıldığı pek çok veri katmama, erişim sorunu CBS kullanarak çözümlenmiştir. Araştırmada arazi değerlendirme ve alan kullanım planlaması süreçlerinden elde edilen bulgulardan, alanda geliştirilmesi öngörülen çiftlik turizmi ve rekresyon, tarım ve meracılık gibi faaliyetlerin, kırsal alanda kaklınım süresini de beraberinde getirdiği anlaşılmıştır.Alan kullanama planları yerel şartları göz önüne alan bir biçimde hazırlanmalı ve yerel fiziki, ekonomik, sosyal, yasal ve kurumsal koşullar bir arada değerlendirilmelidir.Yukarıda ifade edilen tüm bu faaliyetlerin gerçekleşmesiyle tez çalışması kapsamında, maddi zarara uğramakta olan pek çok Devlet Üretme Çiftliği'nde uygulanabilecek bir model ortaya konulabileceği gösterilmiştir. 2005.212sayfa ANAHTAR KELİMELER: Arazi Değerlendirme, Kırsal Alan Kalkınma Planlaması, Arazi Uygunluk Sınıflandırması, Analitik Hiyerarşi Süresi, Coğrafi Bilgi Sistemleri.i.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT PkD.Ttasis THE DETERMINATION OF LAND USE DECISIONS IN RURAL LANDSCAPE ACCORDlNOTOECOLOOrcALCRTtERIA: BALA STATE FARM CASE STUDY MiınıtOttrenTOÖAÇ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Landscape Architecture Supervisor. Prof. Dr. Murat Ertuğral YAZCAN Today, the moat popster subject la the world agenda la Ilia problems «Addı arise Bom too wrong use of the landa In rural areas. Wdle using ılıoso «carca natural resources, people mast ad in o r»o
Benzer Tezler
- Sorbus domestica L.'nin görsel kalitesinin saptanması ve Bartın kenti örneğinde kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla generatif üretimi
Establishing determining the visual quality and its gegenerative production in order to generalizefor generalizing the usage of Sorbus domestica L. in the sample city, Bartin
GÜLCAY ERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BANU BEKCİ
- Strategies for integration of renewable energy landscapes
Yenilenebilir enerji peyzajlarının entegrasyonu için stratejiler
SENA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU ERBAŞ GÜRLER
- Rural resilience index of Istanbul
İstanbul'un kırsal dayanıklılık endeksi
NUR KARDELEN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Peyzaj karakter analizi: Artvin Şavşat ilçesi örneği
Landscape character analysis: The example of Artvin Şavşat
ASLIHAN ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2014
Peyzaj MimarlığıAtatürk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN ÖZER
- Frontiers of the Roman Empire in Anatolia as an archaeological heritage: Spatial characteristics and conservation in rural landscape
Arkeolojik miras olarak Anadolu'da Roma İmparatorluğu'nun sınırları: Kırsal peyzajda mekansal özellikler ve koruma
ÖZGE DENİZ TOKÖZ
Doktora
İngilizce
2024
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TONGUÇ AKIŞ