Tıp dilinde çeviri odaklı çok dilli terimce çalışmaları
Translation-oriented multilingual term studies in medical language
- Tez No: 590719
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGUT GÜMÜŞOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Çeviri, Terminoloji, Standartlar, Termium, ISO 12616, ISO 12616, Standarts, Terminology, Termium, Translation
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Bu betimleyici çalışmada, Acil tıp teknisyeni (ATT) olarak adlandırılan personele yönelik Almanca yazılmış bir acil yardım cep kitabının terimleri çevrilirken karşılaşılan bazı sorunlardan yola çıkarak günümüzde Terminoloji çalışmalarının nasıl işlediğiyle ile ilgili bir anlayış, bir bakış açısı kazanmaya ve bulunulan yerde Terminoloji araştırmaları yürütülmesini sağlayacak becerilerin nasıl elde edilebileceği konusunda somut sonuçlar edinilmeye çalışılmıştır. Çalışma iki dilde yapılmış ancak ilk yardımın bu alanındaki terimlerinin Türkçede nasıl karşılanacağı üzerinde durulmuştur. Bazı terimler bağlam, açıklama, kategori açısından ele alınmıştır. Bu çalışmalar yapılırken Uluslararası Norm Enstitüsünün (ISO) 704 Notlu Norm'da Belirlediği İlkeler, çeviri terimceleri standardı, ISO 12616, Kanada Hükümeti'nin bir organı olan TERMIUM incelenerek, işleyişi, çalışma ve terimlerin günlük yaşamdaki kullanımını izlenme yöntemlerinden yararlanılmıştır. Öncelikle, çevirmenlerin terim karşılama süreçlerine otomatik olarak dahil oldukları noktalarda ortaya çıkan sorunlar ve çevirmenin bu sorunlarla baş ederken kullandığı strateji ve işlemler, ihtiyaç duyduğu disiplinler arası yardımcı araç ve bilgilerin belirlenmesi doğrultusunda çalışmalar yapılmış ve bunların görünür hale getirilmesine çalışılmıştır. Tıp dili ilk yardım alanındaki metinlerin tamamına yakın kısmı yabancı dilde olduğundan, bu terimlerin Türkçe' de karşılanma süreçlerinin daha çok çeviri esnasında gündeme geldiği görülmektedir ve bu süreç tamamen spontan olarak işlemektedir. Çevirmenin bazı terimleri karşılarken oluşmuş birikimden ve paralel metinlerden yararlandığı kesindir. Bu yanıyla çevirmen bağımsız gibi görünse de aslında hareket alanı fazla değildir. Fazla insiyatifin işlevsiz bir çeviri ortaya çıkarma tehlikesi vardır. Zira yeni terimler karşılanırken, kullanılacakları uzmanlık alanında kabul görüp görmeyeceğine, iletişimde sorunlar yaratıp yaratmayacağına ancak çok yönlü, titiz bir çalışma sonucunda sağlıklı karar verilebilir. Çevirmenin yeni terimler konusundaki kararları ise kendi sorumluluğuna ve etik tutumuna bağlıdır. Çevirmen sürecin çok kritik bir noktasındadır. Gerek yeni terim karşılama süreçleri, gerekse de kullanımdaki terimlerin, ulusal ve uluslararası standartlar açısından yerine getirmesi gereken işlevleri hakkıyla yerine getirip getirmediğinin sorgulanıp değişiklerin ve yeni önerilerin gündeme getirilmesi çevirmeni ve TDK'yi aşan bir çalışmadır ve bu çalışmaların yalnızca bu aktörlerin katılımı ve yönlendirmesiyle gerçekleşmesinin birçok açıdan yeterli ve sağlıklı olmayacağı öngörülebilir. Bu sürecin kendi doğal ve nesnel bir yanı vardır. Çevirmenler bulundukları konum açısından bu süreçte daha geliştirici bir rol oynayabilirler. Ancak, içinde konuyla ilgili çok çeşitli aktörlerin bulunduğu, eşgüdümü sağlayacak, ISO standartları ve Termium gibi uluslararası deneyim ve birikimlerden yararlanan bağımsız –bilimsel bir oluşumun bir önce gündeme getirilmesi yerinde olacaktır. Birilerinin bir araya gelip böyle bir oluşumu hayata geçirmesini beklemek yerine, bulunulan noktada örnekler oluşturmak, bu örnekleri paylaşmak, zaman ve olanaklar yettiğince ilgili en geniş kesimleri sürece katmak sonuçları bir adım ileriye götürecektir.
Özet (Çeviri)
The role of terms, which can be defined as words specific to branches of activity, knowledge, science, technics, and expertise are becoming increasingly significant. Terms are the main transmitters of information related to fields of expertise. Fields of expertise are studied and comprehended with terms. The distinction of whether the information presented belongs to your particular area of expertise or not, is made with terms. It is necessary to accentuate the role that translation has played internationally on the process of dissemination and creation of terms. This process which, at the present time cannot be acknowledged as to be proceeding in a controlled and reasonable manner, has been addressed, and some methodological examples regarding the problems encountered, and the types of solutions found concerning these problems in various countries have been examined in this study. Although it is not possible to keep up with the speed of the process, there are some benefits of awareness. In a descriptive study, based on problems that translators face when translating the terms of a German emergency aid pocket book for staff called Emergency Medical Technician (ATT), it has been tried to gain an understanding of how terminology works and it has been tried to obtain concrete results about how to obtain the skills that will enable the conduct of terminology researches. Studies have been conducted in order to determine the problems that arise at the points where translators are automatically included in the process of finding the term equivalents.
Benzer Tezler
- Effect of phraseological field knowledge in the course and on the output of simultaneous medical interpreting
Tümceterimbilimsel alan bilgisinin andaş tıp çevirisi süreci ve ürününe etkisi
HİCRAN SAKA
- Abd el-Vahhâb b. Cemâl ed-dîn Yûsuf b. Ahmed Elmedâ'î Kanunçe Fi't-Tıbb (Giriş-inceleme-çeviri yazılı metin-dizin)
Kanunce Fi't-Tıbb Abd el-Vahhâb b. Cemaled-dîn Yûsuf b. Ahmed al-Medâi (Introduction-review-translation written text-index)
NESRİN ARI
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP TOPARLI
- Çağdaş Rus dilinde eksik ünlü ve tam ünlü ses birleşimleri
Pleophonic and nonpleophonic components in Russian language
MARİYA SUNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGazi ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP BAĞLAN ÖZER
- Übersetzungswissenschaftlicher vergleich von Türkischen und Deutschen medizinischen texten: Am beispiel von beipackzetteln
Almanca ve Türkçe tıp metinlerin prospektüs örnekleri bağlamında çeviribilimsel karşılaştırması
FURKAN AKA
Yüksek Lisans
Almanca
2022
Mütercim-TercümanlıkEge ÜniversitesiAlmanca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TAHİR ÖNCÜ
- Kitâb-ı Tıbb-ı Hikmet (İnceleme-metin-dizin)
Ki̇tâb-i Tıbb-ı Hi̇kmet (Analysis-text-index)
AHMET TURAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN EMİNOĞLU
