Muhaddis Sufilerin hadis usülü ve hadisleri anlama yöntemleri (h.ıv.-v./m.x.-xı. asır)
Hadith methodology of Muhaddith Sufi scholars and their methods of understanding the hadiths (iv.-v./x.-xi. centruies)
- Tez No: 211049
- Danışmanlar: PROF.DR. BİLAL SAKLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 363
Özet
Tezde, H.IV.-V./M.X.-XI. asırlarda yaşamış Hakîm et-Tirmizî (295,310/907,922 civ.), Ebû Saîd İbnü'l-A'râbî (341/952), İbn Hafîf eş-Şîrâzî (371/982), Ebû Nasr es- Serrâc et-Tûsî (378/988), Ebû Bekir el-Gülâbâdî (Kelâbâzî) (380/990), Ebû'l-Kâsım es- Sicillî (Sikillî/Sicilyalı) (380/990), Ebû Tâlib el-Mekkî (386/996), Ebû Sa'd el-Hargûşî (406/1015), Ebû Abdirrahman es-Sülemî (412/1021), Ebû Sa'd el-Mâlînî (412/1021), Ebû Nuaym el-İsbehânî (430/1038) ve Ebû İsmail el-Herevî'nin (481/1089) bazı eserleri ile yazarı tespit edilememiş ancak dördüncü yüzyılda yazıldığı tahmin edilen bir çalışma, Hadis Usulü ve İlimleri ile hadisleri anlama yöntemleri açısından incelenmiştir. Tezde seçilen müellifler, Maveraünnehir'den Irak ve Harameyn'e diğer bir ifadeyle, Nişabur'dan İsfehan, Horasan, Buhârâ, Tirmiz, Herat, Bağdat ve Mekke'ye geniş bir yelpazeyi, kısacası coğrafik olarak farklı bölgeleri temsil edebilecek niteliktedir. Bu geniş bölge, hadisten tefsir, fıkıh ve kelama, bütün İslam ilimlerinin tedris edildiği önemli birer ilim merkezleri olmakla birlikte tasavvufun da merkezi durumundadır. Sınırları çizilen bu uçsuz bucaksız çevre, aynı zamanda İslam kültürünün de ortaya çıktığı alanlardır. Giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşan çalışmanın giriş kısmında, H. IV.-V. asırlarla sınırlandırdığımız konunun, bu yüzyıllarda İslam dünyasının içinde bulunduğu siyasi, ilmi durum ile tasavvuf kültürü ve hadis-tasavvuf ilişkisi incelenen eserlerden hareketle kısaca ortaya konulmuştur. Birinci bölümde, tezin kapsamında zikredilen muhaddis sûfîlerin eserlerinde tespit edilen usul konuları, temel Hadis Usulü ve İlimleri kaynaklarının tasnifleri esas alınarak sınıflandırılmıştır. İlk devir muhaddis sûfîlerin eserleri, Hadis ilmi kriterleri açısından incelendiğinde, onların Hadis Usulü ve ilimlerini bildikleri ve hadisleri bu esaslara göre aldıkları görülmektedir. İkinci bölümde ise, ilk dönem muhaddis sûfîlerin hadisleri anlama yöntemleri, onların hadis yorumlarından çeşitli örnekler verilerek zâhirî, işârî ve bâtınî yorum prensipleri tespit edilip mukayese yapılmış ve ardından işârî şerhin şartları maddeler halinde sıralanmıştır. Hadisleri almada, diğer muhaddislerden çok farklı olmayan muhaddis sûfîler, hadislerin işârî yorumlanması yanında zâhirî, az da olsa bâtınî yorumlama ile diğer muhaddislerden kısmen ayrılmaktadırlar. Bu nüans sebebiyle, onların kendilerine özgü bir anlama yönteminden bahsetmek mümkündür.
Özet (Çeviri)
In this dissertation, the Hadith Metodology (usul al-hadith) and Hadith Sciences (ulum al-hadith) of some Xth and XIth century scholars and their viewpoint in understanding the hadiths are studied within some of their books. The hadith scholars have been studied such as: al-Hakim al-Tirmidhi (d. 295,310/907,922), Abu Said Ibn al- A?rabi (d. 341/952), Ibn Khafif al-Shiradhi (d. 371/982), Abu Nasr al-Sarraj al-Tusi (d. 378/988), Abu Bakr al-Gulabadi (al-Kalabadhi) (d. 380/990), Abu?l-Kasim al-Sikilli (al- Sicily) (d. 380/990), Abu Talib al-Makki (d. 386/996), Abu Sa?d al-Kharqushi (d. 406/1015), Abu Abd al-Rahman al-Sulemi (d. 412/1021), Abu Sa?d al-Malini (d. 412/1021), Abu Nuaym al-Asbahani (d. 430/1038) and Abu Ismail al-Harawi al-Ansari (d. 481/1089). In addition, a book with an unknown author which is supposed to be written in the Xth century is also studied. The scholars were chosen from different areas, from Transoxania to Iraq and Hedjaz, in other words from Nishabur to Isphahan, Khorasan, Bukhara, Tirmidh, Herat, Baghdad and Makkah, to represent a wide scope of the Islamic world. This huge area contains major scientific centers where Islamic sciences like hadith, tafsir, fiqh and kalam were studied. Those centers are also the major places for tasawwuf. This delimited area is also the region where the Islamic culture established. This thesis consists of an introduction, two main parts and a conclusion. In the introduction, those topics are mentioned: The politic and scientific state of the Xth and XIth century Islamic world, the tasawwuf culture and the relation between tasawwuf and hadith in this period. In the first part, the Hadith Metodology topics found in the books of aforementioned scholars are classified according to the classical classification of the Hadith sciences. When the early period Muhaddith Sufi?s works are analyzed according to the rules of the hadith sciences we conclude that those scholars knew the hadith sciences and they quoted the hadiths according to the rules of the Hadith disciplines. In the second part, the early period muhaddith sufi?s methods of understanding the hadiths are studied by giving various examples of their interpretation of hadith. Their exegesis systems of hadith like zahiri (literal/outer), ishari (mystical/spiritual) and batini (esoteric/inner) interpretation was determined, compared and the conditions for using ishari tafsir method were listed. The muhaddith sufi?s don?t differ in their hadith interpration from the other muhaddiths but there are some difference in ishari interpretation and in the rarely used batini interpretation. Because of this difference it can stated that the muhaddith sufi?s have a proper understanding method.
Benzer Tezler
- Ebu Bekir Muhammed b. Ebi İshak İbrahim b. Ya'kub el-Gülabadi'nin (380/990) Maani'l-Ahbar adlı eserinin (122-240 varağının tahkiki)
Ebu Bekir Muhammed b. Ebi İshak İbrahim b. Ya'kub el-Gülabadi'nin (380/990) Maani'l-Ahbar adlı eserinin (122-240 Varağının tahkiki)
NADİR AYDIN
Yüksek Lisans
Arapça
2006
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ OSMAN KOÇKUZU
- Kelâbâzî (ö.380/990) ve tasavvuf anlayışı
Kelâbâzî (d. 380/990) and his understanding of tasawwuf
VAHİT GÖKTAŞ
Doktora
Türkçe
2007
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU
- İbrahim Kûrânî'nin İthâfu'z-Zekî Bi Şerhi't-Tuhfeti'l-Mürseleti İle'n-Nebî adlı eseri
Ibrahim Kûrânî's work titled as Ithâf al-Zakî bi Sharh al-Tuhfat al-Mursala Ila al-Nabî
MUHAMMET KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ GÜNDOĞDU
- Ca'fer el-Huldî'nin hayatı, tasavvufî görüşleri ve Hikâyât'ül-Meşâyih adlı eseri
Life of Ca'fer al-Huldî, his sufi views and his work called Hikâyât'ül-Meşâyih
ŞEYMA ÖZKABAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ERGİNLİ