Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adaletalgısında ve suçluya yönelik duygulardasuçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin etkis
The impact of victim's and crime's characteristics on affectivereactions through the offender and fairness perceptions of proposed punishment
- Tez No: 820496
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ NAFİA ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu çalışma; suçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin suçluya verilen bir cezanın adil bulunma derecesini ve suçluya ilişkin duyguların yoğunluğunu belirlemede oynadıkları rolü inceleme amacıyla düzenlenmiştir. Bu amaçla yürütülen iki araştırmadan ilkinde üniversite öğrencisi 234 katılımcıya suçlunun pişmanlık ifadesi (pişman/pişman değil) ile milliyetinin (Türk vatandaşı/yabancı), kurbanın (mağdurun) fiziksel durumunun (engelli/sağlam) ve suçun tamamlanma düzeyinin (tamamlanmış/tamamlanmamış) değişimlendiği 16 öykü verilerek suçluya verilmesi öngörülen bir cezayı ne ölçüde adil bulduklarını ve verilen cezanın ve suçlunun kendilerini ne ölçüde öfkelendirdiğini 7 basamaklı ölçekler üzerinde belirtmeleri istenmiştir. Verilere uygulanan 2 x 2 x 2 x 2 faktörlü, son faktörde tekrar ölçümlü ANOVA sonuçları ile izleyen ortalamalar arası karşılaştırmalar katılımcıların suçlunun Türk olduğu koşulda yabancı olduğu koşula, pişmanlık ifade ettiği koşulda ifade etmediği koşula ve kurbanın engelli olmadığı koşulda engelli olduğu koşula göre verilen en düşük cezayı daha adil bulduklarını göstermiştir. Ayrıca, katılımcılar pişmanlık ifade edilmeyen koşulda pişmanlık ifade edilen koşula göre suçluya verilen en az cezaya daha fazla öfke duymuşlardır. Birinci araştırmanın bulguları ışığında tasarlanan ikinci araştırmada, üniversite öğrencisi 195 katılımcıya suçlunun pişmanlık ifadesinin, milliyetinin, suçun tamamlanmışlık düzeyinin değişimlendiği 8 öykü verilerek suçluya verilmesi önerilen en düşük cezayı ne kadar adil bulduklarını; bu cezanın kendilerinde ne ölçüde öfke yarattığını 7 basamaklı ölçekler üzerinde belirtmeleri istenmiştir. Bunun yanı sıra, birinci araştırmadan farklı olarak, katılımcılara biri bir dizi duygu (öfke, yakınlık, merhamet, nefret, korku, sempati, v.b), diğeri bir dizi kişilik özelliği içeren (bencil, zeki, dürüst, vicdansız, sevimli, yalancı v.b) iki ayrı liste verilerek suçlu ve kurbana ilişkin olarak listede yer alan duyguları ne ölçüde yaşadıklarını ve suçlu ve kurbanın listede yer alan kişilik özelliklerine ne ölçüde sahip olduklarını 7 basamaklı ölçek üzerinden belirtmeleri istenmiştir. Verilere uygulanan ANOVA sonuçları, gerek suçluya verilen cezanın adilliğine ilişkin algıların, gerekse suçlu ve kurbana karşı duyulan olumlu ve olumsuz duyguların ve yüklenen olumlu ve olumsuz kişilik özelliklerinin derecelerinin suçun tamamlanma düzeyi, pişmanlık, suçlunun milliyeti ve cinsiyet değişkenlerini içeren değişik ortak etki kombinasyonları tarafından belirlendiğini göstermiştir. Elde edilen bu bulgular Lerner'in (1987)“Adil Dünya İnancı”kavramı, Tajfel ve Turner'ın (1979)“Sosyal Kimlik Kuramı”ve Marquez ve Yzerbyt'in (1988)“Kara Koyun Etkisi”kavramı açısından tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The present study was designed to to examine the influence of a number of factors which were hypothesized to influence the repondents' judgements regarding the fairness of the punishment for a crime.. Respondent's affective reactions were also explored. In Study 1, participants (n=235) read two out of 16 vignettes about a robbery in which offender's expression of remorse (expressed /not expressed), completion of crime (completed/not completed), nationality (ingroup/outgroup) and victim's situation (physically handicapped or not) were manipulated. Offender's nationality was designed as the repeated variable. Results revealed that the proposed punishment of minimum severity was perceived as more fair for the offender who expressed remorse and who was from the ingroup. When the participants considered characterisitics of the victim, results revealed an interaction effect between offender's remorse expression and victim's characteristics both in perceived fairness and affective reactions. When the victim was not handicapped, remorse expression had a positive effect on perceived fairness but when the victim was handicapped remorse did not influence the perception of fairness. When the victim was not handicapped, lack of remorse expression lead to more anger and presence of remorse expression lead to less anger. When the victim was handicapped, offender's remorse expression lead to more anger. In Study 2, participants (n= 195) read vignettes about a robbery in which offender's expression of remorse (expressed /not expressed), completion of crime (completed/not completed), nationality (ingroup/outgroup) were manipulated. In addition to the dependent variable used in Study 1, in Study 2 , participants were also asked to rate the offender's and the victim's personality traits (selfish, intelligent, honest, unjust, cute, liar etc.) and their affective reactions to the offender and the victim (anger, sympathy, fear, mercy etc.). Results revealed that, offender's expression of remorse, completion of crime and nationality affected both participants' affective reactions to the offender and the victim, offender's and victim's perceived personality traits and the perceived fairness of the punishment. Implications of these results were discussed in terms of Social Identity Theory (Tajfel and Turner, 1979); Black Sheep Effect (Marques and Yzerbyt, 1988) and Belief in a Just World (Lerner, 1987).
Benzer Tezler
- Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adalet algısında ve suçluya yönelik duygularda suçlunun, mağdurun ve suçun niteliklerinin etkisi
The impact of victim?s and crime?s characteristics on affective reactions through the offender and fairness perceptions of proposed punishment
YASEMİN ABAYHAN
- Suçlunun cezalandırılmasına ilişkin adalet algısında iç grup yanlılığının etkisi
Effect of ingroup bias on perception of fairness of a retributive punishment
NİHAT ATAR
- Israrlı takip suçu
Stalking
SEZGİ DEMİRKALE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukHasan Kalyoncu ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TANJU SARIGÜL
- Nefret suçunun Ceza Hukukundaki yeri
The place of hate crime in Criminal Law
ŞURA NUR PELİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PINAR KARTAL