Geri Dön

Hereke Fabrika-i Hümayunu'nun mimari analizi ve koruma önerileri

Architecture survey of Hereke Imperial Factory and conservation proposals

PDF İndir

  1. Tez No: 170429
  2. Yazar: YUSUF UTKANER
  3. Danışmanlar: DR. ELİF ÖZLEM AYDIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
  10. Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 287

Özet

Osmanlı Devleti'ndeki geleneksel zanaatlar, 19. yüzyılda Avrupa'da“Sanayi Devrimi”nin etkisiyle gelişen sanayi karşısında yeniden yapılanmak zorunda kalmıştır. Osmanlı Devletimin sanayileşmesinde devlet girişimleri ön plana çıkmış ve Batılı endüstriyel yöntemlerini uygulayacak yeni ve büyük ölçekli tesisler bizzat Devlet' in girişimiyle oluşturulmuştur. Böylece Devlet' in ekonomik hayata üretici olarak müdahalesinin örneklerinden olan Fabrika-i Hümayun 'lar 19. yüzyılın ortalarına doğru ülkenin çeşitli yerlerinde hizmete girmiştir. Bunlardan biri olan Hereke Fabrika-i Hümayunu 1843 yılında saray ve ordunun tekstil alanındaki talebini karşılamak amacıyla Hereke' de kurulmuştur. Osmanlı döneminde ipekli, pamuklu ve yünlü kumaş dokuma, halı dokuma, eldiven, atkı, fes üretimi gibi farklı üretimler yapan Hereke Fabrika-i Hümayunu, Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra 1925 yılında Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası'na devredilmiştir. 1933 yılında Sümerbank'a devredilen tesis, 1995 yılma kadar tekstil alanındaki faaliyetini sürdürmüştür. 1995 yılında özelleştirilecek faaliyetine son verilen tesis günümüzde (2005) üç ayrı kurumun kullanımına tahsis edilerek farklı işlevlerle kullanılmaktadır. 19. yüzyılda kurulan ve 20. yüzyılda çeşitli müdahaleler gören Hereke Fabrika-i Hümayunu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinden günümüze ulaşan bir endüstri mirasıdır. Her geçen gün çeşitli nedenlerle tahrip olan tesisin tarihi, mimari, teknolojik öneminin tespiti ve bu değerlerinin korunması Türkiye'nin teknoloji tarihine ışık tutacaktır. Çalışma kapsamında yaklaşık 20 hektarlık alan üzerine yerleşen Hereke Fabrika-i Hümayunu' nun, içinde çalışma imkânı sağlanabilen 12 ünitesinde fotoğrafık tespitler yapılarak bu ünitelerin rölöveleri hazırlanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda tesisin Türk tekstil sanayinin gelişimi ile ilgili birer belge olarak geleceğe aktarılabilme olanakları araştırılmıştır. Tezin birinci bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümde fabrikanın konumu, tarihçesi ile fabrikaya ait yapılar hakkında genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde ise içinde çalışma imkânı sağlanabilen fabrika ünitelerinin plan ve cephe özellikleri tanımlanmış, yapım teknikleri ile kullanılan malzemeler hakkında bilgiler verilmiştir. Bu tanımlamalar alan araştırmaları sırasında çekilen fotoğraf ve hazırlanan rölövelerle desteklenmiştir. Tezin dördüncü bölümünde fabrika üniteleri için koruma ve yeniden kullanım önerileri geliştirilerek tez sonuçlandırılmıştır.

Özet (Çeviri)

After the Industrial Revolution the traditional crafts of Ottoman Empire had to be reformed against to the developing industry in Europe. Government attempts had primary role in the industrialization of Ottoman Empire and the new and improved facilities that use European industrial production methods have been established by the Government. Thus, Imperial Factories that were the samples of how the Government interfered to the economic life as a manufacturer, established in different parts of the country. One of these samples, the Hereke Imperial Factory, has been established in Flereke in 1843 to supply the textile demand of both the Ottoman Palace and the Ottoman Army. The Hereke Imperial Factory had been produced fabric materials made of cotton, wool, silk, and products like carpet, glove, scarf and fez during the last years of Ottoman Empire. In the early years of the Turkish Republic the factory has been transferred to the Sanayi and Maadin Bank. In 1933 the factory transferred to Sümerbank. It has been privatized in 1995 and since then it has been used for different purposes. Hereke Imperial Factory, that has been established in 19tn century and has faced up with some interference in the 20 n century, is an important industrial heritage remained from Ottoman Empire and the Republic of Turkey. The examination and the conservation of technical, architectural and historical properties of the factory which has been getting worse for different reasons will illuminate the technological history of Turkey. On the scope of this study 29 factory units placed on a 20 hectare area have been recorded photographically. Scaled surveys of 12 factory units have been prepared. Accordingly, conservation proposals have been developed for the Hereke Imperial Factory and also the re-use potentialities for the factory units have been discussed. The first chapter contains a general introduction and explanations about the aim and methodology of work. The second chapter provides general information about the location and the historical development of the factory. The general information about the factory units also given in this part. In the third chapter general characteristics and detailed definitions of 12 factory units that could have been taken permission to examine is given. Interior spaces and facades of these units have been described. Scaled drawings and photographs support the written description. Information about the structure, the conservation techniques, materials and deformation of the units are also given in this part. The fourth chapter contains proposals for the conservation and the re-use of the factory units.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    881811

    Milli Saraylar koleksiyonlarında Hereke halıları

    Hereke carpets in National Palaces collections

    AYŞE FAZLIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURCAN YAZICI METİN

  2. Tez No

    902938

    Re-integration of fragmented industrial heritage building complex with the city and its citizens: Proposals for Hereke Imperial Textile Factory

    Parçalanmış endüstriyel mirasın kent ve kentlilerle yeniden bütünleştirilmesi: Hereke Fabrika-i Hümayunu örneği için öneriler

    ELİF AKTOP

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGÜN ÖZÇAKIR

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE KÖSE

  3. Tez No

    412314

    An analysis of the Ottoman carpet industry, 1843 - 1914: Workers, merchants and the state

    Osmanlı halı sanayisinin bir analizi, 1843 - 1914: İşçiler, tüccarlar ve devlet

    YETER CAN GÜMÜŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    EkonomiKoç Üniversitesi

    Karşılaştırmalı Tarih ve Toplum Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. CAN NACAR

  4. Tez No

    558903

    Beylerbeyi Sarayı'nda sergilenen 19.yüzyıl halıları

    19th century carpets exhibited in Beylerbeyi Palace

    HİLAL ZEYNEP GÜLEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    El SanatlarıMarmara Üniversitesi

    Türk Sanatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA NALAN TÜRKMEN

  5. Tez No

    130256

    Dolmabahçe Sarayı'nda teşhirde bulunan bir grup halınınn teknik ve sanatsal özelliklerinin incelenmesi

    To Examine the techical and artistic caracteristics of the exhibiting carpets in Dolmabahçe Palace

    BAHADIR ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    El SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. ELVAN ANMAÇ

Geri Dön