Geri Dön

Öğretmenlere göre kamu ve özel liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi

Quality ofwork life and its relation to organizational commitment according to teachers in public and private secondary schools

  1. Tez No: 235723
  2. Yazar: MUSTAFA ERDEM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BALCI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, İşletme, Education and Training, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 249

Özet

İş yaşamı kalitesinin tarihsel gelişimi 1950'lere dayanmaktadır. İş yaşamıkalitesiyle ilgili gelişmeler öncelikle İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'ndebaşlamış, sonraları Norveç, Hollanda, Hindistan ve Japonya'ya yayılmıştır. İşyaşamı kalitesi (İYK), kavram olarak, ilk kez 1972 yılında Uluslararası İş YaşamıKalitesi Derneği tarafından Newyork'ta Arden Haus'da iş yaşamı kalitesi üzerineuluslar arası bir konferansta kullanılmıştır. Bu konferansta iş yaşamı kalitesidemokratikleşme kavramıyla birlikte ele alınmıştır. İş yaşamı kalitesinin tanımıüzerinde tam bir anlaşmanın olduğu söylenemez. Bununla birlikte, kavramınorijinal kullanımında, işgören ile iş çevresi arasındaki ilişkinin kalitesini gösterdiğive işin genelde unutulan insan boyutunu vurgulamayı amaçladığı söylenebilir.Bu araştırma ile kamu ve özel liselerde görev yapan öğretmenleringenelde iş yaşamı kalitesi; toplam yaşam alanı, güvenli ve sağlıklı çalışmakoşulları, işgören kapasitesinin geliştirilmesi, sosyal sorumluluk, sosyalbütünleşme, demokratik ortam ile uygun ve adil karşılık boyutlarında algılamadüzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada ayrıca öğretmenlerin okullarınailişkin bağlılığı; uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarında ele alınmış, işyaşamı kalitesinin örgütsel bağlılığı yordama derecesi belirlenmeye çalışılmıştır.Betimsel tarama modelindeki araştırmanın hedef evrenini, Türkiye'de kamuliselerinde görev yapan 84321 öğretmen ve özel liselerde görev yapan 8888öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise; Adana, Antalya, Malatya,Elazığ, Van, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Ankara, Kayseri, İzmir, Manisa,Samsun, Trabzon, Amasya, Bursa, Kocaeli illerinde görev yapan 410 kamu genellise ve 391 özel genel lisede görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır.Araştırmada çok aşamalı örnekleme tekniği uygulanmıştır.Kamu ve özel liselerde görev yapan öğretmenlerin iş yaşam kalitesinibelirlemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen İş Yaşamı Kalitesi Ölçeği,örgüte bağlılıklarını ölçmek amacıyla da Balay'ın (2000) geliştirdiği ÖrgütselBağlılık Ölçeği uygulanmıştır.Araştırma verilerinin toplanması sürecinde, Milli Eğitim Bakanlığı EğitimAraştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı'nın (EARGED) Eğitim AraştırmalarıDestek Programı'ndan yararlanılmıştır. Ölçeklerin çoğaltılması, okullaraulaştırılması ve dönüşlerinin sağlanması EARGED tarafından yapılmıştır.Veri analizinde, SPSS istatistik paket programı kullanılarak yüzde, frekans,aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimsel istatistik teknikleri, kamu-özel,cinsiyet, ikinci işe gereksinim duyup duymama açısından grupların görüşleriarasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için t-testi, bölge, kıdem, branşdeğişkenleri açısından grupların görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığınıbelirlemek için varyans (ANOVA) ve iş yaşamı kalitesinin örgütsel bağlılığıyordama düzeyini belirlemek için regresyon analiz gibi anlam çıkarıcı istatistikteknikleri uygulanmıştır. Anlamlılık testlerinde a=.05 anlamlılık düzeyi esasalınmıştır.Araştırmanın temel sonuçları şöyledir: Kamu liselerinde görev yapanöğretmenler toplam yaşam alanı, güvenli ve sağlıklı çalışma koşulları, işgörenkapasitesinin geliştirilmesi, okulların sosyal sorumluluğu, sosyal bütünleşme,demokratik ortam, uygun ve adil karşılık, boyutlarında iş yaşamı kalitelerini özelliselerde görev yapan öğretmenlere göre daha düşük bulmuşlardır.Kamu lise öğretmenleri, özel lise öğretmenlerine göre, daha fazla uyumbağlılığı gösterirken, daha az özdeşleşme ve içselleştirme bağlılığı göstermiştir.İş yaşamı kalitesinin alt boyutlarıyla örgütsel bağlılığın uyum boyutu arasındanegatif ilişki görülürken, özdeşleşme ve içselleştirme boyutları arasında pozitif birilişki görülmüştür. İlişkilerin düzeyine bakıldığı zaman İYK'in boyutlarıyla ile uyumboyutu arasında orta ve düşük düzeyde bir ilişki görülürken, özdeşleşme veiçselleştirme boyutları arasında orta ve yüksek düzeyde bir ilişki görülmüştür.İYK, örgütsel bağlılığın uyum boyutunun %28'ini yordarken, özdeşleşmeboyutunun %63'ünü, içselleştirme boyutunun da %34'ünü yordamaktadır.

Özet (Çeviri)

The thought of the quality of work life (QWL) emerged in 1950?s anddeveloped in Great Britain and USA. Later on this thought spread out to Norway,Netherlands, India and Japan. The concept of the quality of work life was firstly usedin an international conferences organized by The Association of the Quality of WorkLife in New York. QWL was treated together with the concept of democratization inthis conference. There has not been a consensus among the scholars in the filed oforganizational sociology on the definition of the QWL. However, the concept waspreviously used to imply the quality of the relationship between employees and workenvironment. At the same time QWL emphasizes on human sides in organizationallife that is mostly forgotten part of the work.This study aims to determine the perceptions of the public and privatesecondary school teachers on QWL, total life environment, secure and healthy workconditions, development of employee capacity, social responsibility, socialintegration, and democratic work environment. In addition, teachers? commitment totheir school is examined at compliance, identification and internalization dimensionsand organizational commitment is tired to be regressed from the QWL.This is a descriptive survey and the population of the study composed of84321 teachers working in public secondary schools and 8888 teachers working inprivate secondary schools in Turkey. Study sample comprises of 410 teachers ofpublic secondary schools and 391 teachers of private secondary schools in 17provinces as Adana, Antalya, Malatya, Elazığ, Van, Gaziantep, Diyarbakır,Şanlıurfa, Ankara, Kayseri, İzmir, Manisa, Samsun, Trabzon, Amasya, Bursa, andKocaeli. Multistage research sampling method was used in order to determine theresearch sample.In order to determine the QWL the secondary school teachers ?The Qualityof Work Life Scale? which was developed by the researcher and the OrganizationalCommitment Scale which was developed by Balay (2000) were used to collect data.During the process of data collection support from the Educational ResearchSupport Program of Department of Educational Research and Development inMinistry of National Education was received. Support of copying, sending andreceiving the instruments are provided by Department of Educational Research andDevelopment.During the analysis of the data gathered by the research instruments theStatistical Package for Social Sciences (SPSS) program was used. To find out thepercentages, frequencies, means and standard deviations simple descriptiveanalysis techniques; in order to find out the significant differences between theopinions of participants related to different variables including state and public,gender, whether or not there is a need for second job, the t-test was used. Inaddition, One-Way ANOVA was used to find out the significant differences betweenthe opinions of participants in terms of the region, work experience, teaching fieldvariables. In order to determine predictivity level of the QWL on organizationcommitment Regression analysis technique was used. a=.05 was used as a cut ofsignificance level.The main results of the study indicated that teachers working in privatesecondary schools appreciated their schools more positive on all dimensions of theQWL (total life environment, secure and healthy work conditions, development ofemployee capacity, social responsibility, social integration, and democratic workenvironment) than teachers working in public secondary schools.Public school teachers found to be having more commitment of compliance,and less commitment of identification and commitment of internalization whencompared to private school teachers. At the same time teachers working in publicsecondary schools expressed more commitment at compliance dimensions and lesscommitment at identification and internalization dimensions than those teachersworking in private secondary schools. On the other hand, the results revealed anegative relationship between the dimensions of the QWL and the compliancedimension of organizational commitment. However, QWL positively correlated withidentification and internalization dimensions of organizational commitment. Takinginto account all the subdimensions of QWL, QWL predicts 28 percent of thecompliance dimension; 63 percents of the identification dimension; and 34 percentof the internalization dimension of organizational commitment.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    732634

    Lise öğretmenlerinin lider desteği, gelişim kültürü ve yaşam kalite algıları arasındaki ilişki (Malatya ili örneği)

    Relationship between leader support, improvement culture and teachers' sense of life quality in high schools (Malatya province sample)

    YUSUF GEZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İMAM BAKIR ARABACI

  2. Tez No

    565772

    Karar alma süreci kapsamında öğretmenlerin okul yönetimine katılımı: Samsun Atakum İlçesi örneği

    Participation of teachers in school administration within the scope of decision making process: The sample of Atakum,Samsun

    SALİH ENGİN BAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Amme İdaresi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET AKİF ÖZER

  3. Tez No

    161435

    The job attitude differences among public and private school teachers in Albania

    Kamu ve özel sektör okullarında çalışan öğretmenler arasındaki tutum farklılıkları

    MİGENA BUKA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2005

    PsikolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Endüstri ve Örgüt Psikolojisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. REYHAN BİLGİÇ

  4. Tez No

    519905

    Okul yöneticilerinin algılanan otantik liderlik özelliklerinin öğretmenlerin mesleki motivasyonuna etkisi

    Effect of authentic leadership features of school administrators on teachers' perceived jobs motivation

    KÜBRA NUR ÖZERTEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA OTRAR

  5. Tez No

    592672

    Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin kültürel liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleri ile iş doyumu arasındaki ilişki

    The relationship between school administrators' performing cultural leadership roles and job satisfaction according to the perception of teachers

    DERYA AKGÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLAY ASLAN

Geri Dön