Türk çeviri tarihinde Tercüme dergisi ve Metis Çeviri dergisinin yeri
La Place des revues 'Terüme' (traduction) et 'Metis Çeviri Dergisi' (Revue de traduction Metis) dans l'histoire de la traduction en Turquie
- Tez No: 193793
- Danışmanlar: PROF. DR. A. NEMCİ YAŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature, History, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tercüme Dergisi, Metis Çeviri Dergisi, Türk çeviri tarihi, Tercüme Bürosu/Odası, Türk dili, çeviri, çeviribilim, çeviri kuramı, çeviri sorunları, tercüman/çevirmen eğitimi
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Tercüme ve Metis Çeviri dergilerini karşılaştırdığımız bu çalışmada, Türkiye'de çeviri etkinliğinin gelişim sürecini, çeviribilim alanındaki gelişmelerin ülkemizdeki yansımalarını, Türkiye'deki çeviri/çevirmen eğitiminin durumunu ve her iki derginin birbirinin deneyimlerinden ne derece yararlanabildiğini ortaya koymayı amaçladık. Dergiler, iki bölümde incelendi: Birinci bölümde dergiler biçim ve içerik açısından ele alındı, sayısal veriler toplandı (hangi yazar/dil/yazın türünden ne kadar çeviri yapıldı, en çok hangi yazar ve dilden çeviri yapıldı, kaç tane çevirmen çevirileriyle/yazar telifle katkı yaptı gibi) ve belli başlıklar altında sıralandı. İkinci bölümde ise yayımlanan söyleşi ve çeviri eleştirilerinde çeviri, çevirmen, çeviride karşılaşılan sorunlar, çeviri eğitimi, çeviri kuramları ve çeviri eleştiri ölçütleri hakkında savunulan görüşler irdelendi. Her iki dergide de dünya yazınının seçkin örneklerinden çeviriler yapılmış, çeviribilimsel gelişmeler izlenmiş, tartışılmış, çevirmenin özlük hakları irdelenmiştir. Yapılan çeviriler, makale/deneme/inceleme yazıları Türk dilini, yazınını ve kültürünü besleyip geliştirmiş yeni bireşimlere olanak sağlamıştır. Ayrıca, çevirinin Türk diline yaptığı olumsuz etkiler de gündeme getirilmiş, dil bilinci oluşturulmaya çalışılmıştır; ve bu yönüyle her iki derginin de yayımdan kaldırılması alan için kayıptır. Sonuç olarak, çevirinin bilimselleşme süreci dünyada olduğu gibi çok yakından izlenmiş ve hâlâ da izlenmektedir. Bugün, bu alanda yapılan çalışmalar azımsanmayacak bir düzeye ulaşmıştır. Tercüme'nin yayımlandığı yıllarda“öteki”ni tanımanın, anlamanın, evrensel değerlere ulaşmanın, diğer ulus ve uygarlıklarla iletişim kurmanın, teknolojik ve bilimsel gelişmelerden yararlanabilmenin yolu olarak görülen çeviriden artık -AB ile yoğun ilişkiler bağlamında- kendini“öteki”ne tanıtabilmenin bir aracı olarak yararlanılması zorunlu bir hale gelmiştir.
Özet (Çeviri)
Dans ce travail où nous avons comparé la revue Tercüme (Traduction) et la revue de Traduction Metis, nous présentons le développement de l'activité traduisante, le reflet des progrès dans le domaine de la traduction en Turquie et étudions dans quelle mesure ces deux revues se sont mutuellement influencées. Les revues ont été étudiées en deux temps: dans un premier temps, nous les avons abordées du point de vue de la forme et du contenu pour en extraire des données quantitatives (concernant les écrivains, les langues de traduction, les genres littéraires des textes traduits, le nombre de traducteurs et d'écrivains, etc.) que nous avons analysées. Dans un deuxième temps, nous avons étudié les idées resortant des discours et des critiques de traductions publiées dans les deux revues concernant la traduction, le traducteur, les problèmes rencontrés au cours de l'acte de traduction, la traduction, son enseignement, les théories s'y rapportant, les critères de la critique d'une traduction. Pendant la période de Tercüme, on a remarqué qu'il était nécessaire de recevoir un enseignement spécifique pour traduire et, ce n'est que par la suite, qu'ont été ouvertes des écoles de traduction. Des traducteurs diplomés de ces écoles ont travaillé pour Metis. A cette période, la traduction n'était pas considérée comme une science. C'est ensuite, avec Metis, que sont apparues des discussions sur le caractère scientifique de la traduction, les statuts professionnels des traducteurs ainsi que l'influence négative de la traduction sur la langue turque. Cette revue a participé à la genèse de la conscience de la langue maternelle. Les méthodes et les théories de la traduction diffèrent d'un traducteur de Metis à l'autre. On s'interroge alors à la fois sur l'existence de la traductologie et sur les théories de la traduction. Toutes les traductions des textes choisis de la littérature mondiale qui ont été publiées ont contribué à enrichir la langue, la littérature et la culture turques. En conclusion, en Turquie, tout comme dans d'autre pays, la genèse scientifique de la traduction a été abondamment étudiée et l'est encore actuellement. Aux débuts de la traduction, celle-ci était le moyen de connaître, comprendre l'Autre, d'atteindre des valeurs universelles, de communiquer avec les pays et les civilisations et de profiter des progrès scientifiques et technologiques. Or, aujourd'hui, dans le contexte de l'ouverture de l'UE à la Turquie, c'est une obligation de se faire connaître à l'Autre et effacer ainsi les préjugés. Mots clés: revue Tercüme (Traduction), Metis Çeviri Dergisi (revue de Traduction Metis), histoire de la traduction turque, langue turque, chambre/bureau de Tercüme (Traduction), tercüman (traducteur), formation de traducteur, problèmes de la traduction.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Döneminde aydın bir öğretmen: Adnan Cemgil-hayatı ve fikirleri
A intellectual teacher in Republican Period: Adnan Cemgil-his life and i̇deas
EREN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk İnkılap TarihiAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECDET AYSAL
- Muktebes dergisi üzerinde bir inceleme
The research on Muktebes magazine
HATİCE HARİKA NÜFUSÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. FAZIL GÖKÇEK
- Cumhuriyet dönemi tefrika romanlarında iç içe geçmiş edimler olarak tercüme, telif ve adaptasyon: Metinler, eyleyiciler ve söylemler (1928-1960)
Translation, indigenous writing and adaptation as intertwined practices in the serial novels of the Republican period: Texts, agents and discourses (1928 -1960)
DEVRİM ULAŞ ARSLAN
Doktora
Türkçe
2023
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE IŞIKLAR KOÇAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHU SELİN ERKUL YAĞCI
- Mecdî Mehmed Efendi, Hadâ'iku'ş-Şakâ'ik (290-430 sayfalar arası), (inceleme-çeviri yazı)
Başlık çevirisi yok
AHMET UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUNCAY BÜLBÜL
- Ali Kemal'in muterizlere Ecvibe-i Müskite adlı eserinin çeviri yazıya aktarımı ve tenkit tarihi açısından incelenmesi
Transliteration of Ali Kemal's Muterizlere Ecvibe-i Müskite and investigation in terms of criticism history
MERVE SAMANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDEM DÖNMEZ