Geri Dön

İbn-i Sina'nın 'varlık' anlayışı

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 19189
  2. Yazar: ADEM YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF.DR. HÜSEYİN AYDIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1991
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Uludağ Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 50

Özet

ÖZET felsefe, Ontoloji ilmi içerisinde var olanı, var olan şeklinde ele alarak varlıkların temel yapısını, determination ilk el erini ~9 var olanın öğelerini ve tarzlarını araştırır. Eski yunan düşüncesinde varlık, var olan bir oluş yahut da sırf bir görünüş olarak ele alınmıştır.Bu sebeple de bu düşünce sistemi, varlığın yoktan meydana gelmesinin mümkün olmayacağını düşüncesini temsil eder «Fakat, her yunan filozofunda ayrı bir isim 've görünümünde ortaya çıkan bir ilk madde AArched vardır, Genel bir ifade ile tekrar edecek olursak Yunan düşüncesinde -yoktan var oluş yoktur, ancak tesir etme vardır. Yunan düşüncesindeki bu ilk madde anlayışı İslam kültür çevresine geçişi doğrudan değil helenistik felsefe yani iskenderiye yolu ile girmiştir. Miladi 6,yüzyılın başlarında dağılan Atina okullarında görevli filozoflar dan bir kısmı iskenderiye'ye ve Suriye'ye gitmişler» oralarda yunan felsefe sini süryaniceye çevirerek okutmuşlardır, İslam topraklarının genişlemesiyle Kasturi,Yâkübi, Yahudi alimleriyle Seviler döneminde müslümanlar temas etmişlerdir Bu temaslar neticesinde müslümanlar da akli ilimlere karşı derin ve samimi bir yaklaşım olmuştur..Abbasiler döneminde halife Mansur' ün teşvikiyle yunancadan süryaniceye, süryaniceden de arapçaya tercüme faaliyeti ciddi bir şekilde gelişme katetmiş halife We'mun zamanında da sistemli olarak bu faaliyet devam ederek en doruk noktasına ulaşmıştır, Arapçaya tercüme edilen bu yunan. felsefesi islam kültür çevresine girmesiyle el-Kindi, Şarabi, İbni Sina,îbni Miskeveyh gibi büyük islam filozof lan yetişmiştir» İbni S inanan varlık anlayışı araştırmamızın özü olduğu için onun varlık anlayışı özetme şöyledir.filozof felsefesinin temelini önce varlık özerine kurabilmek için varlık kavramının tanımından işe başlar ona göre varlık, varlık tabirinden başka bir şeyle açıklanamaz ancak varlık kavramıyla tanımlanabilir.Varlık fikri de ruhta ilk olarak yer alan bir kavramdır der, İbni Sina, varlıkları özüne oranla üç kısımda inceler, a-Yalnız mümkün varlıklar, b~Zati itibariyle mümkün, kendi dışındaki bir nedene nisbetle zaruri olan varlıklar, Vacip varlık» Varlık kavramından sonra mahiyetin tanımını yaheh İbni Sina onu mutlak mahiyet, zihinde mahiyet ve dış dünyada mahiyet olarak üç şekilde incelemiştir, Ayrıca İbni Sina mahiyet- varlık ili skisinde? Vacip Varlıkta mahiyet ve zat aynıdır. Mümkün varlıklarda ise varlık mahiyetten ayrıdır ve ona dışarıdan verilmiştir,Mahiyet varlık ikilisinden sonra Madde-Suret Cevher-Cisim ikilisinden vacip-mümkün ikilisine varan İbni Sina vacibi ALLAHÜ TAALA için mümkünü de var olan varlıklar için kullanmıştır. Varlık kiklerine gelince bunlarda mutlak varlık, zihinde varlık, dış dünyada varlık, özel ve genel varlık şeklinde sınıflayarak açıklamıştır. Varlık alanlarını da İbni Sina Vacip Varlık, mümkün varlıklar olarak iki ana bölümde incelemiştir.Vacip Varlık hakkında genel bilgi verdi ten sonra Onun varlığının delilleri olan vacip delili, inayet delili, imkan delili hareket delili, nedensellik delili olarak Allah* m varlığını ispatlamıştır.Vacip Varlıkın sıfatlarından selbi sıfatlar konusunda ibni Sina kelamcılarla aynı görüşü paylaşırlar fakat sübuti sıfatlar konusunda dört sıfattan bahseder onlar da ilim, kudret, iradeye hayat sıfatlarıdır. İlim sıfatı konusundaki külliyat-cüziyyat meselesinde çeşitli yorumların dan dolayı tenkit edilmiştir, Ama necat adlı eserinde bu konuda şöyle der 0, eşyayı külli olarak bilir bununla birlikte O'ndan şahsi şeyler hatta ye de ve gökte ondan zerreler bile gizli ve saklı kalamaz, bilgisinin dışında olamaz kudret ve irade sıfatlarını İbni Sina şudur nazarisiyesinedayandırır. Allah hem bilgin hemde hayat sahibidir demekle hayat sıfatını ilim sıfatı ile hatta semi ve basar sıfatlarını da ilini sıfatı ilerisinde değerlendirmiştir. Tekvin sıfatım da sıfat meyanından saymamış tır.Allah'ı idrak konusunda çeşitli yorumlar yabalı İbni Sina O'nu idrak etmenin mümkün olabileceğini savunur. Mümkün varlıklar ve var oluş esası pilotinos'un sudur nazariyesi- dayanırlık varlık olan Allah» tan ilk akıl sudur eder, bu akılda çokluk vardır ve bundan ikinci akıl, gök feleğinin nefsi ve ilk sema sudur ed- er.Bu akıllar silsilesi onuncu akıl, denen faal akla kadar devam ederek ay küresinde son bulur ki bu aleme ayüstü alem denilir »Üz erinde yaşadığımız tabiat alemi de faal akıl tarafından idare edildiği için bu aleme de ayaltı veya kevn-f esat alemi denilir» İbni Sina hem tıp bilgini hem de bir filozof olduğu için üzerinde durduğu konulardan birisi de insanın varlığıdır. 0 insanın varlığını değerlendirirken hem maddi yönünü hem de manevi yönünü ele alır ki ağırlık noktası da insanın manevi yönünü teşkil eder, o da insanın ruhu ve özüdür, lef is ve ruhun varlığı konusunda, varlık yönünden nefis ve ruhu birbirinden ayırır, ona göre ruh, bedeni ve nefsi kuvvelerin ilk bineği olup ruhani ve latif bir cisimdir »Ancak 4ristokun etkisinde kalarak yapılan bu ayrımın yanında İbni Sina zaman zaman nefis kuvvelerini ruha vererek bu yaptığı ayrımı da ortadan kaldırır» Nefsin umumi tanımı ya doğma, büyüme ve beslenme yahut cüzileri kavrama ve irade ile hareket etme ve yahutta tümelleri kavrama şeklinde.fezahur eden organik cismin ilk yetkinliğidir. Şeklinde tarif eden ibni Sina nefsin ve ruhun varlığına dair deliller ileri sürmüştür, bunlar dan birincisi.varlıklarda akli hayatın devam etmesine dayanır, ikincisi de duyular vasıtasıyla kazanı lan bilgi ile duyuların dışında elde edilen bilgi arasındaki dengeye dayanır» lef s çeşitlerini bitkisel nefis, hayvani nefs ve insani nefs olarak üç kategoride inceleyen İbni Sina aklın varlığı ve çeşitleri konusunda hayli durmuştur. ona göre Allah' tan ilk sudur eden varlık birinci akıldır.Bu akıldan itibaren faal akla kadar bir akıllar silsilesi vardır.Ay altı aleminde. bulunan insanda ki aklın varlığı konusunda da yeterli bilgiler veren İbni Sina, aklı 5 nazarî ve amelî olarak iki kışıma ayırmıştır.Hazarî akıl, maddeden mücerret olan külli suretleri bulunduran kuvvettir, filozof bu aklın kuvvelerini üç kışıma ayırır, a-Mutlak istidat hali.b-Kuvvei mümkine, c-meleke kuvveti. Ayrıca filozofa göre nazari aklın dört mertebesi vardır ki onlarda heyulâni akıl,aklibil~meleke,aklibil-fiil ve aklı mustafattır. Ameli akıl ise gerekli olan işlerde duyulardan ve tecrübelerden faydalanma, nazari aklın yardımıyla cüzi inlere intikal eden kuvvettir» Bunlardan ayrı bir de İbni Sina, kutsi akıldan söz eder ki, bu akıl eş yayı vasıtasız olarak idrak etme halidir.:Bu akıl her insanda bulunmaz ancak bazı seçkin insanlarda bulunur.

Özet (Çeviri)

Özet çevirisi mevcut değil.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    250187

    İbn Sina'nın ahlak felsefesi ve ahlak risaleleri

    İbn Sina's etihc and moral essays

    MUTLU DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    FelsefeAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRANİ ALTINTAŞ

  2. Tez No

    94581

    İbn-i Kemal'in hayatı eserleri ve yaratma anlayışı

    Ibn Kemal: His life, works and conception of creation

    FURAT AKDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN ATAY

  3. Tez No

    122510

    Gazali'de varlık meselesi

    Gazali's existence matter

    NURGALİ KABYLOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HAYRANİ ALTINTAŞ

  4. Tez No

    354612

    Felsefi kelam çerçevesinde İbn Sina'nın kelama etkisi

    Avicenna's influence on İslamic theology in the context of the philosophical kalam

    VEYSEL KAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DinUludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET SAİM KILAVUZ

  5. Tez No

    742422

    Sadruşşerîa'da varlık ve ulûhiyyet

    Existence and divinity in Sadr al-Shariah's thought

    GÜVENÇ ŞENSOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

Geri Dön