Orhon Türkçesi ile Yakutçanın sözvarlığı ve sözyapımı bakımından karşılaştırılması
A comperative study of Orkhon Turkic vocabularies and their derivations
- Tez No: 210035
- Danışmanlar: PROF.DR. MEHMET ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Türkolojide Sibirya etnik topluluklarının dilleri karsılastırmalı dil tarihi arastırmaları için degerli bir malzemedir. Sibirya Türk dillerinin sözvarlıgı birçok özelligiyle eski Türk yazıtlarını andırır. Bu çalısma Orhon Türkçesinin üç büyük yazıtı olan Kül Tigin, Bilge Kagan, Tuñukuk yazıtları ile Sibirya Türk dillerinden biri olan Yakutçayı sözvarlıgı ve sözyapımı bakımından karsılastırmak amacıyla hazırlanmıstır. Kimi önemli seslik ve biçimlik farklarla Yakutçadan ayrılması ve bir süredir bagımsız bir yazı dili haline gelmis olması nedeniyle çalısmada Dolgancaya da yer verilmistir. Yakutçanın Orhon Türkçesi ile karsılastırma amacıyla seçilmesindeki temel ölçüt ortak Türk dilinden uzun bir zaman önce ayrılan Yakutçanın birtakım eskicil ögeleri barındıran bagımsız bir Türk dili olmasıdır. Bu çalısma sonucunda, tarama kapsamına alınan üç büyük yazıtta geçen sözcüklerden Yakutçada ve Dolgancada varlıgını sürdürenlerin daha çok Orhon Türkçesindeki yalın ad ya da eylemler oldugu, türemis ad ya da eylemlerin büyük bir çogunlugunun Yakutçada ve Dolgancada görülmedigi belirlenmistir. Yakutçada ve Dolgancada varlıgını sürdüren sözcükler içinde en büyük grubu ise fonetik olarak degistikleri halde anlamsal olarak örtüsenler olusturmaktadır.
Özet (Çeviri)
The languages of Sibirian ethnic groups are considered to be an important source in the Turkic historical and comperative linguistics. The vocabularies of Sibirian Turkic languages have many common features with the linguistic features found in Old Turkic inscriptions. This study aims at comparing the vocabulary of Orkhon Turkic found in Kül Tegin, Bilge Kagan, Tuñukuk inscriptions to the current vocabulary of Yakut, one of the Sibirian Turkic languages. Dolgan language is also included to this research since it has some allophonic and allomorphic variations compared to Yakut and it has an independent writing systems. The basic reason of choosing Yakut as a means of comparision to old Turkic is that Yakut has long been an independent Turkic language and it bears many archaic features. The results of the study show that the non derived nouns and verbs found in Orkhon Turkic still survive in Yakut and Dolgan while derived nouns and verbs do not. The nouns and verbs that survive in Yakut and Dolgan are typically those words that have undergone to a phonetic variation without any change in their meanings
Benzer Tezler
- Kerkük Türkçesi ile Orhun Türkçesinin sözvarlığı bakımından karşılaştırılması
Comparison of Kirkuk Turkish and Orhun Turkish in terms of vocabulary
NOOR İBRAHİM AHMED BAYATİ
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Orhon Türkçesinde nesne
Object in Orkhon Turkic
FATMA YELDA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
DOÇ. DR. BALKIZ ÖZTÜRK BAŞARAN
- On üçüncü yüzyıl öncesi Türkçesinde soru
Interrogatives of pre-thirteenth century Turkish
ENGİN ÇETİN
Doktora
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. DENİZ ABİK
- Orhon Türkçesinde Söz Yapımı: Birleştirme
Word Formation in Orhon Turkish: Compounding
GÜLFİDAN ÇİÇEKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TAŞ
- İç rekonstrüksiyon bağlamında Ana-Oğuzca durum morfemleri
Case morphemes in Proto-Oghuz in the context of internal reconstruction
KENAN AZILI
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA