Türk tekstil sanayiinde Sümerbank Nazilli basmalarının teknik desen özellikleri
The technical pattern characterisstics of the Nazilli calicos in the Turkish texstile industry
- Tez No: 206981
- Danışmanlar: PROF. TACİSER ONUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Tekstil ve Tekstil Mühendisliği, Fine Arts, Textile and Textile Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Grafik Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Büyük Önder Atatürk tarafından 11 Temmuz 1933 tarihinde yürülüğe giren, 2262 sayılı kanunla kurulmuş olan Sümerbank, Türkiye Cumhuriyet'inin sanayileşmesinde tarihsel bir görev üstlenerek birçok ilkleri başlatmıştır. 1937'de Atatürk tarafından kurulan ve ülkemizde ilk fabrikasyon baskı yapan Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası Türk tekstil sanayiinde okul görevini de üstlenerek Türk tekstilinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Yatırım yapılmayan ve yenilenmeyen fabrika, 1987 de alınan özelleştirme kararıyla 2000 yılında Adnan Menderes Üniversitesi'ne devredilerek üretime son vermiştir. Böylece Cumhuriyet eserlerinden biri yok olmuştur. Bu araştırmanın amacı, Sümerbank Nazilli Basmaları'nın teknik desen özelliklerini inceleyerek ortaya çıkarmak ve uluslararası pazarda Türk kültürünün eşsiz sanat zevkini yansıtan tekstil tasarımcılarının yetişmesine katkıda bulunmaktır. Bu amaca ulaşmak için; konuyla ilgili kaynaklardan literatür tarama yöntemiyle elde edilen veriler araştırmanın çeşitli bölümlerinde doğrudan ya da dolaylı alıntılarla açıklanmıştır.Tanımlar kısmında konuyla ilgili teknik terimlerin tanımları verilmiştir.Tekstil ve Sümerbank'ın tarihçesi özetlenmiş, tekstilde baskı, desen ve raport konuları çizimlerle anlatılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen ve danışman tarafından onaylanan görüşme formu, Sümerbank desen biriminde çalışan 1 desen şefi ve 10 desenatörden oluşan 11 bireye uygulanmış, sonuçları değerlendirilmiştir. Nazilli basma arşivini oluşturan basmalar incelenerek 90 adet örnekle sınırlandırılmıştır. Bu örneklerin özellikleri bilgi formları haline getirilmiş, fotoğrafları da eklenerek düzenlenmiştir. Bilgi formuyla belirlenen, kumaş türü, boyutları, kullanılan araç-gereç ve teknikler, baskı ve raport türü, bezeme konusu, kullanılan renkler, kompozisyon gibi özellikler değerlendirilmiş, çıkan sonuçlar çizelgelerle verilip yorumlanmıştır. Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası'nda üretilen basmanın, eni 70 cm, bir top kumaştaki miktarı, 30-40m. arasında değişmektedir. Araç olarak dokuma tezgahı kullanılmış, gereç olarak pamuk ipliği, boya, apre kullanılmıştır. Kullanılan dokuma tekniği bezayağı olup, baskı türünü; rulo baskı ve rotasyon baskı iv oluşturmaktadır.Raport türü olarak; 1/1, 1/2, 1/4 ölçüleri kullanılmıştır. Bunlardan en çok ise 1/1 ve 1/2'ninkullanıldığı saptanmıştır. Bezemeyi oluşturan motifler; bitkisel, geometrik, sembolik(soyut) olmak üzere aç gruptan oluşmaktadır. Bunlardan en çok sırasıyla, bitkisel, geometrik, sembolik motifler kullanıldığı tespit edilmiştir. Renk olarak 42 çeşidin kullanıldığı tespit edilmiş, bunlardan en çok beyazın (87), sonra siyahın (47) ve daha sonra diğer renklerin kullanıldığı saptanmıştır. Kumaşlar basılırken, 2-9 arası renk çeşidinin kullanıldığı, bunlardan çoğunda ise 2 ve ya üç renk kullanıldığı saptanmıştır. Kompozisyon oluşumuna bakıldığında; yatay, dikey, serpme, verev kompozisyonların kullanıldığı belirlemiştir. Büyük bir fark ile en çok serpme desenin kullanıldığı göze çarpmaktadır. Görüşme formuyla elde edilen sonuçlara göre; desenatör olarak çalışan bireylerin uzmanlık alanlarında yetersiz oldukları, bilgisayar teknolojisinden yeterince yararlanmadıları, desen oluştururken her türlü kaynaktan yararlandıkları, fabrikada rotasyon baskı haricinde yeni baskı teknolojilerinin kullanılmadığı saptanmıştır. Sümerbank Nazilli Basmaları'nın oluşumunda, renk, bezeme ve kompozisyon açısından geleneksel Türk sanatlarımızın etkilerine rastlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Sümerbank, which was founded by Great Leader Atatürk in compliance with the 2262 numbered law, passed on 11 July 1933 has assumed many initiatives by undertaking a historical function in the industrialization of the Republic of Turkey. The first fabricated cotton-printing factory of Sümerbank Nazilli Calico Factory established in 1937 by Atatürk, has assumed the role of a school in the Turkish textile industry and has played an important role in the development of the Turkish textile. The factory which wasn?t invested on and which wasn?t modernized has been turned over to the Adnan Menderes University in the year of 2000, due to the privatization law of 1987, and has stopped production. One of the marks of the Republic has been disappeared. The purpose of this hereby study is to examine and reveal the technical pattern characteristics of the Sümerbank Nazilli calicos and to contribute to the raising of textile designers that reflect the unique taste of art of the Turkish culture in the international market. In order to achieve this goal; data obtained by literature searching from sources related to the subject have been explained with direct or indirect citations in various parts of the study. The definitions of technical terms related to the subject have been provided in the definitions section. The historical account of textile and Sümerbank has been summarized, and the subjects of printing in textile, patterns and rapports have been explained with the help of drawings. The interview form, prepared by the researcher and approved by the supervisor, has been applied to a group of 11 from the Sümerbank Pattern Unit consisting of 1 pattern chief and 10 designers, and the results have been evaluated. Printings? constituting the Nazilli printing archives has been examined and has been limited to 90 examples. The characteristics of these samples have been converted into information forms and arranged after attaching photographs. Characteristics determined by the information forms like cloth type, dimensions, techniques and equipment used, type of printing and rapport, adornment theme, the colors used and composition have been evaluated, and the derived results have been given with charts and interpreted. vi The width of the calicos manufactured in the Sümerbank Nazilli Calico Factory is 70 centimeters and the amount of cloth in a roll varies between 30 ? 40 meters. It has been determined that weaving counters have been used, that they are weaved from 100 % cotton threads using bezayağı technique, roll and rotating printing techniques are used, and mostly the 1/1 and 1/2 rapport sizes were used from the sizes of 1/1, 1/2 and 1/4. Motifs that constitute the adornment mainly consist of three main groups, vegetal, geometric, symbolic (abstract). It has been determined that mostly vegetal and after that geometric and symbolic motifs have been used. It has been determined that 42 different colors were used and mostly white (87), after that black (47) were used. It has also been determined that while the cloths were printed 2 ? 9 colors were used, but mostly 2 or 3 colors were applied. When the composition formation is examined; it has been determined that vertical, horizontal, scatter, bias (slant) compositions were used. Scatter pattern is clearly the most frequently used pattern. According to the results acquired from the interview forms it has been determined that individuals working as designers are insufficient in their areas of expertise, that they don?t use computer technology adequately, that they make use of all kinds of sources while creating patterns, and that none of the new printing technologies, except the rotating printing technique is used in the factory. The influence of our traditional Turkish art has been traced in the formation, color, adornment and composition of the Sümerbank Nazilli Calicos.
Benzer Tezler
- Türk tekstil sektörünün genel görünümü ve hazır giyim sektörümüz
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP ASLANTÜRK(DİLBAZ)
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Tekstil ve Tekstil Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiPara Banka Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİT TARGAN ÜNAL
- Pamuklu tekstil endüstrisinde maliyet analizleri
Cost analysis in cotton textile industry
ÖZLEM ÖZAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
Tekstil ve Tekstil Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. HALUK ERKUT
- Halı ipliği yapımında kullanılan yünlerin teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar
Investigations on the technological properties of wools which are used in woollen carpet yarn production
BEKİR YILMAZ
Doktora
Türkçe
1985
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiEge ÜniversitesiTarım Ürünleri Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA HARMANCIOĞLU
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- An Analysis on the competitiveness of Turkish textile and clothing firms after the Customs Union
Türk tekstil ve konfeksiyon firmalarının Gümrük Birliği'nden sonraki rekabet gücü
OZAN BAŞEĞMEZ
