Erzincan (Büyükardıç) ve Erzurum (Güllüdere, Tasmasor, Tetikom ve Mağaratepe) kazılarından elegeçen demir çağına ait seramiklerin XRF tekniği ile incelenmesi
XRF technique-based survey of ceramics belonging to iron epech, which were acquired from the excavations of Erzincan (Büyükardıç) and Erzurum (Güllüdere,Tasmasor, Tetikom and Mağaratepe)
- Tez No: 196740
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ARIKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
iiiERZİNCAN (BÜYÜKARDIÇ) VE ERZURUM (GÜLLÜDERE, TASMASOR,TETİKOM VE MAĞARATEPE) KAZILARINDAN ELE GEÇEN DEMİRÇAĞINA AİT SERAMİKLERİN XRF TEKNİĞİ İLE İNCELENMESİ(Yüksek Lisans Tezi )Burcu ENDERGAZİ ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜŞubat 2006ÖZETBu çalışmada, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı (BTC HPBH)Arkeolojik Kurtarma Kazıları Projesi çerçevesinde, Gazi Üniversitesi,Arkeolojik Çevre Değerleri Araştırma Merkezi (GÜ-ARÇED), tarafındanyapılan kazı sonucu ele geçen, Erken Demir Çağı'na ait seramik parçalarının,kimyasal kompozisyonun bulunması amacıyla örnekler, X-ışını Floresanstekniği (XRF) ile incelendi. Seramik parçaları Erzincan (Büyükardıç) veErzurum (Güllüdere, Tasmasor, Tetikom ve Mağaratepe) bölgelerine aittir.Kazı bölgesini temsil eden 39 adet seramik parçasının; hamurları, iç ve dış astaryüzeyleri ve bazı toz astar örneklerinde, majör, minör ve eser elementleraraştırıldı. İzinli olmayan örneklere tahribatsız kalitatif analiz, izinli olanörneklere ise kantitatif analiz uygulandı.Hamur örneklerinin kalitatif ve kantitatif analiz sonuçlarına, SPSS (StatisticalPackage for the Social Sciences) programı uygulanarak istatistikseldeğerlendirme yapıldı. Bu değerlendirmede, çok değişkenli istatistikyöntemlerden Hiyerarşik Kümeleme Analizi (HCA) ve faktör analizikullanılarak örneklerin benzer ve farklı özellikleri dendrogram grafiği ilesınıflandırıldı. Bu analiz sonucunda Mağaratepe'den MT-4 ve Tetikom'danTTK-4 kod numaralı örneklerin kümeleme ve dendrogram sonuçlarına göreivfarklı oldukları gözlendi. Ayrıca kazı bölgelerinden, tahribat için izinli olan 5örnek seçilerek X-ışını Toz Difraktometresi ile yapı analizleri yapıldı.Örneklerde illit ve kaolinit tipi kil mineralleri gözlendi. Erken Demir Çağınatarihlendirilmiş olan örneklerin araştırma sonuçları ile arkeolojik yorumlarınuyum içinde olduğu belirlenmiştir.Bilim Kodu :205. 2.005Anahtar Kelimeler :X-ışını Floresans Spektrometresi, X-ışını Difraktometresi,Hiyerarşik Kümeleme Analizi, Büyükardıç, Güllüdere,Tasmasor, Tetikom, Mağaratepe, ArkeometriSayfa Adedi :100Tez Yöneticisi :Pervin ARIKAN
Özet (Çeviri)
vXRF TECHNIQUE-BASED SURVEY OF CERAMICS BELONGING TOIRON EPOCH, WHICH WERE ACQUIRED FROM THE EXCAVATIONSOF ERZİNCAN (BÜYÜKARDIÇ) AND ERZURUM (GÜLLÜDERE,TASMASOR, TETİKOM AND MAĞARATEPE)(M.Sc. Thesis)Burcu ENDERGAZI UNIVERSITYINSTITUTE OF SCIENCES AND TECHNOLOGYFebruary 2006ABSTRACTIn present study, ceramic sherds dated to the Early Iron Age, excavated byArcheology Environment Properties Research Center of Gazi university (GÜ-ARÇED), within Bakü-Tiflis-Ceyhan Crude Oil Pipeline (BTC HPBH)Archeological Salvage Project, are investigated by the means of chemicalcomposition using x-ray fluorescence (XRF) techniques. The ceramic samplesare belonged to the Erzincan (Büyükardıç), Erzurum (Güllüdere, Tasmasor,Tetikom and Mağaratepe).Major, minor and trace elements in paste and inner and outer self-slip of 39ceramic sherds which representing excavation area are analyzed. Qualitativeanalysis is applied to the samples not authorized for destruction and as for thoseauthorized for destruction, the quantitative analysis is accomplished .Qualitative and quantitative results of the paste of sherds are evaluatedstatistically using computer program entitled SPSS (Statistical Package for theSocial Sciences). Samples are classified by multivariable techniques withindendrogram method for similar and different properties of sherds and as wellas Hierarchic Cluster Analysis (HCA) and Factor Analysis. It is observed thatvisamples are MT-4 from Mağaratepe and TTK-4 from Tetikom have differentproperties and can be classified in different age. Furthermore, 5 samples areselected from excavation area and authorized for destruction. The mineralstructure of 5 samples are obtained employing x-ray diffractometer. It isresulted as the clay minerals are illit and kaolinite in dedicated samples. Ourresults are in good satisfaction with the archaeological conclusion.Science Code :205. 2.005Key Words :X-ray fluorescence spectrometer, X-ray diffractometer,Hierarchic Cluster Analysis, Büyükardıç, Güllüdere,Tasmasor, Tetikom, Mağaratepe, Archeometry.Page Number :100Adviser :Pervin ARIKAN
Benzer Tezler
- Arkeolojik örneklerin infrared uyarmalı lüminesans (IRSL) kullanılarak tarihlendirilmesi
Dating of archaeological samples using infrared stimulation luminescence (IRSL)
NİSA NUR AKTI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Fizik ve Fizik MühendisliğiGazi ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYYÜP TEL
- Erzincan'da öncelikli spor branşları ve halkın spora yatkınlığı
The Principally sport branches in Erzincan and the familiarity for sport of public
ÖZCAN ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SporSakarya ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. E. AHMET TERZİOĞLU
- Erzincan şartlarında yetiştirilen bazı badem (Amygdalus communis L.) çeşit/klon ve tiplerinin vejetatif ve genetatif gelişme ile çiçek tomurcuklarının dona dayanım derecelerinin belirlenmesi
Determination of cold hardness degree of flower buds with generative and vegetative groving of some almond (Amygdalus communis L.) cultivars/clones and types in Erzincan conditions
RAFET ASLANTAŞ
Doktora
Türkçe
1999
ZiraatAtatürk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM GÜLERYÜZ
- Erzincan'da yaygın olarak yetiştirilen 'Yalancı dermason' fasulye (Phaseolus vulgaris L.)populasyonunun seleksiyon yoluyla ıslahı
Selection breeding on yalanci dermason bean (Phaseolus vulgaris L.) population commonly grown in Erzincan
ATİLLA DURSUN
- Erzincan şehir merkezi kuzey batı bölümünün zemin parametrelerinin tespit edilmesi
Başlık çevirisi yok
HAYATİ ULUSU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYapı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ORHAN