Arkeolojik örneklerin infrared uyarmalı lüminesans (IRSL) kullanılarak tarihlendirilmesi
Dating of archaeological samples using infrared stimulation luminescence (IRSL)
- Tez No: 201011
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYYÜP TEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Feldspat örneklerin tarihlendirilmesinde infrared uyarmalı lüminesans (IRSL) rutin olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi (BTC HPBH) Büyükardıç-Erzincan arkeolojik kurtarma kazısından alınan çömlek parçasının IRSL yöntemiyle tarihlendirilmesi yapılmıştır. IRSL yöntemi ile tarihlendirme işleminin en önemli adımları, eşdeğer doz ve yıllık doz tespitidir. Eşdeğer dozun belirlenmesinde, çok-tablet ve tek-tablet olmak üzere iki potansiyel yaklaşım kullanılmıştır. Tek-tablet işleminde yeniden oluşturma yöntemi kullanılmış olup, ortalama ve maksimum sayımlar için eşdeğer doz elde edilmiştir. Çok-tablet işleminde ilave doz yöntemi kullanılarak eşdeğer doz elde edilmiştir. Her iki yöntem ile elde edilen eşdeğer doz değerlerinin kendi aralarında uyumlu olduğu gözlenmiştir. Son zamanlarda, eşdeğer doz tespiti için yapılan çalışmalarda farklı yöntemler geliştirilmektedir. Bu çerçevede çalışmamızda çok-tablet sürekli dalga optik uyarmalı lüminesans (CW-OSL) bozunum eğrilerinde, yavaş bileşenlerin eşdeğer doza katkısı incelenmiştir. Ayrıca CW-OSL'den lineer modülasyon optik uyarmalı lüminesansa (LM-OSL) bir geçiş uygulaması yapılmıştır. Daha sonra LM-OSL uygulaması sonucunda yavaş bileşenlerin eşdeğer doza katkısı incelenmiştir. CW-OSL ve LM-OSL yavaş bileşenlerinden elde edilen eşdeğer doz değerleri, tek-tablet ve çok-tablet prosedürlerinden elde edilen eşdeğer doz değerlerine yakındır. Fakat LM-OSL tekniği sonucu, CW-OSL'den daha v başarılıdır. Çömlek parçasının belirlenen yaş değeri, Erken Demir Çağı dönemi aralığı içerisine karşılık gelen 2640 ile 3320 yılları arasında değişiklik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Infrared stimulation luminescence (IRSL) has been extensively used for dating of feldspars. In this study, pot sherd taken from Baku-Tbilisi-Ceyhan Crude Oil Pipe Line Project including archaeological salvage excavation at Büyükardıç-Erzincan has been dated using IRSL method. Determination of equivalent dose and annual dose is very important rank of IRSL dating. Two potential approaches known single-aliquot and multiple-aliquot was used in determination of equivalent dose. In the present work, regeneraiton method has been used for single-aliquot procedure and equivalent dose has also been obtained by taking into account the avarege and maximum counts. By using additive dose method, equivalent dose has been obtained for multiple-aliquot procedure. Equivalent dose results obtained from both methods are in agreement with each other. Recently, different methods have been improved in some studies for determination of equivalent dose. In this study, effect of slow components on ED was discussed for continuos wave optically stimulated luminescence (CW-OSL) decay curves obtained from multiple-aliquot procedure. Furthermore, it has been made a transformation from CW-OSL decay curves to the linear modulation optically stimulated luminescence (LM-OSL). Then, the effect of the slow components on ED was discussed in the result of LM-OSL application. vii Equivalent dose results of slow components have been obtained from CW-OSL and LM-OSL are agree with equivalent dose results of the single-aliquot and multiple-aliquot procedures. In result, LM-OSL is more succesful than CW-OSL. The determined age of pot sherd has been found in the range of 2640-3320 years in which range corresponds to Early Iron Age.
Benzer Tezler
- Diş ve kemik örneklerinin lüminesans tekniklerde geriye dönük (Retrospektif) dozimetre olarak kullanımının geliştirilmesi
Development of using tooth and bone samples as retrospective dosimeter in luminescence techniques
ÜLKÜ RABİA YÜCE
Doktora
Türkçe
2010
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİYAZİ MERİÇ
- Diş ve kemik örneklerinin lüminesans tekniklerde geriye dönük (retrospektif) dozimetre olarak kullanımının geliştirilmesi
Development of using tooth and bone samples as retrospective dosimeter in luminescence techniques
ÜLKÜ RABİA YÜCE SEMİZ
Doktora
Türkçe
2010
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİYAZİ MERİÇ
- Paleosismolojik çalışmalarda TL/OSL ve ESR yöntemlerinin kullanılması: Kütahya-Simav ve Kuzey Anadolu fay hattı
TL/OSL and ESR methods used in paleoseismology studies: Kütahya-Simav and North Anatolian fault zone
EREN ŞAHİNER
Doktora
Türkçe
2015
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ MERİÇ
- Bazı arkeolojik ve jeolojik numunelerin infrared uyarmalı lüminesans karakteristiklerinin sıcaklık bağımlılığı
The temperature dependence of infrared stimulated luminescence characteristics of some archeological and geological samples
İBRAHİM CEM ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Fizik ve Fizik MühendisliğiGazi ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜNEŞ TANIR
- Seramik ve metal buluntuların arkeometrik karakterizasyonu
Archaeometric characterization of ceramic and metallic findings
MELİH ÖZÇATAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ArkeometriAnadolu ÜniversitesiMalzeme Bilimi ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET TURAN