Petrol çerçevesinde Musul sorunu (1926-1955)
Mosul issue within the framework of oil (1926-1955)
- Tez No: 218232
- Danışmanlar: PROF. DR. İZZET ÖZTOPRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 549
Özet
1926?1955 dönemi petrol çerçevesinde Musul sorununu konu edinen bu çalısma, giris ve dört bölümden olusmaktadır. Giris kısmında, Musul'un cografi konumu, nüfus yapısı, ekonomik durumu, petrollerin stratejik önemi ve Musul sorununun 1926 Ankara Antlasması'na kadar olan süreçteki tarihsel gelisimi verilmistir. Birinci bölümde, 1926 Ankara Antlasması'na göre Türkiye'nin Musul petrollerinde sahip oldugu haklar, Antlasmanın hemen öncesinde ngiltere'nin Türkiye'ye yaptıgı öneriler; Ankara Antlasması'nın içerigi, Türkiye'ye yapılacak ?royalty? ödemesinin tanımı, kapsadıgı alanlar, geçerli oldugu süre ve hisse oranın Türk Petrol Sirketi ve Irak arasında imzalanan 14 Mart 1925 mtiyaz Sözlesmesi ve Ankara Antlasması'na göre tespiti, Irak Petrol Sirketi ve Irak arasında imzalanan 24 Mart 1931 tarihli petrol antlasmasıyla Türkiye'nin haklarından meydana gelen degisikler ve Ankara Antlasması'nın taraf ülkelerde ve dünya kamuoyunda yarattıgı etkiler üzerinde durulmustur. kinci bölümde, Ankara Antlasması'nın uygulanması sürecinde yasanan sorunlar, Musul petrolleri üzerinde kimi sahısların ve sirketlerin ve Osmanlı varislerinin petrol imtiyazları ve bu imtiyazların Türkiye ve ngiltere hükümetleri tarafından tanınması, Türkiye'nin petrol hisselerini teminat göstererek ngiltere'den borç talep etmesi, petrol boru hatlarının yapımı ve karsılasılan güvenlik sorunları, Türkiye-Irak Daimi Hudut Komisyonu çalısmaları ve sınır ihlalleri ele alınmıstır. Üçüncü bölümde, Irak Petrol Sirketi ile Irak hükümeti arasında imzalanan 3 Subat 1952 tarihli petrol antlasması nedeniyle 1926 Ankara Antlasması kararlarınınrevizyonunun gündeme gelmesi, ngiltere-Irak-Türkiye arasından Türkiye'ye ödenecek hissenin oranı, ödeme sekli ve süresi hakkında meydana gelen tartısmalar, revizyonun sonuçları, Ankara Antlasması çerçevesinde 1926?1955 döneminde Türkiye'ye yapılan ödemeler anlatılmıstır. Dördüncü bölümde, 1926?1955 döneminde Musul sorununun Türk dıs politikasına yansıması, hem Türkiye-ngiltere hem Türkiye- Irak iliskileri hem de Türkiye'nin diger ülkelerle olan iliskileri çerçevesinde ele alınmıs; ayrıca Türkmen sorunu, Kürt sorunu, Hıristiyan azınlıklar sorunu ve Hatay meselesi konularıyla ilgili Musul sorununun cografi, etnik, kültürel, siyasi ve ekonomik boyutları anlatılmıstır.
Özet (Çeviri)
This study which is an attempt to analyse the Mosul issue in the context of oil within the time period of 1926?1955 is composed of an introduction and following four chapters. The Introduction feataures the geographical location of Mosul, its demographic structure, economy, strategic importance of oil and the historical background of Musul issue until the 1926 Ankara Agreement. The First Chapter has focused on the rights of Turkey on Mosul oil under the Angora Agreement of 1926, the proposals made by Britain on the eve of the Agreement, the provisions of the Agreement, the definition of the royalty to be paid to Turkey, its contents, the duration of validity, the issue of determination of equities according to the provisions of the Privileges Act signed in 14 March 1925 between Turkish Petroleum Company and Iraq government and the Angora Agreement, the amendments to the rights of Turkey introduced by the Oil Agreement made between Iraq Oil Company and Iraqi government in 24 March 1931, and the reactions to the Angora Agreement by the interested parties and world-wide public opinion. The second chapter has taken up the issues brought by the implementation of the Angora Agreement, the privileges on Mosul oil possesed by some individuals, companies and Ottoman inheritors and recognition of such privileges by Britain and Turkey, and Turkey?s attempt to pledge the equities for borrowing funds from Britain, the construction of oil pipe-lines and related security issues, the activities of Turkey-Iraq Standing Comission of Border and border violations.Chapter Three has covered the issue of amendments to the Angora Agreement due to the Agreement of 3 February 1952 made between Iraq Oil Company and Iraq government, the issue of dividends to be paid to Turkey as one of the interested parties together with Iraq and Britain, the outcomes of the amendments and the payments made to Turkey between 1926?1955. The fourth and last chapter has examined the impacts of Mosul oil on Turkish foreign policy in the time period of 1926?1955 within the context of relations between Turkey and Britain, Turkey and Iraq, and Turkey and other countries; the issues of Turkoman, Kurds, Christian minorities and Antakya so far as these are concerned with the Mosul issue.
Benzer Tezler
- Türkiye – Irak ilişkileri: 1920 – 2010
Turkey - Iraq relations during: 1920 - 2010
PAYMAN ABDULLAH HAMAD LAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET EYİCİL
- Cemiyet-i Akvâm Türkiye Irak hudûdu meselesi eserinin transkripsiyon ve değerlendirmesi
The translation and evaluation of the work 'Cemiyet-i Akvâm Turkey and Iraq border matter'
HÜSNÜ BAYRAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜCEL NAMAL
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Kuzey Irak bölgesinin etnik yapısı ve yeraltı zenginlikleri ile süper güçlerin ve diğer bölge devletlerinin tarihten günümüze bölge üzerindeki etkileri ve politikaları
Başlık çevirisi yok
KEMAL AYTEKİN AKSELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK GÜNUĞUR
- Türk-Amerikan ilişkilerinde Irak sorunları
Iraq struggle in Turk-American relations
MUSTAFA KAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Uluslararası İlişkilerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT HAKKI CAŞIN