Geri Dön

Disiplinlerarası olarak çeviribilim: Sorunlar ve açılımlar

Übersetzungswissenschaft als interdisziplinaritat: Probleme und lösungstendenzen

PDF İndir

  1. Tez No: 189133
  2. Yazar: ARZU DOĞAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMAİL İŞCEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 89

Özet

Çeviri alanının bilimsel boyutundaki bugünkü ve yakın tarihindeki tartışmada?disiplinlerarasılık? konusu ve bununla yakın ilişkili konular tartışmaların merkezinioluşturmaktadır. Tartışmalar bir boyutuyla disiplinlerarasılığın işleyişini SnellHornby'nin bu bağlamdaki ilk tanımsal çıkışına (?çeviribilim tanımı gereğidisiplinlerarası bir alandır? 1984) dayandırarak sürdürülürken, disiplinlerarasılığın tanımıgereği kapsamı ve işleyişi ?yabancı? ( şcen, Zybatow) bilimlere (dilbilim, metindilbilim,iletişimbilim, kültürbilim gibi) bağlı, özellikle 80'li yılların ortasından 2000'li yıllarakadar geçen süre içinde ?çeviribilimsel? yaklaşımlar ve modeller oluşturulmayabaşlanmıştır. Disiplinlerarasılık ile ilgili bu gelişime karşın, alanın gitgidekarmaşıklaşması, disiplinlerarasılığı yadsıyan ve yerine ?özerk? bir disiplin olmataleplerini koyan bir yeni tartışma boyutu da, özellikle 2000 yılından itibarenbelirginleşmektedir. Böyle bir karşıtlaştırma ve yadsıma ilişkisi özellikle Stolze (1994 ve2003), Snell-Hornby (2000), şcen (2002) ve Zybatow'da (2004) kurulmaktadır.Çalışma içeriği, genel olarak disiplinlerarasılığın çeviribilimdeki işlevi ve bubilimdeki araştırmalar üzerindeki etkisi bağlamında somutlaşmaktadır; buna bağlı olarakulaşılan bulgu ve saptamalar doğrultusunda ortaya çıkan çeviribilimin genel görünümüiçindeki disiplinlerarasılık sorunsalının çeviribilime ne derece etki ettiği ve başka hangisorun kümeleriyle ne gibi ilişkisi olduğu bulgulanarak, disiplinlerarasılığın bir sorunsalolarak çeviribilimde hangi öneme sahip olduğu belirlenecektir.Bu tezin amacı bu tartışmalarda bir tutum ya da bir pozisyon almak değildir. Dahaçok çeviribilimle ve onun bilimler arasında konumlandırması ve tanımlanmasıyla ilgilitartışma verilerini mümkün olduğunca mesafeli ve tarafsız bir anlayışla, somut birdeyişle, konuyla ilgili doğrudan ilişkili sav, önerme ve tanımlamaları bir bütün halinde vetarihsel akış içerisinde sunmaktır. Bu bakımdan öncelikle disiplinlerarasılığınçeviribilimdeki tartışma boyutunun tarihsel gelişimi ile birlikte disiplinlerarasılık odaklıdiye adlandırılabilecek modeller betimlenmiştir. Burada alanın içindeki ?kuramenflasyonu? (Snell-Hornby 2000) nedeniyle, söz konusu modeller temsili örnekler olarakele alınmıştır.Modellerin betiminin dışında özellikle 2000 yılından sonra çeviribiliminde?özerklik? taleplerinin çıkış nedeni ve bu yöndeki tanımlamalardaki git gide belirginleşenseyri izlenmiştir. Sonuç olarak denilebilir ki, çeviribilimin yerleşik ve kabul görenbilimler arasına katılabilmesinin koşulları, ancak disiplinlerarasılık kavramının veboyutunun çeviribilimsel araştırma içinde net ve belirgin tanımının yapılmasıylasağlanabilir.

Özet (Çeviri)

Im Zusammenhang mit der Übersetzungswissenschaft bilden das Problem der„Interdisziplinarität? und die damit zusammenhängenden Themenbereiche denMittelpunkt der hier geführten Diskussionen. In Anlehnung auf Snell-Hornbys Definition(„Übersetzungswissenschaft ist per definitionem ein interdisziplinäres Feld?) versuchtdiese Arbeit, den Werdeprozess der Übersetzungswissenschaft im Rahmen und unter demAspekt der Interdisziplinarität zu bestimmen und zu beschreiben. Dabei werdenGesichtspunkte herausgearbeitet, die es erlauben, „übersetzungswissenschaftliche?Modelle in einem anderen Definitionsfeld aufzufassen. Konkret bedeutet das, dassetablierte ?Theorien? und ?Modelle?, die im Fahrtwind der interdisziplinär orientiertenÜbersetzungswissenschaft Ausdruck finden, auch als ?fremddisziplinäre? oder?importierte Konzepte? (Işcen 2002, Zybatow 2004) aufgefasst werden können. Hierbeihandelt es sich haupsächlich um ?Übernahmen und Weiterentwicklungen? aus demDisziplinen Linguistik, Textwissenschaft, Kommunikationswissenschaft undKulturwissenschaft.Als Reaktion auf diese zunehmend sich ins Uferlose ausweitende Entwicklung derübersetzungswissenschaftlichen Interdisziplinarität, wird vor allem ab dem Jahr 2000, dieForderung nach einer Eigenständigkeit der Übersetzungswissenchaft laut. Die Diskussionum die Begründung dieser Forderung nach der disziplinären Eigenständigkeit derÜbersetzungswissenschaft orientiert sich vor allem an den Argumentpunkten der ?reinpassiv aufnehmenden Rolle? der Übersetzungswissenschaft und der Unüberschaubarkeitdes übersetzungsorientierten Forschungfeldes.Die vorliegende Arbeit versucht, die Funktion der Interdisziplinarität in derÜbersetzungswissenschaft und deren Auswirkungen auf dieübersetzungswissenschaftlichen Forschungen darzulegen. In der Folge dieser Darlegungwerden dann Folgerungen und die daraus resultierenden Festlegungen, die in Hinsichteiner begründeten und klaren disziplinarität der Übersetzungswissenschaft aktuellwerden, verarbeitet und interpretiert. In diesem Zusammenhang taucht die Frage auf,inwieweit und in welcher Hinsicht das Problem ?Interdisziplinarität? dieÜbersetzungswissenschaft hemmt und in ihrer Eigenständigkeit beeinflusst.Bei der Darlegung der Modelle, die im Fahrtwind der Interdisziplinaritätinnerhalb der Übersetzungswissenschaft Gestaltung finden, lassen sich bestimmtegemeinsame Merkmale und Kennzeichen der Interdisziplinär orientiertenForschungsrichtung herauslesen. Diese Gesichtspunkte zwingen das Augenmerk erneutauf die kritische Durchleuchtung der interdisziplinären Praxis imübersetzungsorientierten Forschungsfeld. Ausserdem findet die Forderung nach einerBegründung der Eigenständigkeit der Disziplin gerade durch diese gemeinsameMerkmale ihrerseits eine gerechtfertigte Fundierung. Zum Schluss lässt sich feststellen,daß die klare und eindeutige Definition der Interdisziplinarität und deren Funktion in denübersetzungswissenschaftlichen Forschungen eine Bedingung für die etabilierte undanerkannte Übersetzungswissenschaft darstellen.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    590719

    Tıp dilinde çeviri odaklı çok dilli terimce çalışmaları

    Translation-oriented multilingual term studies in medical language

    BÜLENT ACIMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURGUT GÜMÜŞOĞLU

  2. Tez No

    675493

    Bir çevirmen gözüyle resimlerarasılık ve metinlerarasılık çözümleme çalışmaları

    Intertextual and interpictural analysis studies from a translator's point of view

    ASENA KAYA KARACA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FÜSUN ATASEVEN

  3. Tez No

    465623

    Tiyatro çevirisinde uzmanlık

    Specialization in drama translation

    BENGÜ ERGİN BALTA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BETÜL PARLAK

  4. Tez No

    485788

    Profesyonel çevirmenlerin duygusal zekaları ile çevirmen tatminleri arasındaki ilişki

    The relationship between professional translators' emotional intelligence and translator satisfaction

    FADİME ÇOBAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜSEYİN ERSOY

    PROF. DR. OSMAN TİTREK

  5. Tez No

    591518

    Cross - cultural transmission through translator decisions: The case of Orhan Kemal's '72. Koğuş'

    Çevirmen kararları yoluyla kültürler arası aktarım: Orhan Kemal'in '72. Koğuş' örneği

    ADEM AKALIN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Mütercim-TercümanlıkGazi Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU

Geri Dön