Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adalet algısında ve suçluya yönelik duygularda suçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin etkisi
The impact of victim?s and crime?s characteristics on affective reactions through the offender and fairness perceptions of proposed punishment
- Tez No: 229104
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Psikoloji, Law, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu çalışma; suçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin suçluya verilen bir cezanın adilbulunma derecesini ve suçluya ilişkin duyguların yoğunluğunu belirlemede oynadıkları rolüinceleme amacıyla düzenlenmiştir. Bu amaçla yürütülen iki araştırmadan ilkinde üniversiteöğrencisi 234 katılımcıya suçlunun pişmanlık ifadesi (pişman/pişman değil) ile milliyetinin(Türk vatandaşı/yabancı), kurbanın (mağdurun) fiziksel durumunun (engelli/sağlam) vesuçun tamamlanma düzeyinin (tamamlanmış/tamamlanmamış) değişimlendiği 16 öyküverilerek suçluya verilmesi öngörülen bir cezayı ne ölçüde adil bulduklarını ve verilencezanın ve suçlunun kendilerini ne ölçüde öfkelendirdiğini 7 basamaklı ölçekler üzerindebelirtmeleri istenmiştir. Verilere uygulanan 2 x 2 x 2 x 2 faktörlü, son faktörde tekrarölçümlü ANOVA sonuçları ile izleyen ortalamalar arası karşılaştırmalar katılımcılarınsuçlunun Türk olduğu koşulda yabancı olduğu koşula, pişmanlık ifade ettiği koşulda ifadeetmediği koşula ve kurbanın engelli olmadığı koşulda engelli olduğu koşula göre verilen endüşük cezayı daha adil bulduklarını göstermiştir. Ayrıca, katılımcılar pişmanlık ifadeedilmeyen koşulda pişmanlık ifade edilen koşula göre suçluya verilen en az cezaya dahafazla öfke duymuşlardır. Birinci araştırmanın bulguları ışığında tasarlanan ikinciaraştırmada, üniversite öğrencisi 195 katılımcıya suçlunun pişmanlık ifadesinin,milliyetinin, suçun tamamlanmışlık düzeyinin değişimlendiği 8 öykü verilerek suçluyaverilmesi önerilen en düşük cezayı ne kadar adil bulduklarını; bu cezanın kendilerinde neölçüde öfke yarattığını 7 basamaklı ölçekler üzerinde belirtmeleri istenmiştir. Bunun yanısıra, birinci araştırmadan farklı olarak, katılımcılara biri bir dizi duygu (öfke, yakınlık,merhamet, nefret, korku, sempati, v.b), diğeri bir dizi kişilik özelliği içeren (bencil, zeki,dürüst, vicdansız, sevimli, yalancı v.b) iki ayrı liste verilerek suçlu ve kurbana ilişkin olaraklistede yer alan duyguları ne ölçüde yaşadıklarını ve suçlu ve kurbanın listede yer alankişilik özelliklerine ne ölçüde sahip olduklarını 7 basamaklı ölçek üzerinden belirtmeleriistenmiştir. Verilere uygulanan ANOVA sonuçları, gerek suçluya verilen cezanın adilliğineilişkin algıların, gerekse suçlu ve kurbana karşı duyulan olumlu ve olumsuz duyguların veviyüklenen olumlu ve olumsuz kişilik özelliklerinin derecelerinin suçun tamamlanma düzeyi,pişmanlık, suçlunun milliyeti ve cinsiyet değişkenlerini içeren değişik ortak etkikombinasyonları tarafından belirlendiğini göstermiştir. Elde edilen bu bulgular Lerner'in(1987) ?Adil Dünya İnancı? kavramı, Tajfel ve Turner'ın (1979) ?Sosyal Kimlik Kuramı?ve Marquez ve Yzerbyt'in (1988) ?Kara Koyun Etkisi? kavramı açısından tartışılmıştır.Anahtar SözcüklerBedel ödeme adaleti, adil dünya inancı, pişmanlık ifadesi, suçun tamamlanmışlık düzeyi,kurbanın fiziksel durumu.
Özet (Çeviri)
The present study was designed to to examine the influence of a number of factors whichwere hypothesized to influence the repondents? judgements regarding the fairness of thepunishment for a crime.. Respondent?s affective reactions were also explored. In Study 1,participants (n=235) read two out of 16 vignettes about a robbery in which offender?sexpression of remorse (expressed /not expressed), completion of crime (completed/notcompleted), nationality (ingroup/outgroup) and victim?s situation (physically handicappedor not) were manipulated. Offender?s nationality was designed as the repeated variable.Results revealed that the proposed punishment of minimum severity was perceived as morefair for the offender who expressed remorse and who was from the ingroup. When theparticipants considered characterisitics of the victim, results revealed an interaction effectbetween offender?s remorse expression and victim?s characteristics both in perceivedfairness and affective reactions. When the victim was not handicapped, remorse expressionhad a positive effect on perceived fairness but when the victim was handicapped remorsedid not influence the perception of fairness. When the victim was not handicapped, lack ofremorse expression lead to more anger and presence of remorse expression lead to lessanger. When the victim was handicapped, offender?s remorse expression lead to moreanger. In Study 2, participants (n= 195) read vignettes about a robbery in which offender?sexpression of remorse (expressed /not expressed), completion of crime (completed/notcompleted), nationality (ingroup/outgroup) were manipulated. In addition to the dependentvariable used in Study 1, in Study 2 , participants were also asked to rate the offender?s andthe victim?s personality traits (selfish, intelligent, honest, unjust, cute, liar etc.) and theiraffective reactions to the offender and the victim (anger, sympathy, fear, mercy etc.).Results revealed that, offender?s expression of remorse, completion of crime andnationality affected both participants? affective reactions to the offender and the victim,offender?s and victim?s perceived personality traits and the perceived fairness of thepunishment. Implications of these results were discussed in terms of Social Identity Theory(Tajfel and Turner, 1979); Black Sheep Effect (Marques and Yzerbyt, 1988) and Belief in aJust World (Lerner, 1987).Key WordsRetributive justice, belief in a just world, expression of remorse, completion of crime,victim?s physical situation.
Benzer Tezler
- Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adaletalgısında ve suçluya yönelik duygulardasuçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin etkis
The impact of victim's and crime's characteristics on affectivereactions through the offender and fairness perceptions of proposed punishment
YASEMİN ABAYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiGenel Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ NAFİA ŞAHİN
- Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adalet algısında iç grup yanlılığının etkisi
Effect of ingroup bias on perception of fairness of a retributive punishment
NİHAT ATAR
- Nefret suçunun Ceza Hukukundaki yeri
The place of hate crime in Criminal Law
ŞURA NUR PELİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR KARTAL
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde işkence yasağı ve yasağın Türkiye'de uygulanması
Prohibition of torture within the framework of European Human Rights Convention and its application in Turkey
KÜBRA KUZUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ ZENGİN