Çelik sacların mekanik özelliklerinde ortaya çıkan değişimler ve nedenleri ile bunların şekillendirme prosesi üzerindeki etkileri
The changes that appear in mechanical properties of steel sheets and the reasons of them and their effects on forming process
- Tez No: 182802
- Danışmanlar: PROF. MEHMET EMİN YURCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Metalurji Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering, Mechanical Engineering, Metallurgical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Tekbiçim, tutarlılık, şekillendirilebilirlik, sıcak haddelenmiş, soğukhaddelenmiş, içyapı değişkenleri, şekillendirme sınır eğrileri, Uniform, consistency, formability, hot rolled, cold rolled, microstructurevariables, forming limit curves
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Çelik saclar çok çeşitli biçimlerdeki parçalara şekillendirilirler ve sanayinin birçok dalındageniş kullanım alanına sahiptirler. Şekillendirme işlemi sırasında sacda meydana gelenyırtılma veya bölgesel boyunlanma gibi nedenlerle oluşan ıskartalar, imalatın sürekliliğini,ekonomikliğini ve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle üretim kayıpları, iyişekillendirilebilirliğe sahip uygun çelik sacın seçilmesiyle ve ayrıca tekbiçim mekaniközelliklere sahip çelik sacın kullanılmasıyla denetim altında tutulmalıdır. Aynı kalitederecesinde olan çelik sacın mekanik özellikleri, üretildiği firmadan firmaya, aynı firmadadökümden döküme, aynı dökümde rulodan ruloya ve rulonun değişik bölgelerine göreçeşitlenmektedir. Dar değişim aralıklarında mekanik özelliklere sahip şekillendirilebilir çeliksaclar; metalürjik faktörlerin denetimi, sıcak ve soğuk haddeleme ve tavlama gibi çelik üretimaşamalarının optimum kontrolüyle üretilirler.Bu çalışmada, ilk olarak çelik sacların üretim aşamaları incelenmiş ve her bir aşamada,mekanik özelliklerin değişimlerine neden olan etkenlere değinilmiştir. Çelik sac standartlarıaraştırılmış ve sıcak ve soğuk haddelenmiş çelik saclar olarak iki grupta açıklanmıştır. Çeliksacların tipik mekanik özellikleri ve elde edilme yöntemleri anlatılmıştır. Çeşitli üretimaşamalarıyla farklı kalitelerde üretilen sacların mekanik özelliklerinin değişimleri, öncedenyapılmış çalışmaların da yardımıyla incelenmiştir. Mekanik özelliklerin değişim nedenlerininanlaşılabilmesi için, bazı temel metalürjik kavramlara değinilmiştir. Buna ek olarak, sacmetalin kimyasal içeriğinin mekanik özellikler üzerindeki etkisi açıklanmış ve mekaniközelliklerin arzu edilen değerlerden sapmalarına neden olan bütün üretim aşamalarının işlemdeğişkenleri özet halinde listelenmiştir. Daha sonra, çeşitli sac metal şekillendirmeyöntemleri, bazı mekanik deneyler ve şekillendirme sınır eğrilerine değinilmiştir. Mekaniközelliklerin çelik sac şekillendirilebilirliğine etkisi anlatılmıştır.Malzemenin şekillendirilme kabiliyetini gösteren parametrelerin belirlenebilmesi amacıyla,geliştirilen numune alma prosedürüne bağlı olarak, aynı standart kalitesindeki saclar arasındadökümden döküme, rulonun değişik bölgelerinde ve haddeleme doğrultusuna göre farklıaçılarda mekanik özelliklerin nasıl değiştiği incelenmiştir. Tek eksenli çekme deneyimakinesi kullanılarak incelenen çelik sac, 1,2 mm kalınlığında ve SCGA 270 D kalitederecesinde soğuk haddelenmiş düşük karbonlu çelik sacdır. Malzemenin tane boyutununbulunması için, yalnızca bir numune üzerinde elektron mikroskopu analizi uygulanmıştır.Yapılan diğer deneyler, sertlik ve Erichsen deneyleridir. Tanımlanan bütün durumlardamekanik özelliklerin farklılaştıkları gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Steel sheets are formed into various shapes and have a wide usage in many industries. Thescrapping caused by the breaking or the localized necking of the sheet during the formingprocess affects the continuity, economy and quality of the production in a negative way.Therefore, the production losses must be controlled by selection of proper steel sheet withgood formability and also by using steel sheets that have uniform mechanical properties. Themechanical properties of the same quality steel sheets differ from company to company, fromcast to cast of the same company, from coil to coil of the same cast and in different regions ofthe coil. Formable steel sheets with tight range of mechanical properties are produced bycontrolling metallurgical factors and optimizing steelmaking, hot rolling, cold rolling andannealing processes.In this study, the production stages of steel sheets were studied first. The factors in eachsector that cause mechanical properties to change were mentioned. The steel sheet standardswere studied and they were classified in two groups as hot rolled and cold rolled steel sheets.Typical mechanical properties of steel sheets were explained and the methods to attain themwere mentioned. The ranges of mechanical properties typical of sheet produced by variousproduction stages in different qualities were investigated with the aim of the studies whichwere made beforhand. To understand the reasons of the changes of mechanical properties,some fundamental metallurgical concepts were mentioned. In addition to this, the act ofchemical composition of sheet metal in mechanical properties were described and processvariants of all production stages that cause mechanical properties to deviate from desiredvalues were summarized. Several sheet metal forming methods, some mechanical tests andforming limit curves were mentioned then. The affects of mechanical properties to steel sheetformability were explained.In order to determine the parameters indicating the formability of the material, by the help ofnew developed sampling method, it was searched if the material properties differ from cast tocast, in different regions of the coil and in orientations relative to the rolling direction. Thesteel sheet investigated by using a uniaxial tensile test was 1,2 mm in thickness and SCGA270 D in quality degrees as cold rolled low-carbon steel sheet. To find the grain size of thematerial, an electron microscope analysis was applied to only one sample. The other testswere hardness test and Erichsen test. It was observed that the mechanical properties differ inall defined situations.
Benzer Tezler
- Sürtünme karıştırma prosesinin otomotivde kullanılan çelik saclara uygulanbilirliğinin araştırılması: deformasyon davranışı, içyapısal ve mekanik özellikler
The investigation on friction stir process applicability of automotive grade steel sheets: deformation behaviour, microstructural and mechanical properties
MÜMÜN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Makine MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ONUR SARAY
- 22MnB5 çelik sacların elektrikli ısıtma ile sıcak şekillendirilmesinin deneysel analizleri
Experimental analysis of conductive heating technique on hot stamping of 22MnB5 steel sheets
OĞUZHAN KURUMAHMUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYDAR LİVATYALI
- Çelik sacların biçimlendirme özelliklerini etkileyen parametrelerin araştırılması ve biçimlendirme sınır diyagramlarının incelenmesi
Investigaton of parameters that affect formability of steel sheets and investigation of forming limit diagrams
ELVİN IŞIKLIGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Metalurji MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM BAKKALOĞLU
- Otomotiv sektöründe kullanılan derin çekme saclarının şekillendirilebilirliğinin analizi
Formability analysis of deep drawing quality steel sheets used in automotive industry
BORA ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGUT GÜLMEZ
- Soğuk haddelenmiş çift fazlı DP600 kalite çeliklerin yaşlanma davranışının incelenmesi
Investigation of aging behaviour of cold rolled dual phase DP600 steels
GÖZDE KARAÇALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT BAYDOĞAN