Demir Özlü'nün hikâyeciliği
Story writing of Demir Özlü
- Tez No: 209483
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. MEHMET ÖNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 289
Özet
Demir Özlü'nün Hikâyeciligi? adını tasıyan bu çalısmanın amacı; Türk edebiyatında 1950 sonrası dönemde eser vermeye baslayan Demir Özlü'nün hikâyecilerindeki ortak yönleri tespit etme ve bu dönem Türk hikâyeciliginin ana çizgilerini belirlemektir. 1950 sonrası Türk hikâyeciliginde yazarın yerinin anlasılması, aynı zamanda bu dönemde ortaya konulan eserlerin Türk kültür hayatına bir katkısının olup, olmadıgının tartısılması anlamında bir bakıs açısı da tasımaktadır. Bu çalısmada yöntem olarak Demir Özlü'nün eserleri merkezde olmak üzere; yazarın hayatı, eser verdigi dönemin özellikleri, kendi kusagının sanat anlayısı, yazarın eserlerinde görülen hâkim bakıs açısı olan varolusçu felsefenin özellikleri dikkate alınmak suretiyle eserler, yapıları bakımından incelenmistir. Üç bölüm altında toplanan bu çalısmanın birinci bölümünde yazarın hayatı, eserlerini yayımladıgı basın organları, mizacı, edebiyat ve sanat anlayısı; ikinci bölümünde yazarın eser vermis oldugu türlere göre eserlerinin tanıtılması; üçüncü ve son bölümünde de yazarın hikâyeciliginin ortak noktaları tespit edilmeye çalısılmıstır. Demir Özlü'nün hikâyeciligini eserlerinden hareketle üç ana döneme ayırmak mümkündür. Varolusçu düsüncenin egemen oldugu dönem, toplumsal bakıs açısının agırlık kazandıgı dönem, sürgünlük ve sonrası dönemdir. Yazarın hikâyelerindeki sahıs kadrosu; erkekler, kadınlar, evli çiftler, çocuklar ve insan toplulukları baslıkları altında toplanabilir. Bu kisileri sosyal statülerine, fiziksel özelliklerine göre tasnif etmek mümkündür. Genel olarak bakıldıgında hikâyelerde çogunlukla sanatçı ve sanat çevresine yakın kisiler, sokaklarda karsılasılabilecek sıradan insanlar, askerler, polisler, bekçiler, garsonlar, mirasyediler, sıra dısı olanlar, farklı cinsel egilimi olanlar, hayat kadınları gibi kisiler görülür. Bu kisiler genellikle anlatıcının iliskide bulundugu, ilgi duydugu ya da arzuladıgı kisiler olup, sosyal statülerine veya dinî inanıslarına göre okura tanıtılırlar. 278 Mekânların anlatımı, yazarın eserlerinde önemli bir yere sahiptir. Mekân bir oda olabilecegi gibi, bir bar, bir pastane ya da bir sehirdir. Yazarın hikâyelerinde görülen mekânlar su baslıklar altında toplanır: Yasam olaylarına sahne olan yerler: Alanlar, caddeler, sokaklar, oteller, barlar, lokantalar, pastaneler, oteller, odalar. Dinî ibadet yerleri: Camiler, kiliseler, katedraller. Ülkeler ve kentler: Türkiye ve Türkiye'deki kentler, Yabancı ülkeler ve kentlerdir. Demir Özlü'nün hikâyelerinde temayı olusturan en temel düsünce varolus düsüncesi ve varolusla ilgili kavramlardır. Bunaltı, sanrı/düs, bagsızlık, suçluluk duyma, anlamsızlık, hiçlik duygusu, ölüm düsüncesi ve intihar, cinsellik, içki içmek varolusla ilgili görülen kavramlardır. Hikâyelerdeki temalar içerisinde ikinci sırada toplumsal bakısla ilgili olanları gelir. Bunlar; ideoloji, degisim, dinî inanıs, siyasî olaylar, toplumsal normlar, tutukluluk olarak sıralanabilir. Yazarın özellikle 1970'li yıllarda kaleme aldıgı hikâyelerde belirgin bir biçimde toplumsal bir bakıs açısının ön plana çıktıgı görülmektedir. Hikâyelerde görülen temalar içerisinde üçüncü sırada sürgünlük ve ona baglı olarak yabancılık ve yalnızlık yer alır. Yalnızlık ve yabancılık aynı zamanda varolussal bir kavram olarak da kendini göstermektedir. Basta öykü olmak üzere roman, deneme, anı, günlük, makale yazarı olan Demir Özlü, öykü ve romanın asıl islevinin bilgi vermek olmadıgını, kurmaca oldugunu hiç gözden uzak tutmamıs, hikâyelerinde, toplumsal konuları da islemesine ragmen, siyasi, politik düsüncelerini hikâyelerinin anlatımında ön plana geçecek düzeyde yer vermemistir. Bu düsüncelerini edebiyatın diger türleri olan deneme, makale gibi türlerde dile getirmeye çalısmıstır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study named ?Story Writing of Demir Özlü? is to determine the common points of the writings of Demir Özlü writing after 1950 and the main lines of Turkish Story writing of this period. Understanding of the place of the writer in Turkish Story writing after 1950 has a point of view in that whether it contributes to Turkish Culture Life. In this study mainly the writings of Demir Özlü, his life and the features of the period in which he writes, understandings of his contemporaries and the properties of existentialism which is the main point of view of his stories are analyzed. The study consists of three parts. In the first part, the life of the writer, press publishers of his writings, his disposition and his art & literature understanding are analyzed; in the third part the common points of the story writing of the writer is tried to be determined. It is possible to divide the story writing of Demir Özlü into three periods by means of his works. The first period is dominated by the existentialist period, the second one is the period dominated by social point of view and the last period is the period of exile and post-exile. The character groups of his work consist of men, women, married couples, children and societies. It is also possible to categorize them according to their social status and physical characteristics. Generally, the characters are mainly policemen, watchmen, waiters and waitresses, spendthrifts, homosexuals, prostitutes etc. These characters introduced to the reader according to their social status and their religious belief have relationship with the writer. Settings are very important in his works. Settings can be a room, bar, patisserie or a city. Settings are generally streets, hotels, inns, restaurants, cafes, patisseries, hotels and rooms, religious buildings in which people worship such as masques, churches, cathedrals, countries and cities. 280 The basic theme of the story of Demir Özlü is the idea of existence and concepts about existence. Depression, hallucination, dream, looseness, sense of guiltiness, meaninglessness, nihilistic ideas and suicide, sexuality, drinking are the concepts about existence. The secondary themes of the stories are the concepts about existence. The secondary themes of the stories are the concepts about society and the point of view of the society such as ideology, alteration, religious belief, political events, social norms and imprisonment. The point of view of society is clearly seen in the works written in 1970. The tertiary themes seen in the stories are exile, alienation and loneliness. Loneliness and alienation are also concepts of existentialism. Demir Özlü, mostly story writer, also writes novels, essays, memories, diaries and articles, thinks that the main function of the story and novel is not to teach lesson. He always takes into consideration that story and novel are only fictions. However he writes about social matters, he avoids stressing his political ideas in his works. His political ideas can be seen only in his essays and articles.
Benzer Tezler
- Yunan hikâyelerinde kadın ve ulusal kimliğin üretimi (1880-1922)
Women and the construction of national identity in Greek stories (1880–1922)
ASLI ÇETE
Doktora
Türkçe
2020
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DAMLA DEMİRÖZÜ
- Demir Özlü'nün romanları üzerine bir inceleme
A study on Demir Özlü's novels
MUHİTTİN YAŞAR ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VELİ UĞUR
- Demir Özlü'nün eserlerinde kent ve insan
City and person in Demir Özlü's works
ASENA EYLÜL KÜÇÜKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- Demir Özlü'nün romanları ve varoluşçuluk felsefesi
Existentialism in Demir Özlü's novels
SİNAN KAYTANCILAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR TATAR KIRILMIŞ
- Ferit Edgü ve Demir Özlü'nün hikayelerinde varoluşçu öznellik
The existential subjectivity in the short stories of Ferit Edgü and Demir Özlü
AYŞE ÖYKÜ İŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ZEYNEP UYSAL