Tunceli Alevîlğinde inanç ve ibadet (Sarı Saltık ocağı örneği)
Belief and worship in Tunceli Alevi's (The example of Sari Saltik ocaği)
- Tez No: 208801
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN YURDAGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Türklerin Müslüman oluş serüvenlerinde önemli bir yere sahip olan Alevîliğin günümüzdeki halini tespit etmeye ve tarihteki bağlarını araştırmaya gayret ettiğimiz bu çalışmada, Alevîliğin Tunceli yerelindeki durumunu incelemeye çalıştık. Doğudaki Alevîler arasında, merkezî bir öneme sahip Tunceli Alevîliği, sahip olduğu bu sosyal ve dinî özellikler açısından araştırmaya değer bir önem arzetmektedir. Tunceli Alevîliğinde İnanç ve İbadet (Sarı Saltık Ocağı Örneği) başlıklı tezimizin konusu, isminden de anlaşıldığı gibi Sarı Saltık Ocağı özelinde Tunceli yöresindeki Alevîliğin inanç ve ibadet boyutlarıyla ilgilidir. Çalışmamız bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, öncelikle Alevîlik hakkında kısa bilgiler verilmiş ve daha sonra araştırmamızla ilgili yöntem bilgileri aktarılmıştır. Birinci bölümde, Dedelik Kurumu; Ocak Kültü; Sarı Saltık'ın hayatı ve dinî çalışmaları -ana hatlarıyla- ele alınmıştır. İkinci bölümde, Sarı Saltık Ocağına bağlı Alevîlerde genel İslâmî inançlar ve diğer dinlerin tesiriyle oluşan inançlar işlenmiştir. Üçüncü bölümde, genel İslâmî anlayış çerçevesindeki ibadetler, dinî hayat, âyinler ve erkân incelenmiştir. Dördüncü bölüm ise Sarı Saltık Ocağı'na bağlı Alevîler üzerine yapılan ankete dayalı bulgular ve değerlendirmeye tahsis edilmiştir. Tezimizin sonucu ise söyle özetlenebilir: Alevîlik, inanç, ibadet ve erkân itibariyle Şamanizm, Uzak Doğu ve İran dinlerinden etkilenmiştir. Bu sebeple de senkretik yapı arzetmektedir. XX. yüzyıl itibariyle Alevîlik, modern hayatın etkisiyle bir değişim sürecine girmiştir. Gelenekteki birçok erkân işlevini yitirmiş veya yitirmek üzeredir. Tunceli Alevîliği ise sahip olduğu tarihî ve sosyal özelliklerden dolayı-diğer Alevî bölgelerine göre- ?yol erkânı?nın daha yoğun bir şekilde yaşanmasına sebep olmuştur. Tunceli, Doğu Kızılbaş/Alevîliği için merkezî bir konuma sahiptir.
Özet (Çeviri)
In this thesis we tried to examine the situation of Alavism -mainly the Tunceli Alavism- with accordance to its historical roots and today?s situation which has an important place on the adventure of Turks on being Muslims. Tunceli Alavism has an important and central place among Eastern Alavis. Therefore, with its social and religious aspects it is worthy to be examined carefully. The main topic of the thesis is Belief and Worship in Tunceli Alavis (The Example of Sarı Saltık Ocağı). As being understood from its topic, the subject matter of the thesis is belief and worship among the Tunceli Alavis, especially among the Sarı Saltık Ocağı members in Tunceli region. The thesis has an introduction (entry) and for chapters. Introduction contains short informations about Alavism and methodological way which we have followed in the thesis. First chapter mainly contains, Dedelik Kurumu (Dede Institution), Ocak Kültü (The Cult of Ocak/ Hearth), the life and the religious works of Sarı Saltık. Second chapter contains the general Islamic beliefs of Sarı Saltık Ocağı Alavis/members and other beliefs which has been shaped by the effect/influence of other religions. Third chapter contains the general Islamic worships, religious life, rites/ceremonies and the ways (erkân). Forth chapter contains detailed information and analysis about the inquiry which has been performed with Sarı Saltık Ocağı Alevis/members. The conclusion of the thesis can be summarized as follow: Alavism, in its beliefs, worships, rites and ways, influenced from Shamanism (antic Turkish religion) and from Far East and also Iranian religions. So that it bears/shows a syncretic structure. With in the XXth century and with the effect of modern life Alavism entered to a variation process. The most of its beliefs, worships and rites which practically took place in old tradition has lost its function or about to lose. Due to its historical and social characteristics Tunceli Alavism lived an intense way of Alevi life among other Alevi regions. The city of Tunceli bears a central position for all other Kızılbaş/Alevis in the east.
Benzer Tezler
- Eleviyanê Zazaunê Dêrsımi de itıqat u ritueli
Dersim Zaza Alevilerinde inanç ve ritüeller
HIDIR SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Zazaca
2020
DinBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ
- Tunceli'de doğum, sünnet, nikah ve cenaze merasimlerinin dinler tarihi açısından tahlili
Religious historical analysis of birth, circumcision feast, marriage and funeral ceremonies i̇n Tunceli
HÜSEYİN YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2016
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SAMİ BAYBAL
- Tunceli Zaza Aleviliğinde geçiş dönemleri
Transition periods in Tunceli Zaza Alevis
ZEHRA ŞİMDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Bingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK ELALTUNTAŞ
- İzmir kent Aleviliğinde Tunceli Aleviliğinin temsil alanları ve biçimleri
Representation areas and forms of Tunceli Alevism in Izmir urban Alevism
EZGİ POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİzmir Demokrasi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AÇA
- Tunceli yöresi Aleviliğinde ocaklar
The association in Alevism of Tunceli district
BEDRİYE DENİZ ÇELİK