Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919'a kadar olan romanlarında yapı, tema, anlatım (1889-1919)
Structure, theme, narration in Hüseyin Rahmi Gürpinar's novels up until the 1919
- Tez No: 257666
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİF AKTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Hüseyin Rahmi Gürpınar, Roman, Yapı, Tema, Anlatım, Hüseyin Rahmi Gürpınar, novel, structure, theme, narration
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 867
Özet
Bu tezde, ?Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919`a Kadar Olan Romanlarında Yapı,Tema, Anlatım (1889-1919)? adlı tezimizde Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919 yılına kadar kaleme aldığı romanlarını inceledik. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır: Birinci Bölüm, Gürpınar'ın ilk on altı romanının yapısal incelemesi; İkinci Bölüm, bu on altı romanın ortak yapı, tema ve anlatımını ihtiva etmektedir.Tanzîmat'ın son yıllarında başladığı roman yazma serüvenini hemen hemen ölümüne kadar sürdüren Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın (1864-1944), romanları, yaşadığı devrin sosyal gerçeklerine ışık tutar. Bu romanlar Tanzîmat'la birlikte devletin başkenti İstanbul'daki kültürel değişimi olanca somutluğuyla resmeden âdetâ birer doküman niteliğindedir. Bu itibarla döneminin sosyal tarihinin tespit edilmesinde en kayda değer eserler arasında sayılabilecek bu romanlar, yazıldıkları dönemin edebî zevkinin dışında kendine has üslûblarıyla hep önemlerini koruyarak kendilerinden söz ettirmişlerdir.Her şeyden önce tezimiz biyografik bir çalışma olmadığından yazarımızın hayat hikâyesi üzerinde durulmamıştır. Tezimizin Giriş bölümünde şunlar ele alınmıştır: Hüseyin Rahmi Gürpınar'a kadar Türk romanının gelişimi; Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın eser verdiği devir içerisindeki yeri ve Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın farklı bir anlayışla ele aldığı ?gerçekçilik?Yazarımızın sahip olduğu 41 romanı incelemek tez projemiz çerçevesinde teknik sebepler yüzünden olanaklı görülmediğinden, tezimizin kapsamını onun edebî anlayışında değişimin görülmeye başladığı 1919 yılıyla sınırladık. Çalışmamızın Birinci ve ana bölümünde, yazarın ilk 16 romanı (1889-1919), ?Eserin Tanıtımı, Eser Hakkında, Özet, Yapı, Tema, Dil ve Anlatım ve Anlama ve Yorum? başlıkları altında yapısalcı bir yöntemle tek tek incelenmiştir.Özellikle Birinci Bölüm'ün ?Yapı? başlığı altında bütün unsurların olay örgüsündeki işlevleri tespit edilmeye çalışılmış ve olay örgüsünden hareketle romanların temaları bulunmuştur. Bu çözümleyici inceleme sonucunda yazarın roman anlayışında büyük ölçüde üstat olarak gördüğü Ahmed Midhat Efendi'nin etkisinin görüldüğü ve geleneksel anlatı tekniklerini asla terk etmediği ortaya çıkmıştır.İkinci Bölüm'de, on altı romanın panoramik bir bakışla ?ortak yapı, tema ve anlatım? özellikleri tespit edilmiş ve bazı sonuçlara ulaşılmıştır. Tezimizin bu bölümünde, yanlış Batılılaşma sorunu, halk arasındaki batıl inanışlar ve kadın sorunları gelenek ve modernite gerilimi bağlamında ele alınmıştır.Tezimizi Sonuç bölümünde, önceki kısımlarda ele alınan konular daha genel bir bakışla değerlendirilmiştir. Buna göre Hüseyin Rahmi Gürpınar, yaşadığı devrin sanat anlayışlarına bağlı kalmadan, kalsik Türk edebî geleneğiyle Batılı bir tür olan romanın aldığı yeni şekilleri bir arada kotaran, bütün bunları yaparken de geniş halk kitlelerini geri kalmışlıktan kurtararak onları ?yüksek bir felsefeye çekmek?i temel gaye olarak gören özgün bir sanat anlayışını benimsemiştir.
Özet (Çeviri)
In this dissertation, Hüseyin Rahmi Gürpınar?s novels written during 1889-1919 are analysed. In the dissertation, Gürpınar?s novels up until the year 1919 ara analysed. The study consists of two main parts: The first part, The Structural Analysis of Gürpınar?s Sixteen Novels; and the second part, Common Structures, Theme, Language and Narration among the Sixteen Novels.The novels of Gürpınar (1864-1944) who started writing during the late Tanzîmat (Re-organization) Period and continued writing until his death, depict the social realities of his era. Gürpınar?s novels display a documentary character, and reflect the cultural changes in İstanbul after the Tanzîmat period. Gürpınar?s novels which are in a way social history of his period, are written with quite an ideosyncratic style, and they have been considered classical works since then.It should be noted that the dissertation is not a biographical work, and therefore the details of the author?s life is not covered in the study. In the Introduction of the dissertation, the following are mentioned: The development of the Turkish novel until Gürpınar; Gürpınar?s literary position vis-a-vis his contemporaries and his particular `literary realism?.In the dissertation, it has not been possible due to technical reasons, to analyse all of the 41 novels of Gürpınar, and the dissertation is confined to the author?s novels written until the year 1919, when in fact the author started to have a certain shift in his literary outlook. In the first part of dissertation, which is the main part, the first 16 novels of Gürpınar are analysed with a structuralist aproach under the titles of ?About The Dissertation?, ?Introduction to the Work?, ?Summary?, ?Structure?, ?Theme?, ?Language and Narration?, ?Comprehension and Interpretation?.In the ?Structure? section of the first part, literary elements such as, time, place, and characters are analysed as to how they contribute to the plot; as a result of the structuralist analysis, it is concluded that, Gürpınar followed his literary master Ahmed Midhat, and that Gürpınar never gave up the narration techniques of the classical novel.In the second part, the common and overarching structures, themes and narrative qualities of the 16 novels are exposed with a panoramic view, and some general conclusions are reached. In this part of the dissertation, the issues of mischievous westernisation, superstitions among the people, and the women?s issues are depicted in the context of the tension between tradition and modernity.In the conclusion of the dissertation, the main arguments are paraphrased, and it is concluded that Gürpınar, without following his milleau?s literary conventions reached in his novels an original synthesis between clasical Turkish literary legacy and western novel. While doing so, Gürpınar pursued the goal of saving his country?s people from backwardness and lifting them up to high civilization and sublime philosophy.
Benzer Tezler
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın 1919-1944 yılları arasında yazdığı romanlarında yapı, tema ve anlatım
Structure, theme and exposition in the novel of Huseyin Rahmi Gurpinar between 1919-1944
MEHMET KAYGANA
- Edebiyyât-ı Umûmiyye mecmûasındaki dil ve edebiyat yazıları
Language and literature articles in Edebiyyât-i Umûmiyye magazine
AYŞE ANIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ESAT CAN
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarında kadın-erkek ilişkisi
Man and woman relations in Hüseyin Rahmi Gürpinar's novels
PELİN DİMDİK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ SAĞLAM
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç romanı ve Peyami Safa'nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanının Türkçe A1-A2 seviyesine uyarlanması
On the adaptation of the novels 'Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç' (Marriage under the comet) and 'Dokuzuncu Hariciye Koğuşu' (Surgical ward nine) to the A1-A2 levels
DİLEK EBRU MAZLUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HACER GÜLŞEN