Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919-1944 yılları arasında yazdığı romanlarında yapı, tema ve anlatım
Structure, theme and exposition in the novel of Huseyin Rahmi Gurpinar between 1919-1944
- Tez No: 218386
- Danışmanlar: PROF. ŞERİF AKTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 750
Özet
Türk kültürüne Batılılaşma temayülünün bir sonucu olarak giren roman türünün edebiyatımızdaki tarihi yaklaşık bir buçuk asra ulaşmıştır. Bu türün önemli temsilcileri hakkında yapılan çalışmalarla romancılığımızın gelişim süreci bilimsel bir bakış açısıyla aydınlatılmaya çalışılmıştır. Edebiyat tarihlerinin bu tür çalışmalar temelinde ortaya çıkması bir gerekliliktir. Bu nedenle romancılarımız ve eserleri hakkındaki incelemelerin metin merkezli bir yaklaşımı tercih etmeleri kaçınılmazdır.Çalışmamızda Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın yirmi beş romanını yapı, tema ve anlatım özellikleri açısından önce ayrı ayrı, daha sonra da ortak ve farklı yönlerini belirtecek şekilde bir bütün olarak inceledik.Gürpınar'ın romanlarında olay örgüleri belirli bir tematik amaç doğrultusunda kurgulanmışlardır. Genel anlamda sebep-sonuç ilişkisine dikkat edilmesine rağmen romanlarda olay örgülerinin kurgulanışında görülen sıkışıklıklar ve parçalı yapı, temanın fazlaca önemsenmesinin sonuçları olarak değerlendirilmelidir.Fikrî anlamda sınırları çizilmiş, felsefî anlamda derinlikli bir hayat görüşünün kurgusal ifadesi olarak, bu romanların olay örgüleri, sık sık konuşmalar ya da asıl olay örgüsü ile ilişkisi olmayan bölümlerle yumuşatılarak, okuyucunun verilmek istenen mesajı hazmetmesi hedeflenmiştir.Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın bütün roman kişileri tek yönlü, düz tiplerdir. Bu durum da romanların tematik yapısıyla ilgilidir. Eserlerde verilmek istenen düşünce, olay örgüsü ve çatışmalarla kurgulanırken, çatışmanın tarafları olarak düşünülen kişilerin bu temayı güçlü bir şekilde temsil etmeleri yeterli görülmüştür. Bu nedenle Gürpınar'ın romanlarında kişilerin günlük yaşamları, kişiliklerini gelişim süreci, iç sıkıntıları, duygusal ve düşünsel dünyaları tam ve gerçekçi bir şekilde ortaya konulamamıştır.Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarının bizce en orijinal vasfı tematik yapılarıdır. Çalışmamızın tema başlığı altında da belirtildiği gibi Hüseyin Rahmi, belirli temaları, birini merkeze yerleştirip diğerlerini merkezdeki temayı destekler mahiyette kullanarak bütün romanlarında işlemiştir. Bizce bu özellik etkisi altında kaldığı Fransız romanından kaynaklanmaktadır. Balzac ve Zola'nın, İnsanlık Komedisi ve Rougon Macquart serilerinde yaptığını Gürpınar, kendi romanlarındaki tematik bütünlükle yapmaya çalışmıştır. Bu deneme, başarılı olsun ya da olmasın kendi başına onun romanlarına ayrı bir değer katmaktadır.Gürpınar'ın romanlarında bazı sahnelerin edebiyatımızda hala eşsizliğini koruduğunu söylemek mümkündür. Özellikle Son Arzu'daki ramazan eğlenceleri ve Acı Gülüş (Tebessüm-i Elem)'deki baskın sahnesi onun unutulmaz eserlerindendir.Bütün bu tespitler ışığında Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Türk romanın tarihî gelişiminde bir köşe taşı olduğunu, özellikle ele aldığı temalar nedeniyle romancılığımıza kendisinden önce denenmemiş yollar açtığını, roman tekniği açısından geleneksel anlatılardan gelen unsurları da kullanarak ve bütün bunları elitist bir üsluba başvurmadan başardığını söyleyebiliriz.
Özet (Çeviri)
In Turkish Literarure the history of ?novel? has occured due to westerniselation of Turkish culture almost one and a half centuries ago. Studies which have done about the main followers of this type of Turkish literature was aimed to clerify the improvment history of the literature. The history of literature will have the shape according to this type of studies. Beause of the reasons that we mentioned above the searches of novelists and their work needed to be approached via the text context.In this study we aimed to examine a famous Turkish novelist Huseyin Rahmi Gurpinar?s twenty five novels, based on their theme, contruction and characteristic of exposition. We also separate the study in two main phase. First every work examined one by one then secondly as an whole we compare the similarities and differences of the whole Works.In Gurpinar?s novels the complex of events are based on a reasons of themes which contains cause and result. Generaly despite of the novels relations of cause and conclusions had been taken carefully, due to the theme of novel has more importance, and partly structure causing themes occured compress of meanings.It has been deeply framed as mentaly and phisolophically view of life was fictionally exspressed of the complexity of events take place frequent speech and/or secondary sections which causes the textue become more mild in order to give the message to readers.All characters who take places in Huseyin Rahmi Gurpinar?s novels have one dimentional frame and a basic type of personality. This has a realtion of the structural theme of his novels. The thoughts which wanted to expressed, fictionalized based on complexity of events and arguments that the characters of arguments represents the theme of the main idea and this would be enough for the author.In this respect, Gurpinar?s novels the materials of the daily life of a person, did not fictionalized completely such as the improvements of their charecters, disturbance and emotional ? mental frames.One of the most original quality of Huseyin Rahmi Gurpinar?s novel is the theme structure. As we mentioned the underlined theme of our study. In all Huseyin Rahmi?s novels, he worked on spesific themes placing one theme in the centre and the others to support the rest of the theme. According to us this specialty was infuenced by the french novel tradition. What Balzac and Zola did in La Comedie Humain and in Rougon Macquart series Gurpinar tried to do the comlete theme in his novels. Whether his effort was succesful or not, this made his novels more valuable.In Gurpinar?s novels, it is possible to say some scenes in literature stil carry the uniquenes. The ramadan feasts in ?Son Arzu (The Last Wish)? and the strong scene in ?Acı Guluş? (A painful Smile)? are two of his unforgetable of his arts.According to the bright information, Huseyin Rahmi Gurpinar is a mile stone in the progress of Modern Turkish Literature, especially with his themes which he also opened the path to new ways in literature. So we can say in the novel perspective his succeded without turning to elitist style using the elements in traditional narrations.
Benzer Tezler
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919'a kadar olan romanlarında yapı, tema, anlatım (1889-1919)
Structure, theme, narration in Hüseyin Rahmi Gürpinar's novels up until the 1919
ÖZGÜR İLDEŞ
- Edebiyyât-ı Umûmiyye mecmûasındaki dil ve edebiyat yazıları
Language and literature articles in Edebiyyât-i Umûmiyye magazine
AYŞE ANIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ESAT CAN
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarında kadın-erkek ilişkisi
Man and woman relations in Hüseyin Rahmi Gürpinar's novels
PELİN DİMDİK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç romanı ve Peyami Safa'nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanının Türkçe A1-A2 seviyesine uyarlanması
On the adaptation of the novels 'Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç' (Marriage under the comet) and 'Dokuzuncu Hariciye Koğuşu' (Surgical ward nine) to the A1-A2 levels
DİLEK EBRU MAZLUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HACER GÜLŞEN