Hititlerde ölülere ve yeraltı tanrılarına sunulan kurbanlar
The sacrifices to the dead and underworld Gods in Hittites
- Tez No: 191542
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SEDAT ERKUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 381
Özet
Sevinç, Fatma, Hititlerde Ölülere ve Yeraltı Tanrılarına Sunulan Kurbanlar,Doktora Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Sedat Erkut, 366 s.ÖZETKurban, varlığına inanılan doğaüstü güçlere ki, bu genellikle bir tanrıveya tanrılardır, yakın olmak, onlarla bütünleşmek veya onlardan faydasağlamak amacıyla sunulan canlı veya cansız nesnedir.Hititler de aynı amaçla tanrılarına cansız (ekmek, içki) ve canlı (hayvan,insan) kurbanlar sunuyorlardı.Ancak Hititler, diğer pek çok konuda olduğu gibi kurban konusunda da M.Ö. 2. bin yıl Anadolu'sunda yaşayan diğer halkların inanç ve geleneklerindenetkilenmiş ve faydalanmışlardı. Bu halkların başında Hurriler yer alıyordu.Hurriler Hititlere yeni bir tanrı sistemi ve ona bağlı olarak yeni bir kurbanterminolojisi bağışlamışlardır.Öncelikle tanrılar arasında gökyüzü ve yeraltı tanrıları olarak bir ayrımgündeme gelmiştir. Bu tezde, Hurri etkisi de göz önünde bulundurularak Hitityeraltı dünyası ve yeraltı tanrılarının tanımı yapılmış ve her ikisine de sunulankurbanlar ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir.Ölülere cenaze törenleri sırasında sunulan kurbanlar, onları öteki dünyayaen uygun şekilde uğurlamak amacını taşıyordu. Ölen kişi bu dünyadanmemnuniyetsiz ve kızgın ayrıldığı taktirde birçok felaketin nedeni olabilirdi.Tezimizde işlediğimiz ölülere sunulan kurbanlar konusu, dolaylı olarakyeraltıyla ilişkilidir. Çünkü ölümün ve ölüler diyarının yeraltıyla ister istemezyakın ilişkisi ve özdeşliği vardır.Kralû cenazelerde, ölünün yanı sıra, hem yeraltı hem de gökyüzü tanrılarınakurbanlar sunulmaktaydı. Bunun nedeni, kralın öldükten sonra güneş tanrısınadönüştüğü ve güneşin de hem gökyüzü hem de yeraltında sonsuz bir döngüiçinde dolaştığı düşüncesi olmalıydı.Ata kültü ve mantalliya- kurbanları da ölülere sunulan kurbanlarkapsamında değerlendirilmiştir.Hititler, ölmüş olan eski kralları ve kraliçeleri çeşitli vesilelerle anıyorlar veonlara düzenli olarak kurbanlar sunuyorlardı. Bu gelenekleri, ata kültü başlığıaltında ele alabileceğimiz bir kurumun oluşmasına neden olmuştur.Mantalliya- kurbanları ise M.Ö. 13. yüzyıldan sonra ortaya çıkmış olan özelSISKURbir kurban türüdür. mantalliya- olarak adlandırılan bu kurban türü,ölmüş olan kişilere ve bazen ölmüş olan kişilerce, yaşayanlar tarafından ödenenbir diyet ya da kefaret niteliği taşıyordu.Doğrudan yeraltı tanrılarına kurban sunmak için düzenlenen ritüeller ise,acil çözüm gerektiren olumsuz durumları telafi etmek amacıyla, bu işin uzmanıolmuş kişilerin rehberliğinde ve genellikle büyü yöntemleri kullanılarakgerçekleştirilirdi. Çünkü her türlü olumsuz durumun kaynağı genellikle karatoprağın derinliklerinde yaşayan güçlerdi. Bu nedenle, kurbanları onlaraulaştırmak için genellikle yere bir çukur kazılır ve sunulan kurbanlar buçukurun içine aktarılırdı. Yeraltı tanrılarına sunulan kurbanlarla ilgili birbaşka dikkat çekici özellik, sunulan kurbanın yakılmasıdır ki, burada yakılankurbanlıklar genellikle kuşlardır. Kuşların her zaman yeraltı ile bir bağlantısıolduğu inancı o dönem çok yaygındı.Yeraltı tanrılarına sunulan kurbanlarla ilgili pek çok ritüel metni vardır vebunlar yeraltı ile iletişime geçmek için büyünün yöntemlerinin kullanıldığınıaçıkça gözler önüne serer. Bunların arasından karakteristik bir metin seçilmişve bu metinden yola çıkarak konuya ışık tutulma çabası gösterilmiştir. Seçilenmetne ?bir evin kandan arındırılması için yeraltı tanrılarına çağrı? başlığıuygun görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Sevinç, Fatma, The Sacrifices to the Dead and Underworld Gods in Hittite,Dissertation Thesis, Advisor: Assist. Prof. Sedat Erkut, 366 p.ABSTRACTSacrifice is either a living or nonliving object that people offer to thesupernatural forces which are generally in the form of a deity or many deities,in order to be close to those forces or take benefit from them.Hittites who had the similar intention, offered non-living (bread and drink)and living sacrifices (animal and human) to their deities.However, Hittites had been affected by and got benefit from the religion andtraditions of many other societies living in Anatolia in second millenium B.C.One of the best examples of such societies is the Hurrians. Hurrians had givenHittites a new deity system and consequently a new sacrifice terminology.First of all, there had been a separation of deities as the the heaven deitiesand the underground deities. Regarding the effect of the Hurries, there hadbeen made descriptions of the underground world and underground deities inthis thesis and the sacrifices that were offered for both of them are explained indetail.The sacrifices offered to the dead during the funeral have the intention tosend the dead to the other world as good as possible. Because the dead going tothe other world who are not adequately satisfied during the ceremony, andhence had become angry may give rise to many disasters in the future.The sacrifices offered to the dead, which we explain in this thesis are alsorelated to the underground world. Because the dead and the netherworld are inall ways have close connection and similarity to the underground world.In the royal funerals, there were offered sacrifices both for the heaven andthe underground deities. The reason for this was the belief that the kingbecomes the sun god when he dies, and the sun was rotating on its trajectorybetween the sky and the underground world endlessly.Ancestor cult and mantalliya sacrifices are examined in the context ofsacrifices offered to the dead, as well.Hittites were commemorating the dead old kings and queens in variousevents and they were offering sacrifices for them regularly. This tradition hasled to the formation of an institution which we consider under the title of theancestor cult.On the other hand, the mantalliya- sacrifices is a special kind of sacrificewhich came about after 13th century B.C. This kind of sacrifice which is alsocalled the SISKURmantalliya had the property that it is the expiation made for thedead people, and which is done by alive, or sometimes the dead people.The rituals that are performed directly for offering sacrifices to theunderground deities are made in order to compensate for the negative situationsrequiring urgent solutions and they are performed by the help of experts; andfrequently magical methods are used. Because, source of every bad situationwas generally the underground forces. Therefore, in order to convey thesacrifices to them, a pit was dug on the ground and the sacrifices were putinside. Another new method to offer sacrifices to the underground deities was toburn the sacrifice, and generally the burned sacrifices were birds. The beliefthat the birds are in relation with the underground world was quite common inthat period.There exist plenty of ritual texts related to the sacrifices which are offered tothe underground deities; and these reveal that the magic methods were used inorder to communicate with the underground deities. Among those texts, acharacteristic one is selected and by using that text, we tried to explain the topicbetter. The title ?the invitation to the infernal deities for purifying a house fromblood? is considered to be appropriate for the chosen text.
Benzer Tezler
- Babillerin dini tarihi
Religious history of the Babylonists
AYŞE TÜRKMEN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKilis 7 Aralık ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ALTUNCU
- Kizzuwatna'lı rahip Ammihatna'ya ait bir ritüel metin (cth 471)
A Ritual text by priest Ammihatna from Kizzuwatna (cth 471)
LEYLA MURAT
Doktora
Türkçe
2002
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnkara ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL SÜEL
- Hitit Krallığı'nda veba salgını ve etkileri (MÖ. II. binyılın ilk yarısı)
The plague in Hittite Kingdom and its effects (BC. first half of II. millennium)
AYSEL KÖMÜRCÜ
- Hititlerde Hurri etkisiyle gelişen MUNUSŠU.GI (Yaşlı/büyücü kadın) anlayışı ve MUNUSŠU.GI (Yaşlı/büyücü kadın) ritüelleri
The mentality of MUNUSŠU.GI (old/magician woman) in the Hittites that developed with the effect of Hurri and rituals of MUNUSŠU.GI
MELİH SALİH KEÇECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BAHAR
- Foreigners and foreignness in Hittite Anatolia
Hititlerde yabancılar ve yabancılık
EGE DAĞBAŞI
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Arkeolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ N. İLGİ GERÇEK