The shaping role of retranslations in Turkey: The case of Robinson Crusoe
Türkiye'de Robinson Crusoe'nun yeniden çevirilerinin şekillendirici rolü
- Tez No: 231385
- Danışmanlar: DR. MÜGE IŞIKLAR KOÇAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Translation and Interpretation, English Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Robinson Crusoe, Daniel Defoe, Yeniden Çeviri, Değişken Pozisyon, Yan-metin, Kültür Repertuarı, Kültür-planlama, Seçenek, Çoğuldizge Kuramı, Robinson Crusoe, Daniel Defoe, Retranslation, Ambivalent status, Paratext, Culture Repertoire, Culture-planning, Option, Polysystem Theory
- Yıl: 2008
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Bu tezin amacı, Robinson Crusoe (1719) romanının yeniden çevirilerinin Türk kültür repertuarı içinde şekillendirici bir rol oynadığını göstermektir. Bu rolü araştırmak için Robinson Crusoe'nun 1864-2006 yılları arasında yayınlanan Türkçe çevirilerini içeren bir veri tabanı oluşturulmuştur. Hakkında çeşitli yorumlar bulunmasına rağmen, bu hemen hemen 290 yıllık yazın klasiği, özellikle çok sayıda Türkçe çevirisinin olduğu düşünülürse, Türkiye'de yeterince eleştiri alamamıştır. Bu çalışmada romanın yeniden çevirilerinin Türk yazın çoğuldizgesinde değişken bir pozisyonda olduğu ve farklı çevirilerin üç grup altında toplanabileceği bulunmuştur: çocuklar için yapılmış olan kısaltılmış çeviriler, büyükler için yapılmış olan kısaltılmış çeviriler ve birer yazın klasiği olmak üzere yapılan tam çeviriler. 1950, 1968 ve 2005'te basılmış olan kısaltılmamış üç yeniden çevirinin analizi yapılmış, ayrıca iki kısaltılmış çeviri de çalışmada kullanılmıştır. Romanın değişken pozisyona sahip olmasının, kültür-planlama çalışmalarına bir katkı sağlamak, ideolojik sebeplerle değişiklikler yapmak, yeniden çevirilerin birer yazın klasiği konumuna sahip olması için çalışmak gibi farklı amaçlarla yeniden çeviri yapılmasının bir sonucu olduğu gösterilmiştir. Ayrıca bu romanın çeşitli yorumlarının hem yan-metine ait öğeleri hem de çeviri metinleri etkilediği tespit edilmiştir. Bundan başka, bu çalışma romanın yeniden çevirilerinin kültür repertuarını etkilemiş olduğunu ve yeni seçenekler olarak diğer ıssız ada romanlarının çevrilmesine ve benzer yerli telif eserler üretilmesine sebep olduğunu ortaya koymuştur. Bu tez, yeniden çeviri kavramı hakkındaki araştırmalara bir tamamlayıcı olması ve bu konuda daha fazla araştırma yapılmasını teşvik amacıyla yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to problematize the shaping role of the retranslations of Robinson Crusoe (1719) in the Turkish culture repertoire. To explore this role, a database of the Turkish translations of Robinson Crusoe published between 1864 and 2006 was prepared. Despite its various interpretations, this almost 290 years old literary classic has not received enough criticism in Turkey, considering the large number of different Turkish translations. It was found that the retranslations maintained an ambivalent status in the Turkish literary polysystem, and that the different versions can be categorized into three groups: abridged translations intended for children, abridged translations of non-canonized adult literature, and the unabridged translations produced as literary classics of canonized literature. Three unabridged retranslations (published in 1950, 1968, and 2005, respectively) were analyzed as a case study, and two abridged versions were also included. It was shown that the ambivalent status was a consequence of making retranslations for different purposes, such as contributing to culture-planning activities, making ideological manipulations, and trying to make the retranslations acquire the position of a literary classic. It was also found that the different readings of this novel affect both the paratextual elements and the translated texts. Furthermore, this study revealed that retranslations affected the culture repertoire; and other deserted-island novels were translated and similar indigenous works were produced as new options. This thesis intends to complement the studies of the notion of retranslations, and encourage further researchers to work on this concept.
Benzer Tezler
- The role of re/translations in the reception of Virginia Woolf in Turkey
Türkiye'de Virginia Woolf'un alımlanmasında çeviri ve yeniden çevirilerin rolü
SİTEM İNCE
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PELİN ŞULHA
- Türkçede Arsène Lupın çevirileri üzerine betimleyici bir çalışma
A descriptive translation study on Arsène Lupin translations in Turkish
GÜLAY GÜLER
Doktora
Türkçe
2022
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BANU KARADAĞ
- Mimaride, belirleme, belirme ve girişler
Determination, appearance and entrances in architecture
DOĞAN ARDA BESET
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİME CİMCOZ
- Din derslerinin beliren yetişkinlik dönemindeki rolü: Batman ili örneği
The role of religious education during emerging adulthood: A case study of Batman province
BÜŞRA MURATOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinŞırnak ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÖZALP