Türk hat sanatı sayfa tasarımlarının günümüz sayfa tasarımlarında kullanılan grafik tasarım ilkelerine göre irdelenmesi
The study of Turkish calligraphy page designs according to the graphic desigh principles of contemporary page designs
- Tez No: 240470
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MAHMUT AYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Türk Hat Sanatı, Grafik tasarım, Sayfa tasarımı, Grid, Turkish Calligraphy Art, Graphic Design, Page Design, Grid
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Grafik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Kökeni Arapça olan ?Hat? kelimesi, sözlükte ?ince, uzun doğru yol, birçok noktaların birbirine bitişerek sıralanmasından meydana gelen çizgi, çizgiye benzeyen şeyler ve yazı? anlamına gelir. Türk Hat Sanatı sayfa tasarımları genel olarak estetik değer ve kompozisyondan oluştuğu bilinmektedir. Bu bilgiler usta-çırak ilişkisi şeklinde nesilden nesile devam ederek günümüze kadar gelmiştir.Bu araştırmanın amacı; Türk Hat Sanatı'nın tarihi gelişim evrelerindeki eserleri, günümüz grafik tasarım ilkelerine göre incelemektir. Bu genel amaca bağlı olarak Türk Hat Sanatında kullanılan sistemin grafik tasarım ilkeleri ile ortak yönleri veya farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmada ayrıca nitel araştırma tekniklerinden doküman ve eser incelemesinden de yararlanılmıştır.Türk Hat Sanatı'nın tarihi gelişim evreleri incelendiğinde, yazıyı sanat seviyesine yükselten hattatların, günümüz grafik tasarım ilkelerinin ve sayfa tasarımında önemli olduğu bilinen grid sisteminin gelişmesinde etkili oldukları anlaşılmaktadır.Türk Hat Sanatı sayfa tasarımlarında başlangıç aşamasından sonuna kadar olan dönem içersinde, hattatlar bilgi ve deneyimlerini kuşaktan kuşağa aktarmışlardır. Sayfa tasarımındaki düşünce anlayışı da bu şekilde gelişme göstermiştir. Hattatlar sayfa tasarımlarında diğer konuların yanında, dini ve ahlaki sözleri levhalar halinde kullanarak bunu bir sanat haline getirmişlerdir.Hat sanatının gelişim evresinde; kâğıdın hazırlanması, tasarımcının sayfa düzenine göre (ızgara grid sistemini) hazırlaması, tipografik olarak hazırlanan sayfa düzenlemesinden sonra görsel etkiyi arttırmak için tezhip (süsleme) yapılması ve ciltlenmesi sayfa tasarımının oluşma aşamasının bilgi, tecrübe, dikkat ve estetik kaygılar altında yapıldığını göstermektedir. Bu durum sayfa tasarımlarının hazırlanmasına katkıda bulunan nakkaşlar, ciltçiler ve yazı karakteri (fontlar) tasarlayan meslek guruplarının olduğunu göstermektedir.Sayfa tasarımlarında hattatların günümüz grafik tasarım ilkelerine benzer kurallara tabi olduğu, harflerin anatomik yapısı, kullanılacak metnin anlamı ve sayfadaki yerine göre tasarımlarına yön verdikleri anlaşılmaktadır. Bu süreç doğrultusunda yeni ve farklı tasarımlara ulaşmış olduklarını ortaya çıkarmıştır. Bu süreç günümüz grafik tasarımcıları tarafından da izlenmektedir. Araştırma sonuçları çerçevesinde; Türk Grafik Sanatlar Tarihinin kökeninin nereden başladığına ilişkin yeni araştırmaların yapılması önerilebilir. Türk Hat Sanatı eserleri günümüz grafik tasarım çalışmalarında sistem ve ilkeler açısından bir eğitim aracı olarak kullanılabilir.
Özet (Çeviri)
Calligraphy whose origin is from Arabic Language means ?narrow, long right way, a line wihch is formed by many poitns getting together, the things looks like line and writing? in dictionary. It is known that page designs in Turkish Calligraphy art is formed from aesthetical value and composition. This knowledge is transferred from genetration to generation by master-commander relation and comes to nowadays.The aim of this research is to examine masterpieces of Turkish Calligraphy Art in its development stage in the view of today?s principles of graphic design. According to this aim, it is tried to show similarities and differences between Turkish Calligraphy art and principles of graphic design. Research is designed to researching method. In research, document and artwork researching in quality research techniques were used.Examining development stages of history of Turkish Calligraphy Art, it is understood that the calligraphy artists who had seen wtiring as an art branch have effects on grid system which is known as an important component of principles of today?s graphic art.Within the period from starting of Turkish Calligraphy Art to its end, Calligraphy artists transferred their knowledge from generation to generation. İdea movement in page design followed similar development path. Calligraphy artists also used religious and moral sentences with page design, and brought it as a kind of art.In the development stage of calligraphy, preparing of paper (grid systems), making ornaments to pages after writing in order to increase visual effect and covering properties show that page design stage is performed under knowledge, experiment, attention and aesthetic manner. This shows that there are groups which are occupated for ornament, covering and writing.It is understood that in page design, principles of today?s graphic design has similar rules like anathomy of letters, meaning of used text and its place in page design. They reached new and different designs at the end of this duration. This duration is also followed by today?s graphic designers. According to results, it may be suggested that new researches on starting or origins of Turkish Calligraphy may be performed. Turkish Calligraphy Art may be used to educate as an educational device for teaching principles of today?s graphic design.
Benzer Tezler
- Ankara Etnografya Müzesi'ndeki beş Kur'an-ı Kerim'in tezhip süsleme özellikleri
Properties of the five Quran in the Ankara Etnografya Museum
SERPİL AYDIN DEMİRAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YILMAZ ÖZCAN
- Küfi yazının IX.-XIII. yüzyıllarında üslûp ve from açısından gelişimi
Kûfi script's development in terms of style and form in IX.-XIII. th century
FATİH CAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF.DR. İLHAN ÖZKEÇECİ
- İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde bulunan XI-XIV. yüzyıllara ait muhakkak ve reyhani hatlı mushafların hat sanatı bakımından tahlili
XI-XIV, which is located in the Istanbul Turkish And Islamic Works Museum. Analysis of the mushafs with the muhaqqaq and reyhani calligraphy belonging to the centuries in terms of calligraphy
AHMET POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZKAFA
- XVI. yüzyıla ait üç yazma eserin tezhip özellikleri (Süleymaniye Kütüphanesi İsmihan Sultan 337/1 - Pertevniyal 2- Sultan Ahmed 24)
illumination features of three hand-written Works belonging to 16th century (Suleimanie Library, Ismihan Sultan 337/1 ? Pertevniyal 2- Sultan Ahmed 24)
SEVDA ÖZEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. MESUDE HÜLYA DOĞRU
- Sabancı Müzesi kitap sanatları ve hat koleksiyonundan seçilmiş En'am-ı şeriflerde müzehhep unvan sayfalarının tezhip sanatı açısından incelenmesi
Examination of the title pages of En'am-i sharifs selected from the Sabancı Museum of arts of book and calligraphy collection in terms of the art of illumination
BÜŞRA OCAKDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN