Geri Dön

Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: Düşük ve yüksek okul yaşam kalitesine sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma

The Effect of hidden curriculum on gaining democratic values: a qualitative study in two elemantary schools having low and high quality of school life

PDF İndir

  1. Tez No: 206423
  2. Yazar: MEDİHA SARI
  3. Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. AHMET DOĞANAY
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Örtük Program, Açık Program, Okul Yaşam Kalitesi, OkulYaşam Kalitesi Ölçeği, Demokratik Değerler, Hidden Curriculum, Overt Curriculum, Quality of School Life, Quality of School Life Scale, Democratic Values
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 485

Özet

IÖZETDEMOKRATİK DEĞERLERİN KAZANIMI SÜRECİNDE ÖRTÜKPROGRAM: DÜŞÜK VE YÜKSEK ?OKUL YAŞAM KALİTESİ?NE SAHİP İKİİLKÖĞRETİM OKULUNDA NİTEL BİR ÇALIŞMAMediha SARIDoktora Tezi, Eğitim Bilimleri Anabilim DalıDanışman: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DOĞANAYMart- 2007, 459 sayfaToplumun beklentilerine uygun iyi vatandaşı yetiştirme sorumluluğunu taşıyaneğitim kurumlarının, bu sorumluluklarını sadece resmi programlarda öngörülen dersiçerikleriyle kazandırmaları çok zordur. Çünkü açık programla kazandırılmayaçalışılanların çoğu bilgi aktarımından öteye geçememektedir. Bu durum, özellikleöğretilmekten çok yaşatılması gereken demokratik değer ve tutumların kazandırılmasıbakımından önem taşımaktadır. Bu nedenle okullarda demokratik değerlerin yaşandığıve yaşatıldığı bir örtük program yaratılarak, açık programlarla kazandırılmaya çalışılanbilgi, beceri ve değerlerin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi sağlanmalıdır. Budoğrultuda yapılacak düzenlemelerle okuldaki yaşam kalitesinin de yükseleceği veöğrencilerin kendilerini okulda daha mutlu ve güvende hissedecekleri, böylece birtaraftan sağlıklı karakterlere sahip vatandaşlar olarak yetişirken bir taraftan da yaşamdagereken bilgi ve becerileri en etkili şekilde öğrenecekleri söylenebilir. Bu nedenlerleyapılması gereksinimi duyulan bu araştırmanın temel amacı, Adana ili merkezilçelerindeki ilköğretim okullarının okul yaşam kalitesi düzeylerinin belirlenmesi veokul yaşam kalitesi düzeyi düşük ve yüksek olan iki okulda temel demokratikdeğerlerden olan eşitlik, insan onuruna saygı ve çevreye saygı değerlerinin kazanılmasısürecinde örtük programın işlevinin ayrıntılı bir şekilde irdelenmesidir.Nicel ve nitel araştırma desenlerinin bir arada kullanıldığı bu araştırmanınevrenini (nicel veriler için) 2004-2005 öğretim yılında Adana ili merkez ilçelerindekiilköğretim okullarında görev yapan tüm öğretmenlerle bu okullarda öğrenim gören tümIIöğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem seçimi ise iki aşamada gerçekleştirilmiştir: İlkaşamada alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki ilköğretim okulları arasındantabaka örnekleme yöntemiyle belirlenen ilköğretim okullarında görev yapan vearaştırmaya katılmaya gönüllü olan tüm öğretmenler ile bu okulların 4., 5., 6. ve 7.sınıflarından seçkisiz olarak belirlenen birer şubede okuyan öğrenciler, Okul YaşamKalitesi Ölçeğinin (OYKÖ) uygulaması için örneklemde yer almışlardır. Bu çerçevede17 ilköğretim okulundan 2254 öğrenci ve 428 öretmenden veri toplanmıştır. OYKÖ iletoplanan veriler analiz edilerek, gözlem ve görüşmeleri yapmak üzere, ölçekten aldıklarıpuana göre, en düşük ve en yüksek ?okul yaşam kalitesi? düzeyine sahip iki okulbelirlenmiştir. İkinci aşamada, belirlenen bu iki ilköğretim okulundaki 595 beşinci sınıföğrencisine Demokratik Değerlere Bağlılık Ölçeği uygulanarak gözlem ve görüşmeleriyapmak üzere her iki okuldan birer 5. sınıf şubesi belirlenmiştir. Gözlemler bittiktensonra her iki okuldan sayıları eşit olmak üzere 10 öğretmen, 16 öğrenci ve 10 veliylegörüşmeler yapılmıştır.Veriler, araştırma kapsamında geliştirilen ?Okul Yaşam Kalitesi Ölçeği?(OYKÖ), ?Demokratik Değerlere Bağlılık Ölçeği? (DDBÖ), görüşme formları, kişiselbilgiler formu ve yapılandırılmamış gözlemler aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmadaelde edilen nicel verilerin analizinde betimsel istatistiklerin incelenmesinin yanısıra,faktör, korelasyon, güvenirlik, t testi, varyans, Kruskall Wallis ve Mann-Whitney Uanalizleri kullanılmıştır. Gözlem ve görüşmelerle elde edilen nitel veriler üzerinde iseiçerik analizleri yapılmıştır.OYKÖ'den elde edilen bulgulara göre, Adana ili merkez ilçelerindeki ilköğretimokullarında okul yaşam kalitesi düzeyi hem toplam puanlar hem de alt boyutlar bazındaortalamanın üzerindedir ve öğrenciler, öğretmenlerine göre okullarındaki yaşamkalitesini daha olumlu algılamaktadır. Okulların yaşam kalitesi sosyo-ekonomik düzeybakımından karşılaştırıldığında ise, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre en düşük okulyaşam kalitesi ortalaması, alt sosyo-ekonomik düzeydeki okullara aittir.Gözlem ve görüşme bulgularına göre, yüksek OYK'sine sahip okulda sınıfındagözlem yapılan öğretmen, düşük OYK düzeyine sahip okuldaki öğretmene göre eşitlikve insan onuruna saygı değerine uygun davranışları daha çok sergilemektedir. Bunaparalel olarak, OYK düzeyi yüksek olan okuldaki öğrencilerin eşitlik ve insan onurunasaygı değerlerine, OYK düzeyi düşük olan okuldaki akranlarından daha yüksek düzeydeIIIsahip oldukları belirlenmiştir. Bunların yanısıra, iki okuldaki öğretmen-öğrenciiletişimi, kural belirleme süreci ve kuralların yaptırımları, okulda düzenlenen sosyaletkinlikler, okul-aile işbirliği ve öğrencilerin aile ortamının niteliği bakımından daokul yaşam kalitesi düzeyi yüksek olan okuldaki örtük programın, düşük yaşamkalitesine sahip okula göre daha olumlu özellikler gösterdiği belirlenmiştir. Bununlabirlikte, iki okuldaki örtük program, okul yöneticilerinin gerek öğrenci gerekseöğretmenlere karşı bir takım antidemokratik davranışlar sergilemeleri, öğretmenlerinçevreye saygı değerine ilişkin model davranışları az sayıda sergilemeleri, sınıflardageleneksel sıra düzeninde oturma biçimlerinin tercih edilmesi, öğrenciler arasındagörevlendirme ve işbölümü yapılırken öğrenci ilgi, istek ve yeteneklerinin yeterincedikkate alınmaması ve okulun fiziksel koşullarının yetersiz bulunması gibi etkenlerbakımından benzer özellikler taşımaktadır.Sonuç olarak, dozu farklı olmakla birlikte, her iki okuldaki örtük programındemokratik değerlere uymayan özellikler taşıdığı söylenebilir. Araştırmada ele alınandeğişkenlerin çoğu bakımından, düşük OYK düzeyine sahip okuldaki örtük programdaha antidemokratik özellikler taşımaktadır. Buna paralel olarak bu okuldakiöğrencilerin de antidemokratik davranışları daha sık sergilediklerinin belirlenmişolması, okuldaki örtük programın öğrencilerin temel demokratik değerleri kazanmalarıbakımından önemli bir işleve sahip olduğunu göstermektedir.Bu sonuçlar doğrultusunda, okuldaki yönetici ve öğretmenlerin temeldemokratik değerlerle gerçek anlamda donatılmaları ve bu değerler doğrultusundaokulda demokratik değerleri temele alan bir kültür yaratma konusunda eğitilmeleri,Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinin sadece açık programı değil, okuldaki örtükprogramı da kapsayacak düzenlemeler yapmaları, okullar arasındaki fiziksel ve maddiolanaklar açısından gerçek bir fırsat eşitliğinin sağlanması, okulun uygun olduğuzamanlarda velilere değişik konularda eğitim olanakları yaratılması gibi önerilerdebulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

IVABSTRACTTHE EFFECT OF HIDDEN CURRICULUM ON GAINING DEMOCRATICVALUES: A QUALITATIVE STUDY IN TWO ELEMANTARY SCHOOLSHAVING LOW AND HIGH QUALITY OF SCHOOL LIFEMediha SARIPhD Dissertation, Department of Educational SciencesSupervisor: Asst. Prof. Dr. Ahmet DOĞANAYMarch-2007, 459 pagesThe schools which have a responsibility for bringing up good citizens indirection of society?s desires, can hardly manage this responsibilities only throughcourse content which are placed into overt curriculum. Because, those which are tryingto teach through overt curriculum can not go further on transmitting the knowledge.This point is especially important for gaining democratic attitudes and values whichmust be lived rather than taught. For this reason, it should be created a hiddencurriculum in schools in where democratic values lived and make other live and so, thishidden curriculum should support to adopt these knowledge, skills and values which aretrying to teach through overt curriculum, as a kind of life. It can be said that, regulationsdone by this direction promote increasing the quality of school life and, students?feeling theirselves happy and in safe. As so, in one hand they grove up as a citizen withgood character and on the other hand they learn the necessary knowledge and skillswhich required for their real life situations.In this study which needed to done because of these reasons, the main purpose isto determine the level of quality of school life in elementary schools which are locatedin Adana central province and to investigate deeply in detail the functions of hiddencurriculum on gaining process of respect to human dignity, equality and respect toenvironment which are basic democratic values in two schools having low and highquality for school life.VThe population of this study for quantitative data consisted of all teachers whowere working in elementary schools which are located in Adana central province in2004-2005 educational year and all students who were attending to these schools. Thesample was drawn in two phase: In the first phase, all teachers who were working at theschools with low, middle and high socio-economic status which were selected by usingclustered sampling and were voluntary, participated to the study. In addition, studentsfrom 4th, 5th, 6th and 7th grades in those schools were also selected randomly foradministrating the Quality of School Life Scale (QSLS). For this sample data werecollected from 2254 students and 428 teachers from 17 elementary schools. Throughanalyzing the data which obtained by QSLS, two schools which have least and highestlevel of quality of school life were selected according to scores taken from the scale. Inthe second phase, through administration of Devotion to Democratic Values Scale to595 fifth grade students, it was determined one fifth grade classroom from each of theseschools in which the observations and interviews were done. At the end of theobservations, equally from two schools, 10 teachers, 16 students and 10 parents wereinterviewed.Data were collected through ?Quality of School Life Scale? (QSLS) which wasdeveloped in the scope of this research, ?Devotion to Democratic Values Scale?(DDVS), interview schedules, personal information form and through unconstrainedobservations. To analyse the quantitative data, descriptive statistics were used. Inaddition factor analysis, correlation, reliability, independent samples of t-test, variance,Kruskall Wallis and Mann-Whitney U analysis were also performed. In analysingqualitative data which were obtained through observations and interviews contentanalysis techniques were used.Findings which were reached through QSLS both by total scores and bysubscales show that, the level of quality of school life in schools located in Adanacentral province was over average, and students perceived the quality of their school lifemore positive than their teachers. In comparing quality of life in schools in terms ofsocio-economic status, according to teachers? and students? viewpoints, the least levelof quality of school life was at low socio-economic status schools.Observations and interviews results show that, teacher whose classroom wasobserved in school which has high level of quality of school life show the behaviours ofVIequality and respect to human dignity more than the teacher who was at school whichhas low level of quality of school life. It was also found that, in the school which havehigh quality of school life, students have the values of equality and respect to humandignity at the upper level than those who were at school has low quality of school life.In addition, it terms of teacher-students relationships, ruling process and sanctions ofthe rules, social activities in school, school-family relationships and characteristics ofhome environment, the hidden curriculum in the school which has high quality ofschool life has more positive features than the hidden curriculum in the school has a lowlevel of quality of school life. However, the hidden curriculum in two schools aresimilar in some features such as school administrator who show antidemocraticbehaviours both for teachers and students, teachers who show very few modelbehaviour about value of respect to environment, preferring traditional sittingarrangement in rows in classrooms, not taking enough the students? interest, desires andcapabilities into consideration in giving tasks and responsibilities and insufficientphysical conditions of the schools.As a result, although it?s doze is different, the hidden curriculum in both schoolshave inappropriate features for democratic values. In terms of most of the variablestaken into consideration in the study, the hidden curriculum in school which have lowquality of school life has more antidemocratic features. And also, students in this schoolshow antidemocratic behaviors more frequently too. These results show that the hiddencurriculum of the school have important functions on students? gaining of basicdemocratic values.In direction of these results, it is suggested that, administrators and teachers maybe trained through in-service education courses to actually having the basic democraticvalues and to create a school culture on the base of these democratic values. It is alsosuggested that, authorities of National Ministry of Education should do regulationscover not only the overt curriculum but also the hidden curriculum in schools andshould quarantined real equal opportunities in physical and foundations facilities amongschools. Furthermore, it is suggested that some opportunities should be created in theappropriate times in the schools for educating families about different subjects related toschool and students.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    516471

    6. sınıf sosyal bilgiler dersi programında belirlenen değerlere, ahlaki ikilem formlarıyla öğrencilerin ulaşma düzeylerinin incelenmesi (Erzincan örneği)

    The analyses of the moral dilemma of the values form of the accessing level of students determined in 6th grade social studies programme (Erzincan example)

    ESİN EREL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN ÜNLÜ

  2. Tez No

    395244

    Ortaöğretim Demokrasi ve İnsan Hakları Dersi öğretim programının Avrupa Birliği ölçütlerine göre değerlendirilmesi

    The evaluation of Democracy and Human Rights Course curriculum according to European Union standarts

    ERDİ ERDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. DOĞAN DUMAN

  3. Tez No

    319985

    Sosyal bilgiler ders programının ögelerinin değerlendirilmesi ve öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyaç analizi

    The evaluation of social sciences lesson program elements and teachers? inservice training needs analysis

    İLKER KÖSTERELİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAŞİT ÖZEN

  4. Tez No

    875072

    Demokrasi, insan hakları ve yurttaşlık sosyal kulüp faaliyetleri yoluyla ortaokul öğrencilerinin demokratik değer anlayışının geliştirilmesi

    Developing secondary school students' understanding of democratic values through democracy, human rights and citizenship social club activities

    FERDİ EKİNCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Sosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ YILMAZ

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA ŞAN

  5. Tez No

    576514

    Değerler eğitiminde beden eğitimi ve spor dersinin yeri ve önemi

    The place and importance of physical education and sport course in values education

    MUSTAFA KELEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimKırıkkale Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OĞUZHAN YONCALIK

Geri Dön