19. yüzyıldan günümüze Musul meselesi
The issue of Mosul from the 19th century to the present
- Tez No: 594564
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİ ÇEVİKEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Bu araştırmanın konusu ana hatlarıyla 19. Yüzyıldan günümüze Musul'un coğrafî, siyasî, iktisadî ve demografik yapısını ele almıştır. Özellikle petrolün keşfi ve kullanımının yaygınlaşması Musul'un tarihi gelişimini kökten etkilemiştir. Musul ve havalisinin zengin petrol kaynaklarına sahip olduğunun anlaşılmasıyla birlikte sürekli Batılı sömürgeci devletlerin ilgi odağı olmuştur. Bölgenin kontrolünü bölgeye yönelik siyasetlerinin merkezine koymuşlardı. Osmanlı Devleti ise ısrarla Batılı güçlerin bölgedeki egemenlik iddia ve faaliyetlerini durdurmak istemişti. Ancak, Osmanlı'nın bu engelleme siyasetine karşı Batılı aktörlerden özellikle Sanayi İnkılâbı'nın öncüsü olan İngiltere çok aktif ve saldırgan bir siyaset izlemiş ve bölgede söz sahibi olmak istemişti. İngiltere petrol bölgesi olan Musul ve çevresini ele geçirme sürecini I. Dünya Savaşı'nda Filistin, Suriye ve Irak Cephelerini açmakla hızlandırmıştı. 21 Eylül 1918'de Filistin Cephesi'nde Nablus civarında komutanlığını Mustafa Kemal Paşa'nın yaptığı VII. Ordu'nun ani ric'at (geri çekilme) kararının ardından yaşanan bozgun sonucunda Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'ni kabul etmek zorunda kalmıştı. İngiliz askerleri Mütareke şartlarına aykırı olarak 1 Kasım 1918'de Musul'a girmiş, 15 Kasım 1918'de tamamen işgal etmiş ve fiili bir durum oluşturmuştu. Söz konusu fiili durumdan sonra Lozan Konferansı sürecinde İngiltere Musul Meselesi'ni önce konferans gündeminden çıkarmayı ve daha sonra 1926 Ankara Antlaşması ile de zamanın Türk hükümetine Musul ile ilgili isteklerini tamamen kabul ettirmeyi başarmıştı. Musul bu tarihten itibaren günümüze kadar hem bölge hem de Türkiye için büyük bir sıkıntı kaynağı olmaya başlamıştı. Günümüzde Türk hükumetleri başta Türkmenler olmak üzere bölgede yaşayan bütün etnik ve dini grupların haklarını, huzur ve güvenliklerini savunmaya çalışmaktadır. Türkiye, bölgeden kendisine gelen veya gelebilecek olan terör tehditlerini ortadan kaldırmaya ve böylece kendi sınır güvenliğini sağlamaya çalışmaktadır. Bu çalışma neticesinde Musul ve çevresinin özellikle petrolün keşfi ve bölgede çıkarılmaya başlanmasından itibaren bölgenin sürekli Batılı güçler tarafından kontrol altında tutulmaya ve sömürülmeye çalışıldığı, bu amaçlar için bölgenin demografik yapısıyla oynandığı ve bölgenin terörize edildiği açık bir şekilde anlaşılmıştır. Bu durumdan en çok bölge halkı ve Türkiye olumsuz yönde etkilenmiştir. Bu çalışmada konuyla ilgili araştırma eserleri ve tezler kullanılmıştır. Bunların yanı sıra Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde saklanan ve yayımlanan belgelerden de yararlanılmıştır. Dönemin gelişmeleri bu kaynaklar çerçevesinde incelenmeye ve aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this research has outlined the geographical, political, economic, and demographic structure of Mosul since the 19th century. In particular, the discovery and use of oil have radically affected the historical development of Mosul. Mosul and its vicinity have always been the center of attention of Western colonial states with the recognition that they have rich oil resources. They put control of the region at the center of their policies towards the region. The Ottoman State, on the other hand, insisted on stopping the claims and activities of Western powers in the region. However, the British actors, especially the pioneer of the Industrial Revolution, had followed a very active and aggressive policy and wanted to have a say in the region. Britain had accelerated the process of seizing Mosul and its surrounding region by opening the Palestinian, Syrian, and Iraqi Fronts in World War I. On September 21, 1918, after the sudden ric'at (withdrawal) decision of the 7th Army, commanded by Mustafa Kemal Pasha at the Palestinian Front around Nablus, the Ottoman State had to accept the Armistice of Mondros on 30 October 1918. The British soldiers entered Mosul on 1 November 1918 in contradiction to the truce conditions, occupied Mosul completely on 15 November 1918 and formed a de facto situation. After the de facto situation, during the Lausanne Conference, England had succeeded in removing the Mosul issue from the agenda of the conference and then by the 1926 Ankara Treaty, the Turkish government of the time had fully accepted its wishes on Mosul. Mosul area from that date until today was becoming a source of great distress for Turkey. Today, Turkish governments are trying to defend the rights, peace, and security of all ethnic and religious groups living in the region, especially the Turkmen. Turkey to eliminate terrorist threats from region which may come or have came seeks to provide its own border security. As a result of this study, it was clearly understood that since the discovery and extraction of oil in the region, Mosul and its surroundings have been continuously controlled and exploited by Western powers, and the demographic structure of the region has been played for these purposes and the region has been terrorized. In this case, most of the people in the region and Turkey have been affected negatively. In this study, research works and theses are used. In addition, the documents stored and published in the Ottoman Archives of the Prime Ministry were also utilized. The developments of the period have been tried to be examined and illuminated within the framework of these sources.
Benzer Tezler
- Nûreddin Birîfkânî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri
Nûreddin Birîfkânî's life, works and mystical views
MAHMUT ULUCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
BiyografiDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ÖZAYDIN
- Iraq ,Turkmens and Kirkuk after British Occupation in 1918
1918 İngiliz İşgalinden Sonra Irak,Türkmenler ve Kerkük
ESRA YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Siyasal BilimlerYeditepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİH GÖRGÜN
- Osmanlı Döneminde Erbil (18. ve 19. yüzyıllarda)
Erbi̇l, in the Ottoman Empire peri̇od (In the 18th and 19th centuri̇es)
ASHTİ RAHMAN BAKR BAKR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK SÖYLEMEZ
- Diyarbakır Çifte Han'ın incelenmesi ve koruma önerileri
Diyarbakir Cifte Han (Caravanserai) restoration project
ESMA AĞIRMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAKİNE YILDIZ SALMAN