Türkçe Sözlük'teki fiillerin sınıflandırılması ve gövde eklerinin işlevsel tasnifi
The classification of the verbs in Turkish Dictionary and functional classification of stem prefixes and suffixes
- Tez No: 211275
- Danışmanlar: DOÇ.DR. H. İBRAHİM DELİCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Türkçe Sözlük'ün 10. baskısı esas alınarak bu sözlükteki madde başı fiillerin yapısal sınıflandırılması ve gövde eklerinin işlevsel tasnifinin yapıldığı bu çalışma, üç ana bölümden oluşmaktadır. I. Bölüm, fiilin anlam alanı ve fiilin yapısı başlıklarını içermektedir. Bu bölümde, dilbilgisi ile ilgili kitap ve makalelerden bilgi toplanıp rapor hâlinde yazılmıştır. Buna göre fiil, -genellikle- iş, oluş, hareket ve durum bildiren sözcük türü olarak tanımlanmaktadır. Fiilin yapısı kök (basit), türemiş, genişletilmiş ve birleşik fiiller olarak gruplandırılmaktadır. Anlamlı en küçük parçadan oluşan ve yapım ekiyle türememiş fiiller, kök (basit) fiiller olarak adlandırılmıştır. Türemiş yapılı fiiller grubuna isim veya isim soylu sözcüklerden yapım ekiyle türeyen fiiller dâhil edilmektedir. Birleşik yapılı fiiller grubuna da Türkçe veya yabancı isimle yardımcı fiilden oluşan; fiil tabanıyla zarf-fiil ya da kip ekiyle yardımcı fiilden oluşan; mecaz anlamlı bir isimle mecaz anlamlı asıl fiil yapısıyla kurulan anlam açısından birbirini etkileyen fiiller gruplandırılmaktadır. Genişletilmiş fiiller, gramer kitaplarında fiilden fiil türeten yapım eki olarak adlandırılan eklerin fiil köklerine aslında yeni bir anlam kazandırmayıp var olan anlamına genişlik kazandırdığı örneklerle anlatılmaktadır. II. Bölüm'de, Türkçe Sözlük'te yer alan fiillerin yapılarına göre dizini yer almaktadır. Bu bölümde, fiillerin yapılarını etkileyen ekler, anlamını genişleten ekler ve öbek fiilleri oluşturan fiiller gruplandırılarak dizin oluşturulmuştur. Bu bölümde, Kılışlama Fiilleri başlığı altında toplanan fiiller, oluş bildiren fiil köklerinin ?-Ar-, -r-, -t-, -TIr-? eklerini aldıktan sonra kılış özelliği kazanan ve ettirgenlik ifade etmeyen fiilleri içermektedir. Oluşlama Bildiren Fiiller de, kılış bildiren fiillerin ?-l-, -n-, -ş-? eklerini aldıktan sonra oluş özelliği kazanan fiilleri içermektedir. III. Bölümde de Türkçe Sözlük'te madde başı olarak yer alan fiillerin alfabetik dizini yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This study, based on the 10th copy of Turkish Dictionary, contains three main chapters and it makes group of the tab verbs in this dictionary and functional classification of affixes of stems. First chapter studies the semantic field and the structure of the verbs. This part is prepared as a report containing the data gathered from articles and grammar books. Verb is defined as a kind of word that indicates a type of action or a general state of existence. Verbs are classified as (simple) verbs, derived verbs, enlarged verbs and compound verbs. The verbs formed as the smallest meaningful part and not derived with any affixes are called as simple or main verbs. The group ?derived verbs? includes the verbs that are derived with affixes from stems of nouns. The group ?compound verbs? includes; the helping verbs derived with a Turkish or foreign noun, compound verbs derived from a base verb and an adverb-verb or derived from a helping verb with a kip affix, compound verbs derived from a metaphoric verb and a noun. The group ?compound verbs? studies the affixes so-called deriving verbs from verbs in the grammar books. This chapter studies by giving examples that these affixes actually do not change but expands the meaning of the verbs. The second chapter includes an index of verbs in the Turkish Dictionary according to their structures. The index includes; affixes changing the structure, affixes expanding the meaning and verbs forming verb phrases. This chapter studies the verbs under the title of kılışlama verbs and action verbs that gain kılış features after deriving from affixes ?-r-,-t-, -tır-?. The group ?oluşlama verbs? includes the verbs that gain oluş features after deriving from affixes ?-l-, -n-, -ş-?. The third chapter includes the alphabetical index of the tab verbs in Turkish Dictionary
Benzer Tezler
- Nehcü'l- Ferâdîs'te eşdizimlilik
Collocation in Nehcü'l- Ferâdîs
GAMZE SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇİL HİRİK
- Türkçe Sözlük'ün A, B, C maddelerindeki fiillerin Eski Anadolu Türkçesindeki görünümleri
Old Anatolian Turkish perspectives of the verbs in the A, B, C items of Turkish Dictionary
YASEMİN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN
- Derleme Sözlüğü'nde Divanü Lügati't-Türk'ten fiiller
Verbs of Divanü Lügati't-Türk in Derleme Sözlüğü
GÜLENDAM KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. DENİZ ABİK
- Türkçe sözlük'ün D ve E maddelerindeki fiillerin tarama sözlüğü'ndeki görünümleri
Appearances of the verbs in D and E items of the turkish dictionary in the scanning dictionary
FERDA DİDEM AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN ÇELİK
- Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü dilin kelime sıklığı ve A1-A2 seviye sözlüğü
Frequency of spoken language in teaching Turkish for foreign, and dictionary of A1-A2 level
YUNUS ŞENYİĞİT
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPASLAN OKUR