Kamu işletmelerinin serbest piyasa ekonomisine uyumlaştırılmasında etkin ve etkili yönetim modeli Et ve Balık Kurumu örneği
Harmonization of state enterprises to free market economy with operative and effective administration model 'Et ve Balık Kurumu'
- Tez No: 226554
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. M. KEMAL DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, İşletme, Public Administration, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
İşletme; insan iradesiyle üretim öğelerinin bir araya getirilerek ve belli bir amaca yönelik olarak, mal veya hizmet şeklinde kıymet üreten ünitedir. İster küçük olsun, ister büyük olsun her türlü işletmenin, kâr elde etmeyi hedef alarak en iyi yönetilmesi olgusu, çalıştırmak anlamına gelen ?İşletmeciliğin? konusunu oluşturmaktadır. Girişimcilik, işletme yöneticiliği, çalışanlar ve tüketiciler ile ilgili bilinmesi gerekli tüm normlar, işletme sahiplerinin ve yöneticilerinin bilmesi gerekli temel konulardır. Verimlilik, etkinlik, etkililik, üretkenlik ve kârlılık, işletmecilikte başarı ilkeleri olarak sayılmaktadır.Devletin, ekonomik alanda faaliyet göstermek için kurduğu işletmelere ?Kamu İktisadi Teşebbüsü? denmektedir. Ekonomik, ticari ve siyasi konjonktürle yakından ilişkili olan KİT'ler, 20. yüzyılın başlarından itibaren hızlı bir gelişim göstermiştir. Bunun nedenleri olarak, piyasa mekanizmasının yetersizliği, sosyal amaçlar, kalkınma, özel teşebbüsün isteksizliği, monopollerle mücadele ve stratejik sektörlerin varlığı gibi faktörler sayılabilir.Günümüzde KİT'ler, 1984 yılında çıkartılan 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre kurulup yönetilmektedirler. Başlangıçtaki faaliyetleri ile bir çok alanda gelişmeye ve özel sektöre öncülük eden kamu işletmeleri, daha sonraları özellikle siyasi baskılar ve daha başka baskı ve uygulamalar ile, işlevlerini tam anlamıyla yerine getirememiştir. Dolayısıyla kamu açıklarına sebep olacak nitelikte zarar etmeleri kaçınılmaz olmuştur.1980'lerdeki liberalleşme rüzgarından sonra ve özellikle ?24 Ocak Kararları? ile ekonomimizde, ?Serbest Piyasa Ekonomisi? kuralları, programa alınmış ve ?Özelleştirme? uygulamalarına geçilmiştir. Piyasa ekonomisinin başarılı olması güçlü bir devlet yapısı ile mümkündür. Özelleştirme, serbest piyasa ekonomisinin vazgeçilmezidir.. Ancak, KİT'lerin özelleştirme uygulamalarına, sadece gelir getirici bir rol yüklenmiştir. Bu ise, sosyal dengenin bozulmasına sebep olmuş ve ardından hukuki mücadelelere gidilmiş ve mahkemeler, özelleştirmesi yapılan KİT'lerin, satışlarını ?iptal? kararları vermiştir. Bununla beraber, serbest piyasa ekonomisinin egemen olduğu modern ekonomilerde bile, belli ölçülerde bazı devlet müdahaleleri de söz konusu olmaktadır. Devletin ekonomik yaşama müdahalesinin temelinde, genel yarar ve kamusal hizmet nedenleri yatmaktadır.Özel sektörün elinde bulunmayan imkanların, devletin elinde bulunduğu halde, KİT'lerin aşırı zarar etmeleri etkin ve etkili yönetilmediğini göstermektedir. İşletmecilikteki başarı ilkeleri doğrultusunda, KİT'lerin yeniden yapılandırılması ile , etkin ve etkili yönetilmeleri mutlaka sağlanmalıdır.KİT'ler, tek tip bir kanuni düzenleme ile yönetilmemeli, başta siyasi olmak üzere her türlü baskılardan arındırılmalıdır. Özel sektörün girmek istemediği veya başarılı olamadığı sektörlerde, stratejik ürünlerin olduğu sektörlerde, katılımcılığın ön planda olduğu ve kamu yararı ve sosyal fayda temelli ve sınırları iyice çizilmiş kamu işletmelerinin varlığına ihtiyaç vardır. KİT'lerin yönetim şekli yeniden belirlenmeli ve yönetim kurullarına özerklik verilmelidir.Et ve Balık Kurumu için de, ayrı bir kanuni düzenleme yapılarak yeniden yapılandırılması gereklidir. EBK'nın yeniden yapılanma süreci kısa bir sürede bitirildiği taktirde; oluşturulacak yeni yönetim anlayışı ile etkin ve etkili yönetilmesi durumunda, özel sektör ile ve hatta özel sektörün gelişmesine yardımcı olacak şekilde piyasa ekonomisi kuralları içerisinde kamu yararı ağırlıklı faaliyetlerini sürdürüp düzenleyici ve destekleyici bir rol üstlenmesi mümkündür.Anahtar Kelimeler : Etkili, İşletme, Özelleştirme, Serbest piyasa ekonomisi, Teşebbüs,Verimlilik, Yönetim.
Özet (Çeviri)
Business enterprise is a unit who is producing goods or employ together with the human decision and manufacturing factor, well adapted for purpose. The subject of the business administration which has mean ?to actuate? is make a profit with best administered. All of the norms about enterprise such as business management, working people and consumer is the basic fundamental for owner and manager. The achievement principle of management are; productivity, operative, effective, generative and profitability.?State Economic Enterprise? (SEE) is goverment enterprise which has founded for economic activity. In close contact with economical, commercial and political conjuncture there is a big development for SEE since the beginning of 20. century. Some of the reasons are; disability of market mechanism, social benefit, development, unwillings of private sector, fighting with monopolly and being stragetic sector.Present day, State Economic Enterprise has been founded and administered according to decree law dated 1984 numbered 233. Despite they were initiator lots of development at the beginning, by reason of political pressure, they do not inability their function. Whereupon, they have been caused for public deficit.In liberalization at 1980?s, especially after ?24 January Decision? in our economy has been on ?free market economy? and ?privatization? is included in our country?s agenda. Achievement of free market economy is possible with strong government structure. Privatization is indispensable of free market economy. But there is only the role revenue-generating. That is caused for degeneration of social system after legal contention the court authorities decided ?overruling decision?. Even in modern economies, which is effective free economy, there is an government intervention. The main reason of government intervention to economic activities are public services and total utility.There is no operative and effective management . That is show us why the ?State Economic Enterprise? lossmaking despite a great many of opportunitiy. It should be provided that restructure and administrated with operative and effective by all means for ?SEE? in accordance to principle of achievement .State Economic Enterprise should not administration one type of legal arrangement and should neutralize all of political pressure. It is necessary state enterprises such as state and social benefit and failing private sector . State Economic Enterprise?s admistration should be restructure and to be given grant autonomy to administrative board.It should be seperate legal arrangement and restructure for ?Et ve Balık Kurumu.? It is possible to supporting and regulating for private sector with ?Et ve Balık Kurumu? if the restructure schedule is short term.Keywords : Effective, Business, Privatization, Free market economy, Enterprise, Productivity, Administration.
Benzer Tezler
- Türk tütün politikasının Avrupa Topluluğu ortak tütün politikasıyla bütünleşmesi
Başlık çevirisi yok
HALUK TANRIVERDİ
Doktora
Türkçe
1990
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIRIM ÖNER
- Limanların özelleştirilmesi ve hukuki boyutu
Privatisation of the ports and its legal dimension
GONCA YILMAZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HukukBahçeşehir ÜniversitesiÖzel Hukuk (Uluslararası Özel Hukuk) Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERAP AMASYA
- Kamu İktisadi Teşebbüslerinin özelleştirilmesi ve SEK Süt Endüstrisi A.Ş. Edirne Havsa işletmesi incelemesi
Başlık çevirisi yok
GÜLŞAHİDAN DURUCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiPersonel Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DURAK ATAAY
- Dünyada ve Türkiye'de özelleştirme uygulamalarının ışığında özelleştirmede Karabük modeli
Karabük model at privatization in the light of privatization applications of teh world and Turkey
ÖMER KAĞAN ŞEHİRLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
EkonomiGazi ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP BEDİR