Kerkük Türkçesi ile Orhun Türkçesinin sözvarlığı bakımından karşılaştırılması
Comparison of Kirkuk Turkish and Orhun Turkish in terms of vocabulary
- Tez No: 784338
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 247
Özet
Irak'ın birçok şehrinde Türkmence konuşulmaktadır. Buna karşılık her şehrin farklı ağız özellikleri vardır. Irak'ta konuşulan Türkçe, Türkiye Türkçesinden farklı bazı dil özelliklerine sahiptir. Irak Türkmenlerinin kullandığı dil Azerbaycan Türkçesi ağızları içinde değerlendirilmektedir. Irak Türkmen ağızları /ŋ/ sesinin /v/ ve /y/'ye değişmesi açısından başlıca iki gruba ayrılmaktadır. 1350 yıldan fazladır Irak topraklarında yaşayan Türkmenlerin dillerinin hukuki statüsü bölgesel dil seviyesindedir. Doğu Oğuz grubunun güney kanadında yer alan Irak Türkmen Türkçesi, kendine has ses, biçim ve şekil özellikleri ile birlikte eski Türkçenin birçok unsurunu yaşatması bakımından dikkati çeker. Çalışmanın konusu, genel Türk dilinin Güneybatı (Oğuz) grubunun Güney kanadına giren“Irak Türkmen Ağızlarının Sözvarlığından”oluşturmaktadır. Bu tezin hazırlanmasındaki hedef, Irak'ta konuşulan Türkçenin farklı bir diğer tarihi Türk lehçesiyle karşılaştırmaktır. Tezimizde sözvarlığı bakımından karşılaştıracağımız Türk lehçelerinden olan Orhon Türkçesi olacaktır. Bu iki Türk lehçeleri arasındaki sözvarlığının ses değişmelerini veya ortak unsurlarını tespit ederek değerlendirmektir.Tez, üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde Irak Türkmenlerinin tarihi, nüfusu ve Irak Türkmen ağızları üzerine yapılmış çalışmalar değerlendirilmiştir. İkinci Bölüm“Kerkük Türkçesi ile Orhun Türkçesinin söz varlığı bakımından karşılaştırılması”başlığını taşımaktadır. Bu bölümde Orhun yazıtlarından günümüz Irak Türkçesine gelen ve hala kullanılmakta olan söz varlığının ses veya anlam değişmeleri işlenmiştir . Üçüncü Bölüm de ise“Orhun Türkçesi ve Irak Türkçesinde ses değişmesine uğrayan söz varlığı, farklı anlam taşıyan söz varlığı ve ortak kelime ve yapılar”ele alınmıştır. Bu çalışma Irak Türkçesinin şimdiye kadar herhangi bir Türk lehçesiyle karşılaştırmayı herhangi bir çalışma yapılmadığı gerekçesiyle, bu iki lehçe arasında dil özelliklerini ses veya anlam değişmelerinin ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkmen is spoken in many cities of Iraq. İn turn, each city has different mouth features. Speaking in İraq, Turkish has some language features different from Turkey Turkish. The language used by Iraqi Turkmen is evaluated in the mouth of Azerbaijani Turkish. Iraqi Turkmen mouths are divided into two main groups in terms of the change of the sound of ŋ to /v/ and /y/ . The legal status of the languages of Turkmen who lived in the territory of Iraq for more than 1350 years is at the regional language level. Iraqi Turkmen Turkish, located in the southern wing of the eastern oguz group, is noteworthy in that it has many elements of ancient Turkish along with it's unique sound, form and shape features. The subject of the study consists of“dictionaries of Iraqi Turkmen mouths ”, which entered the southern wing of the oguz group of the general Turkish language. The aim of preparing this thesis is to compare the Turkish language spoken in Iraq with another Turkish dialect. To reveal the vocal changes or common elements of vocabulary between these two Turkish dialects. The thesis consists of three main parts. The first chapter evaluated the history of Iraqi Turkmen, population and studies on the mouths of Iraqi Turkmen. The second part is“ comparison of Kirkuk Turkish and Orkhon Turkish in terme of vocabulary”. İn this section, the vocabulary changes of vocabulary that came to today's Iraqi Turkish and are still in use are processed from Orkhon inscriptions. "Orkhon Turkish And Iraqi Turkish vocabulary with different meaning and common elements were discussed. This study reveals changes in voice or meaning of language characteristics between these two dialects on the grounds that Iraqi Turkish has not been conduted so far compared with any Turkish dialect prepared for the purpose of removing.
Benzer Tezler
- Kerkük Türkmen şairi Sabır Demirci'nin şiirleri ve kısa sözlüğü
Kirkuk Turkmen poet Sabir Demirci's poems and short dictionary
SUNDUS AHMED MOHAMMED MOHAMMED
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN YAVUZ
- Irak Türkmen edebiyatında Mehmet Ömer Kazancı hayatı – eserleri – edebi şahsiyeti
Iraqi̇ Turkmen li̇terature Mehmet Ömer Kazancı li̇fe - works - li̇terary personali̇li̇es
AHMED FARMAN SAEED AL-CHALABY
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜMTAZ SARIÇİÇEK
- Reşit Kazım Bayatlı'nın şiirlerinde Kerkük Türkmen Türkçesi Dil Özellikleri (ses ve şekil bilgisi)
Kirkuk Turkmen Turkish Linguistic features (sound and morphology) in Reşit Kazım Bayatlı's Poems
ENJI JANGEEZ SALAHULDIN SALAHULDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK ERENOĞLU ATAİZİ
- Muhammedoğlu Sabir'in Kerkük'ün Müntehab Horyatları adlı eserinden hareketle standart Türkiye Türkçesi ile Kerkük ağzı karşılaştırmalı ses ve şekil bilgisi
Based on the work of Muhammedoğlu Sabir's chosen poetry (hoyrat), the comparison of standard Turkey's Turkish and Kirkuk accent with comparative sounde and form information
ZAİNAB ADNAN RİDHA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM KÖKTEKİN
- Seyit Muhammed Bayramoğlu'nun Cinaslı Hoyratlarım adlı eserinden hareketle standart Türkiye Türkçesi ve Kerkük ağzı üzerine mukayeseli fonetik bir inceleme (giriş-inceleme-metin-sözlük)
A comparative phonetic analysis on standard Turkish and Kerkük dialect from the named work Cinaslı Hoyratlarım of Seyit Bayramoğlu (introduction-review-text-glossary)
MOHAMMED RAED HABİB
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ZENGİN