Geri Dön

Erkin Vahidov'un şiirleri üzerine dil ve üslup çalışması

A grammer and stylistic study on Erkin Vahidov's

PDF İndir

  1. Tez No: 205686
  2. Yazar: VELİ SAVAŞ YELOK
  3. Danışmanlar: PROF.DR. ŞUAYİP KARAKAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1403

Özet

Erkin Vahidov, klasik Özbek şiirinin geleneklerini devam ettirdiğişiirlerinden oluşan ?YÃ¥şlik DevÃ¥ni?nın yanı sıra vatandaşlık ruhu ileyoğrulmuş“Tirik SayyÃ¥ralar”,“Şarkiy KirgÃ¥k”,“Yahşidir Aççik Hakikat”eserleri, savaş dönemlerinde yaşanan facialarından bahsettiği“Nidâ”, realistdüşünceyle yazılan“Ruhlar İsyÃ¥ni”adlı felsefû destanı,“İstanbul FÃ¥ciasi”adlıdramasıyla Özbek edebiyatında ayrı bir yere sahiptir. Bunların yanı sıra o,mizahû şiirlerinden oluşan“DÃ¥nişkişlÃ¥k Latifaları”serisi ve“Åltin DevÃ¥r”komedisinin yanı sıra muhtelif tarihlerde yapmış olduğu şiir tercümelerimüstakil tercümeleri vardır. Bu tercümeler Şair Aleksanr Sergeyeviç Puşkin,Ebû Ali İbn Sina, Aleksandr Blok, Aleksandr Tvardovski, Andrey Malişko,Bûdil, Bogumil Gyozel, Friedrich Schiller, Gevorg Emin, Goethe, Hâfız-ıŞûrazû, Mihail Svetlov, Mirza Gâlib, Muhammed İkbâl, Muhran Maçavariani,Rasul Hamzatov, Sergey Yesenin, Sil'va Kaputikyan ve Ülfet'ten bir çok şiirtercüme etmiştir. Erkin VÃ¥hidov, dünya görüşü, vatandaşlık duygusu, edebûkonularla ilgili müşahadelerini ?ŞÃ¥iru Şeru Şuur? adlı eseri ile ?İztirÃ¥b? adlıeserinde ortaya koymuştur. O, Taşkent Devlet Üniversitesinde okuduğudönemde (1955-1960) F. Karimov, M. Mallayev, S. Dâlimov, M. Koşcânov, F.Sulaymânova, Â. Şarafuddinov, L. Kayumov gibi meşhur tenkitçi, edebiyatçıâlimlerden dersler almıştır. Yine Erkin Vâhidov, aynı senelerde cumhuriyetYazarlar birliğinde de ve bazı edebiyat mahfillerinde Mirtemir ve Gayratû'ninde sohbetlerine katılmıştırSanatkârın, üslubunu şekillendirmesi ve bu çerçevede eserleriniortaya koymasında toplumun içinde bulunduğu durum, dönemin siyasigelişmeleri, edebû ortam ve yetişme ortamının önemi kadar onun istidadınınderecesi, karakteri, bir millete mensup olma duygusu, vicdanı, inandıkları daönemli rol oynar. Bunların yanı sıra sanatçının kendine özgü ıstırapları veyaşadığı zorluklar da bu yolda tesiri olan hususlardır Bu itibarla ErkinVâhidov'un sanat hayatında 1950'li yıllara kadar yazmış olduğu şiirlerindetabiat manzaralarına bir çocuk bakışıyla tasvir etme gayreti vardır. ?YÃ¥şlikDevÃ¥ni? adlı eseriyle 1960'lı yılları geçiren Vâhidov'un sosyalizmin hâkimolduğu bu dönemde daha ziyade klasik şiir geleneği çizgisinde şiirler yazdığıgörülür. Bu dönemdeki şiirlerinde bir taraftan sevgi motiflerini kullanırken,diğer taraftan da geleneksel şiirin türlerinin özellikle de gazelin canlanmasınayardımcı olmuştur. Şair insanın kanındaki ezelû, doğal, paha biçilemez duyguolan sevgi ile beraber, asırlardır sevgi terennümlerini söyleyen kadim gazeliolduğu gibi savunur, şiirsel gazel, öylesine şiirsel şekil anlamında değil, aynızamanda, sevginin, sonsuz insani duyguların sembolü olarak da savunulur.Bu dönemlerde, aruzu ve gazeli savunmak gerçekten de büyük cesaretistemektedir. ?YÃ¥şlik DevÃ¥ni?nda yer alan şiirleriyle Vâhidov, gazellerin şeklioluşumu konusunda yeni usulleri tecrübe etmiş, bunun yanı sıra Nevâû,Bâbür, Meşreb, Fuzulû gibi sanatkârların hem eserlerinin hem de kendilerininhafızalarda canlı bir şekilde muhafazasını sağlamıştır.Toplumda, yeni bir ruhun ve yeni fikirlerin oluşmamaya başladığıdönem olan 1950'li yılların ortaları, 60'lı yılların başlarında insanın içdünyasına ait hususları ve hakikat olarak telakki ettiği konuları şiirlerindeişlemeye başlar. Milletinin başına gelenlerden dolayı mustarip olan şairkinayeli bir ahenk ile yoğurduğu şiirlerinde dönemin adaletsiz düzeninden,toplumdaki durgunluktan, mutlak itaati tercih eden kullardan şikâyet eder veülkesinde hükümran olan istibdata karşı isyankâr şiirler yazar.1970'li yıllarda şairin bütün âlimin derdini kendinde tecessüm ettirenşiir arayışları görülür. ?YokalgÃ¥n Şer?le ilk örneğini ortaya koyduğu bu husus?Tirik sayyÃ¥ralar? ve ?İstanbul FÃ¥ciasi? destanlarında görülür. Gerçek hayatayaklaşma, zamana, mekâna ve insan dair problemleri görebilme;bulduklarında beşerû anlamlar arama bu devirdeki en iyi destan ve şiirlerehas özelliklerdir. Erkin Vâhidov'un şiirlerinde -özellikle 1970-1980'li yıllarda-gerçeğe, rivayet ve hikâye usulüne temayül görülür. Bu dönemde yazmışolduğu şiirlerinde insanın hayatı, kaderinin belirsizliği, insanın ruh dünyasınıoluşturan sırların tahlil edilmesi gayesi vardır.Gerek nazım şeklerinde yapmaya çalıştığı yenilikler, gereksemuhtevada takip ettiği çizgi yönünden Özbek şiiri içerisinde eski ile zamanınıbirleştirme amacında olan Vâhidov, milletinin çektiği sıkıntıları dile getirmegayret ve azmiyle şiirler yazmıştır.

Özet (Çeviri)

Erkin Vâhidov has a special place in Uzbek literature with his ?IstanbulFÃ¥ciası? named drama, ?Ruhlar İsyÃ¥nı? named philosophical epic, written withrealistic thoughts, ?Nidâ?, in which he mentioned disasters, experienced duringwar periods, his ?Tirik SayyÃ¥ralar?, ?Şarkiy KirgÃ¥k? and ?Yahşidir Aççik Hakikat?named works of art, formed with citizenship spirit, besides ?YÃ¥şlik Devâni?,composed of his poems, in which he continues the traditions of classical Uzbekpoetry. In addition, there are poem translations, made by him on various dates,besides his ?Åltin DevÃ¥r? comedy and ?DÃ¥nişkişlÃ¥k Latifaları? series, composedof his comic poems. Poet, had translated numerous poems from Puşkin, Ebû Aliİbn Sina, A. Blok, A. Tvardovski, A. Malişko, Bûdil, B. Gyozel, F. Schiller, G.Emin, Goethe, Hâfız- ı Şûrazû, M. Svetlov, M. Gâlib, Muhammed İkbâl, M.Maçavariani, R. Hamzatov, S. Yesenin, Sil?va Kaputikyan and Ülfet. ErkinVÃ¥hidov had laid his alignment, citizenship feelings and opinions related withliteral issues within his ?ŞÃ¥iru Şeru Şuur? named work of art and ?İztirÃ¥b? namedwork of art. He, during his education period (1955-1960) in Tashkent StateUniversity, had attended to the class of well-known critics, scientists of letters,such as F. Karimov, M. Mallayev, S. Dâlimov, M. Koşçânov, F. Sulaymânova, Â.Şarafuddinov and L. Kayumov. Again, Erkin Vâhidov, during the same period,had participated to the chats of Mirtemir and Gayratû at Republic AuthorsAssociation and some literal foundations.Degree of his education, his character, his feeling for belonging to aNation, his conscience and his beliefs had an important role as much as theconditions, under which his society lives, political developments of those days,literal environment and his educational environment during formation of his styleand establish his works of art under this frame. Besides, artist?s unique agoniesand experienced difficulties are also the issues, which affect his way. In thisconcept, in the artistic life of Erkin Vâhidov and his poems, written till 1950s,there are attempts to describe the natural panorama with a childish point of view.It is seen that Erkin Vâhidov, passed 1960s with his work of art, named ?YÃ¥şlikDevÃ¥ni?, had primarily written poems in parallel to the classical poetry traditionduring this period, to which socialism had governed. In his poems from thatperiod, while he was using love motifs in one hand, he had aided traditionalpoetry types, especially gazel, to revitalize. Poet fully advocates ancient gazel,which mentions love words for centuries, together with the eternal, natural,priceless feeling, love, which flows throughout the veins of human, and poeticgazel had been advocated not only by its poetic format meaning but also love asa symbol of indefinite humane feelings. During these periods, advocating aruzand gazel required a lot of courage. Vâhidov had experienced new methods onformat establishment of gazels with his poems within ?YÃ¥şlik DevÃ¥ni?, and alsomaintained the preservation of both works of arts of artists, such as Nevâû,Bâbür, Meşreb and Fuzulû, and poets, themselves in minds in a vital form.During the mid 1950s and begging of 1960s, which is a period when anew spirit and new thoughts did not established within the society, he hadcommenced to write the issues of internal world of human and issues, which aredeemed real by him, within his poems. Poet, who sore due to what happened tohis nation, had complaint from the unfair order of the period, stability of thesociety and slaves, who prefer absolute obedience within his poems, which areformed with a metaphoric harmony, and written rebellious poems against thedespotism, which was governing his country.Poetical searches of the poet, which realized the problems of all sciencein him, had been seen during 1970s. This issue, of which first sample had beenput forward with ?YokalgÃ¥n Şer?, can also be seen in ?Tirik SayyÃ¥ralar? and?Istanbul FÃ¥ciası? epics. Approaching to real life, seeing the problems of time,location and human, searching civil meanings within the findings are thecharacteristics of the best epics and poems of that period. In the poems of ErkinVâhidov, especially during 1970s and 1980s, inclination to reality, hearsays andstory method are seen. In his poems, which are written during this period, hehad been trying to analyze the human?s life, uncertainty of destiny and secrets,composing the mental world of the human.Vâhidov, who had tried to unite his time and ancient times within Uzbekpoetry in connection with both his innovations, tried to be made on the poeticformats, and also the line, followed by him in the concept, had written poemswith the effort and determination of mentioning the difficulties, experienced byhis nation.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    550488

    Hurşid Devran'ın hayatı ve eserleri

    The life and works of Khurshid Devran

    CANSU DELİBALTA GÜRBULAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞERİFE YALÇINKAYA

  2. Tez No

    675198

    Bolşevik İhtilali'nin İdil Ural'da yayılması ve Mollanur Vahitov (1885-1918)

    Mollanur Vakhitov (1885-1918) and the spread of the Bolshevik Revolution in Volga Ural

    CİHAT CÜREBAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL TÜRKOĞLU

  3. Tez No

    84495

    Yol güvenliğinin ve kapasitesinin yol geometrik standartlarıyla olan ilişkisi ve Eskişehir Bozüyük karayolunun bu açıdan değerlendirilmesi

    The Investigation of the dependence of road safety and capacity on the road standards and its evaluation on the Eskişehir-Bozüyük highway

    ERKİN KARADAYI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    İnşaat MühendisliğiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. KORKUT ARBERK

  4. Tez No

    75473

    Switching mode power supply and fly back converter design

    Başlık çevirisi yok

    ERKİN CÜCE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1998

    Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Elektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİN TACER

  5. Tez No

    767857

    Su altı kültür mirasının korunması ve sunumuÇanakkale savaş alanları Tekke Koyu örneği

    Conservation and presentation of underwater cultural heritage Çanakkale battlefields example of Tekke Bay

    ERKİN YAŞAR ÇERİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR

Geri Dön