Türkiye'de bitkisel atık yağların yönetimi için bir model denemesi
A model essay for vegetable waste oil management in Turkey
- Tez No: 172103
- Danışmanlar: PROF.DR. LÜTFİ AKÇA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
TÜRKİYE'DE BİTKİSEL ATIK YAĞLARIN YONETTMI İÇİN BİR MODEL DENEMESİ ÖZET Çevrenin ve doğal kaynakların korunmasının giderek önem kazandığı günümüzde, atıkların özellikle de tehlikeli atıkların doğru, stratejik, katılımın ve koordinasyonun güçlü olduğu bir yönetim anlayışıyla değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu noktada, atığın uygun koşullarda toplanmasının, taşınmasının, bertarafinm ve eğer şartlar yeterliyse geri dönüşümünün sağlanabilmesi için, yönetimdeki tüm tarafların eşgüdüm çerçevesinde davranmaları gerekmektedir. Basit bir çevre sorunu gibi görünen ancak önemi anlaşılmadığı ve yeterli bilinç oluşmadığı için yeterli önlem alınmayan, denetim eksikliğinin de desteklediği, sorunlardan biri de“Bitkisel Atık Yağlar”dır. Kullandıktan sonra atığa dönüşen ve ekotoksik özellik taşıyan bitkisel yağların tehlikesi Türkiye'de ancak, 10 yıl önce anlaşılarak 2872 sayılı Çevre Kanunu'na eklenen“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ile“Tehlikeli Atık”kapsamına alınmıştır. 1995 yılındaki bu düzenleme ile bitkisel atık yağlar, çevrenin yanı sıra insan sağlığını da tehdit eden, kimyasal, tıbbi ve endüstriyel atıklar sınıfına alınmıştır. Nisan 2005' de bitkisel atık yağlar ayrı bir kapsam altında toplanarak yönetmeliği yayınlanmış, böylece ciddi bir adım atılmıştır. Ancak, denetim yetersizliği, uygulamadaki açıklar, bilgisizlik ve eşgüdüm eksikliğinden dolayı bu yönetmelik de yetersiz kalmaktadır. Ekotoksik ve trans yağ asitliği özelliklerinden dolayı tehlikeli atık sınıfına giren bitkisel atık yağlar, yüksek kaloriye sahiptir. Bu atık yağlar, suya, kanalizasyona döküldüğü zaman su yüzeyini kaplamakta, su sistemine zarar vermektedir. Havadan suya oksijen transferini önlemekte, zamanla suda bozunarak sudaki oksijenin hızla tükenmesine neden olmaktadır. 1 litre atık yağın, 1 milyon litre suyu kullanılamaz, 5 milyon litre suyu içilemez hale getirdiğini düşünürsek, durumun ciddiyeti ortadadır. Bitkisel atik yağların gelişi güzel bertaraf edilmesi yüzey ve yeraltı sularının yanı sıra insan sağlığım da tehdit etmektedir. Oysa bu atıkların geri dönüşümü ve tekrar kullanımım sağlanarak hem çevreye vereceği zararları minimize etmek hem de ekonomiye önemli katkılar sağlamak mümkün olabilecektir. Burada etkin bir bitkisel atık yönetimi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bitkisel atik yağların % 80-85'i kaynağından toplanarak geri dönüşümü ve kontrollü olarak bertarafı sağlanmakta iken, ülkemizde bitkisel atık yağların sadece binde 3 toplanabilmektedir. Geriye kalan kısmı ya kaçak yollardan toplanmakta ya da kanalizasyona verilmektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de etkin bir bitkisel atık yağların yönetinıinin oluşturulabilmesi için bir model denemesi yapmaktır. Çalışma kapsamında; Bitkisel yağların özellikleri, rafinasyonu ve verimli kullanım süresi, Bitkisel atik yağların özellikleri, çevresel etkileri, geri kazanım ve tekrar kullanımı, Türkiye'de bitkisel atık yağların mevcut durumu, Bitkisel atik yağların viiiyönetimi, Türkiye'de bitkisel atık yağların yönetiminin yasal çerçevesi ve kurumsal yapısı, Türkiye'de bitkisel atık yağların yönetimine ilişkin AB direktifi, Türkiye'de bitkisel atık yağlarının SWOT analizi, Türkiye'de bitkisel atık yağların yönetimi için bir model denemesi bulunmaktadır. Çalışmada, analiz yöntemi olarak Türkiye'de Bitkisel Atık Yağların Yönetiminin, îçsel Dinamiklere Bağlı Olarak; Güçlü ve Zayıf Tarafları Dışsal Dinamiklere Bağlı Olarak; Fırsatları ve Tehditleri belirlenerek içsel ve dışsal dinamikleri bir arada değerlendirmemize imkan tanıyan SWOT analizi yöntemi kullanılmaktadır. Modellemede ise; Türkiye'de 6 ölçekte Bitkisel Atık Yağ (BAY) Yönetimi önerilmektedir: Ulusal ölçekte (BAY) Yönetimi, İl BAY Yönetimi, İlçe BAY Yönetimi, Üçe Mücavir Alan BAY Yönetimi, Üçe ve Belde Belediyeleri BAY, Köy BAY Yönetimi. Önerilen her ölçekteki BAY Yönetimi için; Birinci aşamada; AMAÇLAR, belirleyen, ikinci aşamada, belirlenen amaçlara ulaşmak için HEDEFLER tanımlayan, Üçüncü aşamada ise belirlenen hedeflere ulaşmak için YAPILACAK İŞLER, AKTÖRLER, FİNANSMAN İZLEME YÖNTEMİ saptayan bir yöntem izlenmektedir. ıx
Özet (Çeviri)
A MODEL ESSAY FOR VEGETABLE WASTE OIL MANAGEMENT IN TURKEY SUMMARY Today, protecting environment and natural resources are becoming more and more important. Waste, especially hazardous waste, should be managed by a right, strategic approach with a strong participation and coordination. All participants in tMsadministration should be coordinated in such a way that waste can be collected, transported, disposed and -if conditions are conformed- recycling successfully. One of the problems whose importance is not understood yet is vegetable waste oil. Although it seems a simple environmental problem, because of the unconsciousness no sufficient precautions and controls has been performed. The risk of oils, which is transformed into waste after the usage and is ecotoxics, is understood in Turkey 10 years ago and named as a“hazardous waste”by“Hazardous Waste Management”that is added to 2872th Environmental Law. Vegetable waste oils are classified as a chemical, medical and industrial waste which threats to both environment and human health by this regulation in 1995. A separate regulation for vegetable waste oils is published in April 2005, thus a serious step is taken. However, this regulation is also inadequate since lack of control, weakness of application, ignorance and insufficient control. Vegetable waste oils have high calorie and they have both ecotoxical behaviour and trans oil acidic property. These waste oils damage the water system when they are poured to water or drainage. They prevent the oxygen transfer from air to water and after a while they cause a rapid reduction of oxygen in the water. If we think that 1 litre of waste oil makes 1 million litre of water unusable and 5 millions of litres of water undrinkable, we can understand how crucial the situation is. Cursory disposing of vegetable waste oils threats to human health as well as waters. However, recycling and reusing them may minimize the damage; moreover this will make a good contribution to economy. Therefore, an efficient vegetable waste oil management is needed. In developed countries, 80-85% of vegetable waste oils are recycling and disposing of them in a controlled way. On the other hand, the ratio in Turkey is just 3 to a thousand. The remaining part is collected illegally or poured to drainage. This work aims to discuss a model essay for vegetable waste oil management in Turkey. The effort consists of properties of vegetable oils, their refination and effective usage time, properties of vegetable waste oils, their effects to environment, recycling and reusing them, the condition of vegetable waste oils in Turkey, management of vegetable waste oils, the legal situation and enterprise structure ofmanagement of vegetable waste oils in Turkey, EU directive for management of vegetable waste oils in Turkey, SWOT analysis of vegetable waste oils in Turkey, a model essay for vegetable waste oil management in Turkey. As an analysis method, SWOT allows determining Strength and Weakness sides of management of vegetable waste oils (VWO) in Turkey depending on internal dynamics as well as Opportunities and Threats depending on external dynamics so that internal and external dynamics can be discussed together. VWO management is offered in modelling in 6 stages in Turkey: national VWO management, urban VWO management, VWO management in towns, VWO management in contiguous areas of a town, VWO management of towns and borough municipalities and VWO management in villages. For all VWO managements offered in all stages consist of three phases; at first objectives are determined, then goals are defined to achieve those objectives and at last, to-do's, actors and tracking method are fixed. XI
Benzer Tezler
- Anaerobic treatment of soapstock splitting wastewater
Soapstock atıksuyunun anaerobik arıtımı
SİMGE SERTGÜMEÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT ALTINBAŞ
- Valorization of functional protein from a plant based food waste: Sour cherry kernel, and its physicochemical characteristics
Bir bitkisel gıda atığı olarak vişne çekirdeğinden elde edilen proteinlerin fizikokimyasal ve fonksiyonel özelliklerinin belirlenmesi
HATİCE SAADİYE ERYILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERAAT ÖZÇELİK
DR. ASLI CAN KARAÇA
- Türkiye'de tehlikeli atık yönetimi ve Sivas örneği
Hazardous waste management in Turkey and example of Sivas
İBRAHİM KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EYÜP ATMACA
- Alternatif bir enerji kaynağı olan atık yağların değerlendirilmesi (istanbul örneği)
Evaluation of waste frying oils as an alternati̇ve energy sources (Istanbul example)
SILA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN TAŞLIGİL
- Kitosan ile mikrodalga destekli biyodizel üretimi
Microwave assisted biodiesel production using chitosan
HALİL MUTLUBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EnerjiKırklareli ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZAFER ÖMER ÖZDEMİR