Bir çevirmen gözüyle resimlerarasılık ve metinlerarasılık çözümleme çalışmaları
Intertextual and interpictural analysis studies from a translator's point of view
- Tez No: 675493
- Danışmanlar: PROF. DR. FÜSUN ATASEVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Dünya üzerindeki farklı diller, konuşmacılara deneyimin farklı yönlerini göstermektedirler ve bu noktada çeviri, bu dünyalar arasındaki anlamları mümkün kılan geçiş noktası olarak görülmektedir. Çoğu insan için çeviri, en basit haliyle,“bir dilin kelimelerini diğerinde anlaşılır kılmak”anlamına gelmektedir; ama daha geniş anlamda çeviri, bu çalışmanın da göstermeyi hedeflediği haliyle, aslında insan beyninin en eski görevidir. Bu noktada araştırma konusu, çevirinin göstergebilimsel sistemler içindeki veya arasındaki boşlukları kapatmakta nasıl bir vazife gördüğüne, insanın benlik, başkası ve yabancı hakkındaki anlayışının izini sürmede nasıl rol oynadığına odaklanmaktadır. 1970'lerden bu yana çeviri teorisi tarihindeki önemli gelişmeler çeviriyi, hedef kitle için kolayca anlaşılabilir metinler üretme kısıtlamasından çıkarmış, onu kültürlere, etnografyalara, bir kültürün önemli tematik/sembolik unsurlarını bir başkası açısından anlamlı hale getirmeye çalıştığımızda ortaya çıkan sorunlara odaklamıştır. 20.yy. başlarında Avrupa sanatında ön plana çıkan“ilkelcilik”de her zaman altta yatan kültürel oluşumları yansıtmasından ve bünyesinde antropolojinin ve etnografinin de bulunmasından dolayı kendine özgü bir geçiş dönemidir. Bu akımda sanatçılar,“uzak”kültürlerden fazlasıyla etkilenmiş, onları anlamaya çalışmışlardır. Bunun gerçekleşmesi için de tıpkı çevirmenler gibi kaynak metin ve hedef kültürü, her iki metnin kendi kültürlerinde yerine getirdiği işlev ve bu süreçte kullanabilecekleri stratejiler hakkında düşünmüşlerdir. Çeviride kültür ve iletişimsel işleve artan odaklanma da çevirmenlerin metin birimlerini, yalnızca sözcük veya cümleleri aktaranlar olarak değil, kültürler arası iletişimden sorumlu kültürel aracılar olarak görülmelerine yol açmıştır. Bu çalışma, 20.yy. sanatçılarının/çevirmenlerinin arabulucu rolünü ve çeviri sürecinde kültürel farkındalığın önemini incelemeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken de hem bir anlatıcı hem bir etnograf hem de bir çevirmen olarak görülebilecek sanatçıların, kültürel çeviri görevlerine nasıl katıldıkları Lefevere, Basnett, Pym gibi çeviribilim araştırmacılarının çevirmenin disiplinlerarası bir ortamda oluşturduğu yeni kimliğiyle“çeviri”sürecini bir yeniden yazım/üretim gibi gördükleri düşünsel kavrayış çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Sanatçının düşünsel süreçlerinde bir çevirmen gibi hareket etmesi neticesinde gerçekleştirdiği çeviri eyleminin, izleyiciyi“kültürel çeviri”olarak tasarlanan etnografik bir işleve yönlendirmesi de gösterilmesi amaçlanmış hedefler arasındadır.
Özet (Çeviri)
Different languages around the world express speakers' different aspects of experience, and translation, at this point, can be perceived as the transition tool that makes meanings possible between these worlds. For most people, translation simply means making the words of one language understandable in another but translation in a broader sense, as this study aims to show, is actually the oldest task of the human brain. Therefore, the subject of this research focuses on how translation functions in closing the gaps in or between semiotic systems and how it plays a role in tracing the human understanding of self, others, and strangers. Since the 1970s, significant developments in the history of translation theory have removed translation from the restriction of producing easily understandable texts for the target audience and have focused it on cultures, ethnographies, and the problems that arise when we try to make the important thematic / symbolic elements of one culture meaningful to another. 20th-century“primitivism”, which came to the forefront in European art, is a unique transition period due it its ability to reflect the underlying cultural formations and includes anthropology and ethnography in its nature. In this movement, artists were greatly influenced by“distant”cultures and tried to understand them. For this to happen, just like the translators, they thought about the source text and the target culture, the function of both texts in their own cultures, and the strategies they can use in this process. The increasing focus on cultural and communicative function in translation has also led to translators to be seen as cultural mediators responsible for intercultural communication, not just as transmitters of words or sentences. This research examines the mediator role of 20th-century artists/translators and the importance of cultural awareness in the translation process. In doing so, it examines how artists, who can be seen as both a narrator, ethnographer, and a translator, participated in cultural translation tasks by making use of an intellectual understanding of translation studies researchers such as Lefevere, Basnett, Pym who saw the new identity created by the translator in an interdisciplinary environment, and their“translation”process as a rewriting/production within the framework. It is also among the aims to show that the act of translation, which the artist performs as a result of acting as a translator in his/her intellectual processes, directs the audience to an ethnographic function designed as“cultural translation”.
Benzer Tezler
- Uluslararası iletişimde çevirmenin rolü
The Translator in international trade
İLKNUR BİRKANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KURULTAY
- A Stylistic analysis of the novella of Henry James's Daisy Miller and its translation into Turkish by Necla Aytür
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM GÜCER (GÖKALP)
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERRİN KARAYAZICI
- Ḥuneyn bin İsḥâḳ'ın Risâle adlı eserinin tercüme ve yorumu
Ḥunayn ibn Isḥāq's Risāla: Translation and commentary
EBRAHIM AL-KHAFFAF
Doktora
Türkçe
2024
TarihFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR
- Terminology standards as a tool in the translation process of a technical text
Teknik bir metnin çeviri sürecinde terminoloji standartlarının bir araç olarak kullanımı
MUSTAFA ŞIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIN ÖNER
- A translator at the back-stage: Seçkin Selvi as a prolific agent of translation
Sahne arkasında bir çevirmen: Üretken bir çeviri öznesi olarak Seçkin Selvi
YAĞMUR YALÇINKAYA GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE IŞIKLAR KOÇAK