An Acem statesman in the Ottoman court: İdris-i Bidlisi and the making of the Ottoman policy on Iran
Osmanlı sarayında acemli bir devlet adamı: İdris-i Bidlisi ve Osmanlı İran politikasının oluşumu
- Tez No: 189102
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. DERİN TERZİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Osmanlı Sarayı'nda Acemli bir Devlet Adamı: İdris-i Bidlûsû veOsmanlı'nın İran Politikasının OluşumuEbru SönmezBu tez, on altıncı yüzyılın başlarında Osmanlı ve Safavi İranı arasındaki siyasive dini çekişmenin en önemli yönlerini ve bu çekişmede Kürt ileri gelenlerininoynadığı rolleri İdris-i Bidlûsû'nin (1450?-1520) hayatı, dini-siyasi eserleri ve siyasiaktiviteleri aracılığıyla incelemeyi amaçlayan bir girişimdir. Bir bürokrat, alim, tarihçive aynı zamanda diplomat olan İdris-i Bidlûsû, bu çalışmada Osmanlı'nın doğusiyasetinin oluşmasındaki en etkin şahıs olarak inceleniyor. Tezin ilk bölümünde,Bidlûsû'nin İran'ın batısında yetişmiş bir alim ve bir Akkoyunlu bürokratı olarakformasyonu ve bu formasyonun, bir entellektüel ve siyasi stratejist olarak Osmanlısarayında devam eden kariyerinde nasıl bir avantaja ve bazı durumlarda dadezavantaja dönüştüğü biyografik bir yaklaşımla tartışılır. Bu çalışmanın merkeziolarak değerlendirilebilecek ikinci bölümü, Sultan Selim'in elçisi ve bir Kürt ilerigeleni olarak Bidlûsû'nin, Osmanlılar ile Kürt ileri gelenleri arasında nasıl ittifaksağladığını ve Kürtlere Osmanlı idaresi içerisinde özel bir statü verilmesini nasılbaşardığını onun bu ikili pozisyonunun bir sonucu olarak incelemeye çalışıyor. Sonbölüm, bir taraftan Safavilerin İslami inanış biçimlerini sapkınlık olarak değerlendiripreddederken, aynı zamanda Osmanlı meşruiyeti için sağlam bir zemin oluşturmayaçalışan Osmanlı ulemasının girişimlerine Bidlûsû'nin katılımını, onun dini-siyasiçalışmalarına odaklanarak analiz eder.Bu çalışmada kulanılan kaynaklar, Bidlûsû'nin Kânûn-i Shahenshâhû, HashtBehesht Khâtime'si (Epilogue) ve Selimshahnâme gibi kendi çalışmaları da dahilolmak üzere yayınlanmış ve yayınlanmamış birincil kaynakları ve bu çalışmalarınviiiçağdaşı ya da Sharafnâme gibi yakın çağdaşı olan kronikleri içerir. Bununla birlikte,doğuda yeni fethedilmiş toprakların tapu tahrirleri, Osmanlı-Safavi çekişmesine dahilolan önemli siyasi şahısların mektupları ve Bidlûsû'nin askeri rapor niteliğindekimektupları, bu çalışmanın arşiv kaynaklarını oluşturur.ix
Özet (Çeviri)
An Acem Statesman in the Ottoman Court: İdris-i Bidlûsû and the Making of theOttoman Policy on IranbyEbru SönmezThis thesis is an attempt to explore key aspects of the religious and political riftthat took place between the Ottoman lands and Safavi Iran in the early sixteenth centuryand the roles played by Kurdish notables in that process through a study of the life, thereligio-political writings and diplomatic activities of İdris-i Bidlûsû (1450 ?-1520). Abureaucrat, a scholar, a historian as well as diplomat, Bidlûsû is examined in this studyprincipally as an enormously influential figure behind the Ottoman policies on itsimmediate eastern neighbors. Specifically, Chapter One, which is biographical inapproach, discusses the formation of Bidlûsû as a learned man of western Iran and anAkkoyunlu bureaucrat, and the ways in which this formation aided and in some caseshampered his later career as a man of letters and a political strategist in the Ottomancourt. Chapter Two, which may be considered the crux of this study, demonstrates howBidlûsû?s dual position as an envoy of Sultan Selim and as a Kurdish notable enabled himto forge an alliance between the Kurds in the western Safavi borderlands and the Ottomanstate as well as to guarantee a special status for the Kurdish notables whose lands wereincorporated into the Ottoman realms. Focusing on Bidlûsû?s religio-political writings,the last chapter analyzes his contributions to the attempts among the Ottoman ulema toviformulate a sound basis for Ottoman legitimacy while delegitimating the Safavis asheretics.The sources utilized in this study comprise various published and unpublishedprimary sources, including Bidlisû?s own writings such as the Kânûn-i Shahenshâhû, theepilogue to the Hasht Behesht and Selimshahnâme as well as other contemporary or near-contemporary chronicles such as the Sharafnâme, and archival sources such as thecadastral registers of the newly conquered lands in the east and the letters of key politicalfigures involved in the Ottoman-Safavi conflict, including Bidlûsû?s own letters in form ofmilitary reports.vii
Benzer Tezler
- XVI. yüzyılda İstanbul'daki Halveti tekkeleri
Khalwati convents in the Sixteenth century of Istanbul
AYŞE BÖLÜKBAŞI
Doktora
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Lami'i Çelebi Şerefü'l-İnsan
Başlık çevirisi yok
SADETTİN EĞRİ
Doktora
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL KURNAZ
- Karslı Âşık Rüstem Alyansoğlu'nun hayatı, sanat ve eserleri
The life, art and works of the minstrel Rüstem ALYANSOGLU from Kars
TOLGA KAYAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikAtatürk ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Sanat Dalı
PROF. DR. HASAN TAHSİN SÜMBÜLLÜ
- Karabâğî'nin Hâşiye Alâ Tefsîri'l-Beyzavî adlı eserinin Nebe, Nâziât ve Abese sûrelerinin tahkik ve tahlili
An edition and analysis of the 'surah al-Naba' and surah al-Nazi'at and surah Abasa' of Hasheya Ala Tafsir Al-baydawi, a work of Qarabagi
EASA HAMAD MOHAMMED MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMİ SARI