Şâkir Mehmed Efendi divânı (metin-inceleme)
The collected poems of Şâkir Mehmed Efendi (text-examine)
- Tez No: 239754
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Şâkir Mehmed Efendi, Divan, Divan Şiiri, Tasavvuf, Edebî Kişilik, Transkripsiyon, Metin, İnceleme, Şâkir Mehmed Efendi, Collected Poems, The Poetry of Classical School, Sufism, Literature Personality, Transcription, Text, Examine
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1027
Özet
Şâkir Mehmed Efendi 19. yüzyıl Divan şairlerimizdendir. Dönemin kültür yozlaşmasından etkilenen divan şiirinin adı çok duyulmamış temsilcilerindendir.Gâlib'den sonra Divan şiiri gerileme sürecine daha çok girmeye başlamıştır. Beşir AYVAZOĞLU'nun kitabından esinlenerek ?Gâlib'le kuğu son şarkısını söylemiştir.? diyebiliriz. Bundan önceki ve sonraki taklitçi şairlerin şiirleri tekrardan ve kuruluktan kurtulamamıştır. Üzerinde durduğumuz şair de onlardan birisidir.Şâkir Mehmed Efendi birinci sınıf bir şair değildir. Şair, 18. asrın sonu ile 19. asrın başlarında yaşamıştır. Bu yıllarda Divan şiiri gelişme kaydedememiş aksine birbirinin tekrarı şiirlerden ibaret kalmıştır. Şâkir Mehmed Efendi de güçlü bir şair değildir. Divanında alışılagelmiş sınırların dışına cesur bir şekilde çıktığı görülse de kendinden önce ün yapmış şairlerden etkilendiğini ve bazı yerlerde taklit ettiği de söylenebilir. Şeyh Gâlib'in şiirlerinin etkisini görebiliriz. Bundan başka Fuzûlî'nin hatta Nedîm'in izleri de görmek zor değildir.Şâkir Mehmed Efendi'ye yetiştiği ortam ve bulunduğu hizmet hasebiyle tasavvufa ilgi duyan bir şairdir demenin yanlış olmadığı kanaatindeyiz. Şiirlerinde kendinden önceki mutasavvıf şairlerin -özellikle Gâlib'in- etkisini hissedebiliriz; ancak o, Şeyh Gâlib, Mevlânâ, Nesimî veya Yunus Emre gibi tasavvufu amaç olarak kullanmamıştır. O'nun esas amacı şiirdir; tasavvufu araç olarak kullanmıştır.Şâkir Mehmed Efendi bir aşk şairi olarak karşımıza çıkar. İlâhî aşkı beşerî aşkı; maddi ve manevi güzellikleri divanında bir arada bulmak mümkündür. Nitekim şairimiz bunu şu beyitle de dile getirmiştir:?Gehi ?âşıí-âne ?azel söyledimNe kim söyledimse güzel söyledim?Tezimizi hazırlarken mümkün olduğunca kesin hükümlere varmaktan kaçındık. ?Haddimizi bilme?yi kendizimize düstur edindik. Ortaya koyduğumuz yargıları ise tanıklamaya çalıştık.Bu tezde önce şairin hayatı ve edebî kişiliği tahlil edilmiştir. Daha sonra divanın şekil incelemesi yapılmıştır. Bu kısımlar değerlendirme bölümünde kısaca ele alınmıştır.?Metin Kurmada İzlenilen Yol? kısmında transkripsiyonlu metni hangi minval üzere kurduğumuz anlatılmıştır.Tezimizin asıl kısmı iki yazma nüshadan hereketle hazırlanan divan metnidir. Bibliyografya bölümünde doğrudan ya da dolaylı yollarla yararlandığımız kitaplar karşıma çıkar. Bu kısımla beraber çalışmamız sona ermektedir.
Özet (Çeviri)
Şâkir Mehmed Efendi is one our poets of Classical School of poetry. He is one of the unknown representatives of this school who was affected from the cultural degeneration of this own term.The poetry of Classical School began to a regression process after Gâlib. Being inspired from the book of Beşir AYVAZOĞLU, we can say that ?The swan had sang its last song.? The poems of the mimic poets couldn?t escape from repetition and plainness. The poet on whom we studied is one of them.Şâkir Mehmed Efendi is not a first class poet. He lived between the end of 18.th century and the beginnins of 19.th century. In these years the poetry of The Classical School couldn?t improve itself and all the poetries were the repetitions of each other. Şâkir Mehmed Efendi isn?t a strong poet, either. Although he seems to get out from the usual borders courageously, we can say that he was affected from the previous famous poets and sometimes he imitated them. We can see the effect of Şeyh Gâlib?s poems on his poems. Apart from this, it is not diffucult to see the traces of Fuzûlî and even Nedîm.We think that it is not wrong to say that Şâkir Mehmed Efendi is a poet who interested in Sufism because of the environment in which he grew up and duty he did. We can see the impact of previous Sufic poets -especially Gâlib- but unlike Şeyh Gâlib, Mevlânâ, Nesimî or Yunus Emre, he didn?t regard Sufism as on aim. His main purpose is poetry, he used Sufism as a device.We find Şâkir Mehmed Efendi as a love poet. It is possible to find divine love, human love, physical and spiritual beauty altogether in his Collected Poems. He expressed this fact in such verse:?Gehi ?âşıí-âne ?azel söyledimNe kim söyledimse güzel söyledim?When preparing our thesis, we avoided to reach certain judgements as for as possible. We acquired ?to know our bordrs? as main principle. We tried to prove the arguments we stated.In this thesis, the life of the poet and his literature personality were analysed firstly and then the form of his Collected Poems was examined. These parts were mentioned briefly in the evaluation section.In ?The Method of Text Forming? section, we explained the method by which we formed the text with is transcription.The main section of our thesis is the text of Collected Poems. We prepared this section by using two different manuscripts. In the bibliography section, there are the books we used directly or indirectly. Our thesis ends with section.
Benzer Tezler
- Mehmed Şakir Galib Efendi Divanı (inceleme-metin)
Mehmed Shakir Galib Efendi divan, analysis-text
FATİH CERSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. BAYRAM ALİ KAYA
- Seyyid Mehmed Emîn Efendi Divânı (tenkitli metin- inceleme)
Seyyid Mehmed Emîn Efendi Divânı the comparet text- the analysis
MAHMUT GİDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SEVİM BİRİCİ
- Sıdkî Derviş Mehmed Divanı (Metin- İnceleme)
The Divan of Sıdki Dervish Mehmed (Text-Analysis)
İREM ÇAVUŞOĞLU ÖZKET
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. YAKUP POYRAZ
- Sıyâmzâde Hasan Hamdî Divanı (İnceleme-metin)
Siyâmzâde Hasan Hamdî and his Divan (Examine-text)
GÜLTEN AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVDA ÖNAL KILIÇ
- Şeyh Mehmed Sırrî Dîvânı inceleme - metin
Sheikh Mehmed Sırrî's Dîvân research and text
HALİL KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MENDERES COŞKUN