Vaz ilmi ve unkûdu'z-zevâhir / Ali Kuşçu (inceleme - değerlendirme)
The science of wad and unkûdu'z-zevâhir / Ali Kuşçu (evaluation - assessment)
- Tez No: 208622
- Danışmanlar: PROF. İSMAİL DURMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Vaz tartışması kaynağı itibariyle, lafız-anlam ilişkisi sorunu üst başlığında değerlendirilmesi gereken bir tartışmadır. Çünkü bütünüyle bir dil tartışması olan işaret isimleri vb. lafızların gösterdiği anlamın niteliği sorunundan doğmuştur. Îcî tarafından kaleme alınan ve tartışmanın ilk kez diğer disiplinlerden bağımsız bir biçimde ifade edildiği eser olan er-Risâletü'l-vaziyye'de lafızlar, vaz olundukları anlamın niteliğine bağlı olarak tasnif edilmiştir. Bu tasnif, daha önce dilciler tarafından üretilen isim, fiil, harf, işaret ismi, zamir vb. genel isimler üzerinden yapılmıştır. Bu anlamda Îcî, kendisine kadar gelen bilimsel birikimin araçlarını kullanmış ve sürmekte olan lafız-anlam ilişkisi tartışmasına vazı merkeze alarak yeni bir açılım getirmiştir. Bu açılımın anlamı şudur: Daha önce Sarf ve Nahiv tarafından, lafızların muhtelif bakımlardan teorik çerçevesi çizilmişti. Îcî bu eserinde, sözlüklerde kaydedilen dilin sözvarlığının teorik çerçevesini çizmiştir. Sözlükbilim, tek tek kelimelerin hangi anlamın karşılığı olarak vaz edildiğini tespit etmektedir. Nitekim sözlüklerde kaydedilen şey de budur. Îcî ise, bu tikel vazların hangi genel durumlar altında gerçekleştiğini, dilcilerin ürettiği isimlerin vazlarını sorgulayarak yapmıştır. Îcî sonrası süreç büyük ölçüde söz konusu eserin yorumları şeklinde sürmüştür. Bu yorumlar, tartışmaya şüphesiz önemli katkılar sağlamışlardır. Bu anlamda Seyyid Şerif ve Taftazanî'nin tartışmalarını, vaz meselesinin içerik ve derinlik olarak gelişimine yaptığı katkı bakımından, özellikle vurgulamalıyız. Ancak bunlar, mesele bazında ve ayrıntıda kalmıştır. Unkûd, vaz tartışmasının gelişimine yaptığı katkı bakımından, Îcî'nin yorumcularından büyük oranda ayrılmaktadır. Bunun en önemli nedeni, eserin iç düzenidir. Buna göre Kuşçu Îcî'nin yaptığı gibi, lafızları tasnif etmemektedir. Bilakis Îcî'nin yaptığı tasnifin ardında yatan vaz olgusunu konu haline getirmektedir. Kuşçu'nun bu adımı, bize göre, vazın bilimleşme sürecinde atılmış en büyük adımdır. Kuşçu vazı bağımsız bir bilim olarak tanımlamamıştır ancak Unkûd'da yapılan şey, içerik olarak, vazı bilimleşme sürecine sokmaktan ibarettir. Nitekim Kuşçu sonrası Osmanlı düşünürleri, vazı bağımsız bir bilim olarak görmüş ve tanımlamışlardır.
Özet (Çeviri)
The wad? debate, in terms of its source, should be considered under the word-meaning relation debate. Because it has come out of a problem which is completely a linguistic problem, that is the the characteristic of the meaning that is denoted by pronouns and such words. Words have been classified in terms of the characteristic of the meaning which they have been assigned for in er-Risâletü?l-vaziyye that has been written by Îcî and the first work in which the debate has been expressed independent from other diciplines. This classification has been made by the general terms such as noun, verb, letter, pronoun etc. which have been produced by the former linguists. In this sense, Îcî has used the instrumenst of the former scientific saving and by making the wad? center he has made a new evolution in the wad? dibate which is lasting. The meaning of this evolution is that; before that time words have been considered in terms of many perspectives and theorized. Îcî, in this work, made a theoretical frame of the words that are registered in dictionaries. Lexicography fixes which word has been assigned for which meaning. Thus, this is what registered in dictionaries. Îcî has questioned the assigments of the words that have been produced by former linguists and by this way he has fixed the general statements of these assigments. The process after Îcî has lasted by the commentaries of this work. These commentaries, no dubt, has made considerable contributions to the debate. We should stres the debate between Taftazanî and Seyyid Şerif in terms of its contribution to the progress of the subject both to its content and depth. But these contributions were just at some points and details. Unkûd, in terms of its contrubution to the development of wad? debate, is far different from those commentaries. The most important reason of this its interior order. Accordingly, Kuşçu did not classify the words as Îcî did. On the contrary, he makes the wad? fact which is behind the classification of Îcî subject of the study. According to us, this is the biggest step in the way of wad? getting a science. Kuşçu did not define wad? as a science but what is in Unkûd is to make wad? a real science. Thus, latter Otoman thinkers has seen wad? as an independent science and defined it.
Benzer Tezler
- Vaz' ilmi ve Ferdinand de Saussure'de göstergeler
Vaz' science and semiotics in Ferdinand de Saussure
ÇETİN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERRUH KAHRAMAN
- Abdullah Necib el-Ayıntabî'nin er-Risaletü'l-Vaz'iyyesi ve Şerhi(Tahkik ve inceleme)
The work of Abdullah Cecip al-Ayintabî called 'Er-risaletü'l vaz'iyye and şerhu'r-risâleti̇'l-vaz'iyye' (Text and study)
FATMA MİRAÇ TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ ÖZDEMİR
- Ebu'l-Kasım Ali el-Leysî es-Semerkandî'nin Şerhu'r-Risleti'l-Vaz'iyye (Serhu'l-Kebir) isimli eserinin tahkik ve değerlendirmesi
The critical edition and analysis of abu Kasım Ali al-Laysi as-Samarkandi's work called Sharh ar-Risala al-Vadiyya (Sharh al-Kebir)
AKIN İŞLEME
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM KAÇAR
- Seyyid Abdullah b. Muhammed el-Hüseyni (Nukrekâr)'nin Şerhu'l-Fevâidi'l-Gıyâsiyye adlı eserinin tahkik ve tahlili
Inspection and analysis of Seyyid Abdullah b. Muhammed el-Hüseyni (Nukrekâr)'s work named Şerhu'l-Fevâidi'l-Giyâsiyye
ŞULE AĞAÇ
Doktora
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ ÖZDEMİR
- El-Ümm adlı eseri çerçevesinde İmâm Şafiî'nin dil anlayışı
Understanding of language within the framework of Imam Shafi'i's work Named Al-Umm
HÜLYA AFACAN
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN GÜMAN