Geri Dön

Fiilde zaman görünüş kip/kiplik

Tense aspect modal/modality in verb

  1. Tez No: 221524
  2. Yazar: AHMET BENZER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 297

Özet

Çalışma konusunu; -mIş, ?DI, -(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK, ?Ar/Ir ve -DIr eklerinin sahip olduğu görünüş zaman ve kiplik değerlerinin tespiti oluşturmaktadır. Bu ekler; zaman boyutunda fiilin hangi zaman dilimine (geçmiş, gelecek, şimdi gibi) göndermede bulunduğu, görünüş boyutunda fiilin gerçek zaman üzerindeki yayılımıyla eylemin bitmişlik, bitmemişlik ya da sürme belirtip belirtmediği tespit edilmiştir. Kiplik boyutunda ise konuşucunun tutumları (tahmin, niyet gibi) incelenmiştir.Türkçede fiillere eklenen ekler basit, birleşik ve karmaşık biçimlerde incelenmiştir. Basit biçimlerde bir ek aynı anda hem zaman hem görünüş hem de kiplik görevlerini taşıyabilmektedir.Çalışmanın sonucunda, Türkçede zaman ekleri olarak bilinen eklerin her birinin farklı zaman, görünüş ve kiplik değerlerine sahip olduğu görülmüş ve bu değerlere sahip olma durumunun yalnızca cümlede yüklem tarafından değil, cümle içindeki çeşitli yönlendiriciler tarafından da oluşturulduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında oluşturulan şemaların ders kitaplarında yer almasıyla öğrenicilerin zaman ekleri olarak bilinen eklerin sahip olduğu birçok görevi doğru bir şekilde öğrenmesi beklenmektedir.

Özet (Çeviri)

The purpose of this study is to determine function of aspect, time and mood suffixes in regular grammar, such as -DI, -mIş,-(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK ?Ar/Ir and -DIr. These suffixes reference time domain (past, future, present, etc) in the time format; they show their completeness, incompleteness, or continuity with the extension of real time in the aspect format. In the mood/modality format, psychological manners of speaker (guess, intention, etc) are investigated.In Turkish, there are two types of formation of suffixes added to verbs with meaning of time: simple and complex. In the simple formation, a suffix gives meaning of time and aspect at the same time.In the result of the study, each suffix known as time suffixes has also time, aspect, mood/modality values. These function are formed not only by verbs but also by some phrases in sentences. If the scheme formed in this study are given in textbooks, students learn that time functions consist of other function too.

Benzer Tezler

  1. -miş biçimbiriminin betimlenmesi ve öğretiminde yöntem sorunları

    The theoretical problems in the describing and teaching of -miş morpheme

    BURCU KURNAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CANER KERİMOĞLU

  2. Türkçede görünüş: Figen Şakacı'nın Kesekli Tarla örneği

    Aspect in Turkish: Example of Figen Şakacı's Kesekli Tarla

    SEDA FEYZİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimKırşehir Ahi Evran Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE DİNÇER BAHADIR

  3. Tarihî Türkiye Türkçesinde perifrastik fiil yapıları (olmak yardımcı fiiliyle kurulan birleşik çekim yapıları)

    Compound inflection structures established by auxiliary verb 'olmak'

    GÜLŞAH BULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. PAŞA YAVUZARSLAN

  4. Macar dilindeki önekli fiillerin yapı ve anlam açısından incelenmesi

    Studying of prefixed verbs in Hungarian language regarding the structure and meaning

    YALDIZ ŞİŞMAN DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NACİYE GÜNGÖRMÜŞ

  5. Inflected doubled verbs in Turkish

    Türkçe'de çekimli fiil ikilemeleri

    BETÜL ERBAŞI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL

    PROF. DR. EMİNE ESER ERGUVANLI TAYLAN