Fiilde zaman görünüş kip/kiplik
Tense aspect modal/modality in verb
- Tez No: 221524
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 297
Özet
Çalışma konusunu; -mIş, ?DI, -(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK, ?Ar/Ir ve -DIr eklerinin sahip olduğu görünüş zaman ve kiplik değerlerinin tespiti oluşturmaktadır. Bu ekler; zaman boyutunda fiilin hangi zaman dilimine (geçmiş, gelecek, şimdi gibi) göndermede bulunduğu, görünüş boyutunda fiilin gerçek zaman üzerindeki yayılımıyla eylemin bitmişlik, bitmemişlik ya da sürme belirtip belirtmediği tespit edilmiştir. Kiplik boyutunda ise konuşucunun tutumları (tahmin, niyet gibi) incelenmiştir.Türkçede fiillere eklenen ekler basit, birleşik ve karmaşık biçimlerde incelenmiştir. Basit biçimlerde bir ek aynı anda hem zaman hem görünüş hem de kiplik görevlerini taşıyabilmektedir.Çalışmanın sonucunda, Türkçede zaman ekleri olarak bilinen eklerin her birinin farklı zaman, görünüş ve kiplik değerlerine sahip olduğu görülmüş ve bu değerlere sahip olma durumunun yalnızca cümlede yüklem tarafından değil, cümle içindeki çeşitli yönlendiriciler tarafından da oluşturulduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında oluşturulan şemaların ders kitaplarında yer almasıyla öğrenicilerin zaman ekleri olarak bilinen eklerin sahip olduğu birçok görevi doğru bir şekilde öğrenmesi beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to determine function of aspect, time and mood suffixes in regular grammar, such as -DI, -mIş,-(I)yor, -mAktA, -mAdA, -AcAK ?Ar/Ir and -DIr. These suffixes reference time domain (past, future, present, etc) in the time format; they show their completeness, incompleteness, or continuity with the extension of real time in the aspect format. In the mood/modality format, psychological manners of speaker (guess, intention, etc) are investigated.In Turkish, there are two types of formation of suffixes added to verbs with meaning of time: simple and complex. In the simple formation, a suffix gives meaning of time and aspect at the same time.In the result of the study, each suffix known as time suffixes has also time, aspect, mood/modality values. These function are formed not only by verbs but also by some phrases in sentences. If the scheme formed in this study are given in textbooks, students learn that time functions consist of other function too.
Benzer Tezler
- -miş biçimbiriminin betimlenmesi ve öğretiminde yöntem sorunları
The theoretical problems in the describing and teaching of -miş morpheme
BURCU KURNAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANER KERİMOĞLU
- Türkçede görünüş: Figen Şakacı'nın Kesekli Tarla örneği
Aspect in Turkish: Example of Figen Şakacı's Kesekli Tarla
SEDA FEYZİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE DİNÇER BAHADIR
- Tarihî Türkiye Türkçesinde perifrastik fiil yapıları (olmak yardımcı fiiliyle kurulan birleşik çekim yapıları)
Compound inflection structures established by auxiliary verb 'olmak'
GÜLŞAH BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Macar dilindeki önekli fiillerin yapı ve anlam açısından incelenmesi
Studying of prefixed verbs in Hungarian language regarding the structure and meaning
YALDIZ ŞİŞMAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE GÜNGÖRMÜŞ
- Inflected doubled verbs in Turkish
Türkçe'de çekimli fiil ikilemeleri
BETÜL ERBAŞI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL
PROF. DR. EMİNE ESER ERGUVANLI TAYLAN