Çelik sacların biçimlendirme özelliklerini etkileyen parametrelerin araştırılması ve biçimlendirme sınır diyagramlarının incelenmesi
Investigaton of parameters that affect formability of steel sheets and investigation of forming limit diagrams
- Tez No: 409769
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM BAKKALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Metalurji Mühendisliği, Metallurgical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mantık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Metalik saclar endüstride çok çeşitli parça ve ürün yapımında kullanılmaktadır. Bu sacların biçimlendirilmesinde, özellikle de germe ve derin çekmenin birlikte uygulandığı durumlarda parçanın gerekli geometriye ulaşamaması, boyun verme veya yırtılma söz konusu olabilmektedir. Ortaya çıkan hurda miktarı ekonomiklik, yapılan işin sürekliliği ve kalitesini olumsuz etkilemektedir. Prosesleri optimize etmek ve malzeme kayıplarını azaltmak için bu işlemleri analiz edebilmek oldukça önemlidir. Biçimlenebilirlik malzemenin herhangi bir hasara uğramadan biçim alma yeteneği olup malzemenin akış özellikleri, sünekliği, kalıp geometrisi, yağlama, pres hızı gibi birden çok parametreye bağlıdır. Genellikle metalik sacların biçimlenebilme özellikleri çekme testleri veya biçimlendirme yöntemine benzer deneyler ile değerlendirilmektedir. Çekme ve derin çekme testleri ile ilk etapta fikir sahibi olmak mümkündür ancak akma mukavemeti, çekme dayanımı veya mikroyapı gibi mekanik ve kimyasal özellikler tek başlarına sac malzemelerin şekillendirilebilirliğini ifade etmeye yetmemektedir. Bu sebepten üretim proseslerinde sac malzemeleri etkin olarak kullanabilmek için, şekillendirilebilirlik sınırlarının belirlendiği yeni tekniklere ihtiyaç duyulmaktadır. Bütün bunlar düşünüldüğünde kompleks parçaların şekillendirilmesinde deformasyonun bütün kombinasyonlarını temsil eden Şekillendirme Sınır Diyagramları(ŞSD) kullanışlı bir teknik olmaktadır. ŞSD ile, iki boyutta çekme ve basma testleri uygulanan sac malzemelerin davranışları analiz edilebilir. Böylece ŞSD malzemenin şekillendirilebilirlik sınırlarını göstererek prosese uygun çözümler bulunmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, öncelikle celik sacların biçimlendirilebilirliğini etkileyen faktörler incelenmiştir ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılan on farklı kalitedeki sacın malzeme özelliklerinin etkisi şekillendirme sınır diyagramları üzerinde değerlendirilmiştir. Elde edilen şekillendirme sınır diyagramları ile daha yüksek r değerine sahip olan kalitenin sınır eğrisinin daha yukarıda olduğu yani güvenli çalışılabilecek bölgenin daha fazla olduğu, kalınlık artışının biçimlenebilirliğe olumlu etkisi olduğu ve yine çelik içerisindeki Nb ve Ti elementlerinin varlığının biçimlenebilirliği olumlu yönde etkilemiş olduğu saptanmıştır. Diğer bir yandan karbon oranı ve mekanik değerlerin artışının ise biçimlenebilme kabiliyetine etkisinin olumsuz olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Sheet metals are used in industry for manufacturing the most varied components and products. During forming operations, especially when subjected to combinations of stretching and drawing, they may fail due to localized necking and/or cracking or deviate in shape from the required part geometry. Scrapping caused by such failures affect the economy, continuity and quality of the production in a negative way. Analyzing these operations is very important to reduce wastes and optimize the processes. Formability is the ability of the sheet metal to be formed without developing any failure, and it depends on several interacting factors such as material flow properties, ductility, die geometry, die material, lubrication, press speed, etc. Evaluation of formability is mostly made according to the results of tensile tests and simulation tests. First estimation about the formability of sheet metals is possible on the basis of tensile and drawing test results. However, mechanical and chemical features of sheet metals such as yield strength, tensile strength, or microstructure are not alone sufficient to account for their formability. Therefore new techniques are needed to use the sheet metals effectively in production processes. A useful technique for overall consideration of sheet metal formability is the Forming Limit Diagram (FLD), which represents all combinations of deformations during forming processes for complex parts. With the FLD, the behaviours of sheet metal materials which are subjected to two-dimensional tensile and compression tests can be analyzed. So, the use of FLD allows estimation of sheet metal formability and serves to choose suitable process solutions. This study was carried out for understanding of the formability of steel sheets, which are formed in the shapes from various in industrial applications and that's why in this study, parameters that affect formability were investigated primarily. Formability of ten qualities has been characterized by FLDs and the effects of material properties on FLDs were evaluated. It was found that the limit curve of the grade which have a higher r value was determined to be higher than the other grade's curve, so more safe region to work was found for this grade, increased thickness is determined to be a positive effect on formability and the presence of the Nb and Ti elements in the steel composition that have a positive impact on formability by the forming limit diagrams obtained. On the other hand the increase of the carbon content and mechanical properties were found to be negatively effect the ability to shape.
Benzer Tezler
- Derin çekme saclarında derin çekilebilirlik özelliklerinin belirlenmesi
Determination of formability characteristics on steel sheets
TANSU GÜNDÜ
- Düşük karbonlu çelik saçların biçimlendirme diyagramlarının belirlenmesi
Determination of forming limit diagrams of low carbon steel sheets
MEHMET ALİ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF. DR. HÜSEYİN ÇİMENOĞLU
- Ticari sacların ve Erdemir derin çekme saclarının derin çekilebilme özelliklerinin belirlenerek benzer ithal saclarla karşılaştırılması
Determination and comparison of the deep drawing properties of commercial, Erdemir deep drawable and imported steel sheets
HASHİM AHMED ALİ
Doktora
Türkçe
2001
Metalurji MühendisliğiGazi ÜniversitesiMetal Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURHANETTİN İNEM
- 304 kalite paslanmaz çelik ve galvaniz sacların biçimlendirme kabiliyetlerinin çeşitli yönleri ile incelenerek karşılaştırılması
A comparation of 304 stainless steels and galvanized sheets formability in different properties
GÜRHUN ŞENYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Makine MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. MEHMET EMİN YURCİ
- Otomotiv endüstrisinde kullanılan sacların şekillenebilirlik özellikleri
Formability properties of sheets used in automotive industry
İDRİS YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Metalurji MühendisliğiSakarya ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN YILDIZ