Dünyada mevduat sigortası sistemlerinin incelenmesi ve Türkiye'de mevduat sigortası sisteminin reorganizasyon ile ilgili bir model önerisi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 19813
- Danışmanlar: PROF.DR. HAYRİ ÜLGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, Banking
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
GİRİŞ - ÖZET Mevduat Sigortası Sistemi, bankaların veya mevduat toplamaya yetkili diğer kuruluşların toplamış oldukları tasarruf mevduatının devlete bağlı veya özel bir kurum bünyesinde, bütünüyle veya kısmi olarak garanti altına alınması şeklinde tanımlanabilir. Bu sistem, günümüzde Türkiye'nin de içinde bulunduğu otuz ülke tarafından uygulanmakta¬ dır. Mevduat Sigortası Sistemi'nin amacı, bankaların finansal yapısını ve durumunu analiz edebilecek bilgi ve deneyime sahip olmayan küçük tasarruf sahibinin korunmasının yanında, bankacılık sisteminin güvenliğinin ve istikrarının sağlanmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de önemi ve faaliyet konuları giderek artan bankacılık sektörünü yakından ilgilendiren Mevduat Sigortası Sistemi'nin tüm nitelikleri ve çeşitli ülkelerdeki farklı uygulamaları ile incelenmesi ve ülkemizdeki sistemin reorganizasyonu ile ilgili bir model önerisinin sunulmasıdır. Bankacılık sektörünün ekonomik yaşamda önemli bir yeri vardır. Geniş halk kitlelerine hizmet veren bankalar, halkın birikimlerini iş dünyasına kanalize ederek işlevsel hale getirirler. Gerek ticari, gerekse sınai işletmelerin fon gereksinimlerini karşılamanın yanı sıra, bu faaliyetlerin yürütülmesinde çok büyük öneme sahip olan ödemeler sisteminin hızlı ve aksaksız bir şekilde çalıştırılması da yine bankacılık sektörünün görev ve fonksiyonları arasındadır. Bankaların istikrarlı ve güvenli bir sistem içinde faaliyet göstermeleri, ülke ekonomisini doğrudan ilgilendirmektedir. Öte yandan halkın tasarruflarının güvence altında olması ve tasarrufun özendirilmesi büyük ölçüde devletin sorumluluğundadır. Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında bankacılık sektörünün çok daha sıkı yasal düzenlemeler ve denetim sistemleriyle donatılmasının nedeni de budur. Mevduat sigortasının, bankacılık sisteminin güvenlik ve istikrarını sağlamadaki katkısı nedir? Bu noktada, bankalardaki tasarruf mevduatını diğer borçlanma türlerinden veya finansal yatırım araçlarından ayıran bir özellik önem kazanmaktadır. Tasarruf sahibi, istediği anda parasını bankadan çekme hakkına sahiptir. Bir bankanın nakit sıkıntısı içinde olduğuna veya ödemelerini yerine getirmede güçlük çektiğine dair küçük bir söylenti, tasarruf sahiplerinin paralarını kurtarmak amacıyla bankanın kapılarına yığılmalarına neden olur. Banka gerçekten bir nakit sıkıntısıyla karşı karşıya ise durumu çok daha güçleşecek ve bir kısır döngü başlayacaktır, ödeme konusunda karşılaşılan her güçlük dahaGİRİŞ - ÖZET Mevduat Sigortası Sistemi, bankaların veya mevduat toplamaya yetkili diğer kuruluşların toplamış oldukları tasarruf mevduatının devlete bağlı veya özel bir kurum bünyesinde, bütünüyle veya kısmi olarak garanti altına alınması şeklinde tanımlanabilir. Bu sistem, günümüzde Türkiye'nin de içinde bulunduğu otuz ülke tarafından uygulanmakta¬ dır. Mevduat Sigortası Sistemi'nin amacı, bankaların finansal yapısını ve durumunu analiz edebilecek bilgi ve deneyime sahip olmayan küçük tasarruf sahibinin korunmasının yanında, bankacılık sisteminin güvenliğinin ve istikrarının sağlanmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de önemi ve faaliyet konuları giderek artan bankacılık sektörünü yakından ilgilendiren Mevduat Sigortası Sistemi'nin tüm nitelikleri ve çeşitli ülkelerdeki farklı uygulamaları ile incelenmesi ve ülkemizdeki sistemin reorganizasyonu ile ilgili bir model önerisinin sunulmasıdır. Bankacılık sektörünün ekonomik yaşamda önemli bir yeri vardır. Geniş halk kitlelerine hizmet veren bankalar, halkın birikimlerini iş dünyasına kanalize ederek işlevsel hale getirirler. Gerek ticari, gerekse sınai işletmelerin fon gereksinimlerini karşılamanın yanı sıra, bu faaliyetlerin yürütülmesinde çok büyük öneme sahip olan ödemeler sisteminin hızlı ve aksaksız bir şekilde çalıştırılması da yine bankacılık sektörünün görev ve fonksiyonları arasındadır. Bankaların istikrarlı ve güvenli bir sistem içinde faaliyet göstermeleri, ülke ekonomisini doğrudan ilgilendirmektedir. Öte yandan halkın tasarruflarının güvence altında olması ve tasarrufun özendirilmesi büyük ölçüde devletin sorumluluğundadır. Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında bankacılık sektörünün çok daha sıkı yasal düzenlemeler ve denetim sistemleriyle donatılmasının nedeni de budur. Mevduat sigortasının, bankacılık sisteminin güvenlik ve istikrarını sağlamadaki katkısı nedir? Bu noktada, bankalardaki tasarruf mevduatını diğer borçlanma türlerinden veya finansal yatırım araçlarından ayıran bir özellik önem kazanmaktadır. Tasarruf sahibi, istediği anda parasını bankadan çekme hakkına sahiptir. Bir bankanın nakit sıkıntısı içinde olduğuna veya ödemelerini yerine getirmede güçlük çektiğine dair küçük bir söylenti, tasarruf sahiplerinin paralarını kurtarmak amacıyla bankanın kapılarına yığılmalarına neden olur. Banka gerçekten bir nakit sıkıntısıyla karşı karşıya ise durumu çok daha güçleşecek ve bir kısır döngü başlayacaktır, ödeme konusunda karşılaşılan her güçlük dahaGİRİŞ - ÖZET Mevduat Sigortası Sistemi, bankaların veya mevduat toplamaya yetkili diğer kuruluşların toplamış oldukları tasarruf mevduatının devlete bağlı veya özel bir kurum bünyesinde, bütünüyle veya kısmi olarak garanti altına alınması şeklinde tanımlanabilir. Bu sistem, günümüzde Türkiye'nin de içinde bulunduğu otuz ülke tarafından uygulanmakta¬ dır. Mevduat Sigortası Sistemi'nin amacı, bankaların finansal yapısını ve durumunu analiz edebilecek bilgi ve deneyime sahip olmayan küçük tasarruf sahibinin korunmasının yanında, bankacılık sisteminin güvenliğinin ve istikrarının sağlanmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de önemi ve faaliyet konuları giderek artan bankacılık sektörünü yakından ilgilendiren Mevduat Sigortası Sistemi'nin tüm nitelikleri ve çeşitli ülkelerdeki farklı uygulamaları ile incelenmesi ve ülkemizdeki sistemin reorganizasyonu ile ilgili bir model önerisinin sunulmasıdır. Bankacılık sektörünün ekonomik yaşamda önemli bir yeri vardır. Geniş halk kitlelerine hizmet veren bankalar, halkın birikimlerini iş dünyasına kanalize ederek işlevsel hale getirirler. Gerek ticari, gerekse sınai işletmelerin fon gereksinimlerini karşılamanın yanı sıra, bu faaliyetlerin yürütülmesinde çok büyük öneme sahip olan ödemeler sisteminin hızlı ve aksaksız bir şekilde çalıştırılması da yine bankacılık sektörünün görev ve fonksiyonları arasındadır. Bankaların istikrarlı ve güvenli bir sistem içinde faaliyet göstermeleri, ülke ekonomisini doğrudan ilgilendirmektedir. Öte yandan halkın tasarruflarının güvence altında olması ve tasarrufun özendirilmesi büyük ölçüde devletin sorumluluğundadır. Diğer sektörlerle karşılaştırıldığında bankacılık sektörünün çok daha sıkı yasal düzenlemeler ve denetim sistemleriyle donatılmasının nedeni de budur. Mevduat sigortasının, bankacılık sisteminin güvenlik ve istikrarını sağlamadaki katkısı nedir? Bu noktada, bankalardaki tasarruf mevduatını diğer borçlanma türlerinden veya finansal yatırım araçlarından ayıran bir özellik önem kazanmaktadır. Tasarruf sahibi, istediği anda parasını bankadan çekme hakkına sahiptir. Bir bankanın nakit sıkıntısı içinde olduğuna veya ödemelerini yerine getirmede güçlük çektiğine dair küçük bir söylenti, tasarruf sahiplerinin paralarını kurtarmak amacıyla bankanın kapılarına yığılmalarına neden olur. Banka gerçekten bir nakit sıkıntısıyla karşı karşıya ise durumu çok daha güçleşecek ve bir kısır döngü başlayacaktır, ödeme konusunda karşılaşılan her güçlük daha- 2 - fazla panik yaratacak ve daha çok kişinin paralarını çekmek istemesine yol açacaktır. Nakit sıkıntısı içinde olmayan bir bankanın bile böyle bir durumu kolayca atlatabilmesi mümkün değildir, çünkü bankaların bu fonların karşılığı olan alacaklarını hemen tahsil edebilme olanakları yoktur. Bir Mevduat Sigortası Sistemi'nin mevcudiyeti halinde tasarruflarının güvence al¬ tında olduğunu bilen halk bu tür bir panik yaşamaz ve bankacılık sisteminin daha istikrarlı bir ortamda faaliyet göstermesi sağlanmış olur. Ayrıca hemen hemen bütün ülkelerde bankalarla ilgili denetim sistemleri ve yasal düzenlemeler bulunmasına karşın, birtakım bankaların mali sıkıntı içine girmeleri ve yükümlülüklerini yerine getiremeyecek duruma düşmeleri söz konusu olabilmektedir. Bu tür bir riskin gerçekleşmesi durumunda özellikle küçük tasarruf sahiplerinin korunması, halkın banka sistemine duyduğu güveni koruyarak tasarrufların sistem dışına çıkmasını engeller. Mevduat Sigortası Sistemi'nin yararları yanında birtakım sorunları ve sakıncaları da beraberinde getirebilmesi, sistemin tüm yönleriyle ve değişik bakış açılarından ele alınıp değerlenmesini zorunlu kılmaktadır. Tasarruf sahiplerinin, paralarını kârı ve sermayesi düşük, riskli çalışan bankalardan çekerek bu bankaları kendilerini toparlamaya zorlayan tutumu, bir piyasa disiplini oluşturmaktadır. Oysa mevduat sigortası limiti sınırsız olduğunda veya koruma alanı çok geniş tutulduğunda, tasarruf sahipleri herhangi bir risk taşımadıklarından bankalar arasında ayırım yapmalarına gerek kalmaz ve tek kriter olarak en yüksek faiz getirişini görürler. Bu durumda piyasa disiplini ortadan kalkabilir ve zayıf bankaların yüksek risk alma eğilimi artar. Öte yandan çok düşük bir sigorta limiti ise sistemi işlevsiz kılacaktır. Dolayısıyla, burada önemli olan kamuoyunun Mevduat Sigortası Sistemi'ni çok iyi tanımasını sağlamak ve ülke koşullarına göre en uygun olan sigorta limitini saptayabilmektir. Mevduat Sigortası Sistemleri'ni devlete bağlı sistemler, yarı özel sistemler ve özel sistemler olarak üç bölümde incelemek mümkündür. Bu sistemlerin büyük çoğunluğunda sigorta fonunu oluşturan gelirlerin önemli bölümünü bankalardan toplanan primler oluşturmaktadır. Sigorta edilen riskin bankalara ait olması nedeniyle bunun akılcı bir uygulama olduğu söylenebilir. Uygulamada hatalı olan nokta, tüm bankaların aynı sigorta primini ödemeleridir. Birçok ülkede riske dayalı prim sistemine geçilmesi gerektiği vurgulanmakla birlikte, henüz bu uygulamaya geçebilmiş olan ülke bulunmamaktadır. Bunun en önemli nedeni, farklı önem ye nitelikteki çeşitli banka risklerinin formüle edilmesindeki güçlükten kaçınılarak kolay yolun seçilmesidir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Mevduat sigorta sistemlerinin değerlendirilmesi
Analysis of the deposit insurance systems
NEŞE G. ÖZER
- Mevduat sigorta sistemi ve bankacılık krizleri: Türkiye ve diğer ülke uygulamaları
Deposit insurance system and banking crises: Practises of Turkey and other countries
EDA ADALI
- Türk Mevduat Sigortacılığında iç denetimin etkililiği ve değerlendirmeler
Effectiveness of internal audit in Turkish deposit insurance and evaluations
ŞERİF ÖZKAN
- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve Türk bankacılık sektörü üzerine etkisi
Savings deposits insurance fund and its effect on the Turkish banking sector
BÜLENT YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
BankacılıkGazi ÜniversitesiDış Ticaret Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YILMAZ ÖZKAN