Geri Dön

Cumhuriyet Dönemi kentleşme sürecinde planlama deneyimi: 1930-1980 İzmit planları

Erfahrungen in der stadtplanung im urbanisierungsprozess zur zeit der Republiksperiode: 1930-1980 pläne der stadt İzmit

  1. Tez No: 249032
  2. Yazar: FÜGEN AVDAN
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET NOHUTÇU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Kamu Yönetimi, Şehircilik ve Bölge Planlama, Public Administration, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
  12. Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 212

Özet

Kentleşme sürecinin önemli bir ögesi olan imar planları kentlerin mekansal düzenlenmesi işlevini üstlenmektedir. Değişik dönemlerde hazırlanan kent planları, hazırlandıkları süreçteki politik, ekonomik ve sosyal değişim ve eğilimlerin yansımalarını içeren yapıları ile kente farklı kimlikler kazandırmayı amaçlayabilmektedir.Bu çalışmada Cumhuriyet Döneminde 1930-1980 yılları arasında İzmit kenti için yapılan imar planları incelenmiştir. 1970'li yıllarda hazırlanan imar planları 2000'li yıllara kadar geçerliliğini korumuş, 2006 yılında Kocaeli ölçeğinde yeni imar planları hazırlanmıştır. Dolayısıyla İzmit kentinin bugünkü kimliğinin oluşumunda 1930-1980 yılları arasında yapılan planlar belirleyici olmuştur. İzmit için anılan dönemde, 1930'larda Hermann Jansen'in Planı, 1950'lerde Kemal Ahmet Aru'nun Planı, 1970'lerde Polat Sökmen'in Planı olmak üzere üç kent planı hazırlanmıştır.Bu tez çalışması ile, İzmit kentinin kent planlaması açısından yaşadığı süreçlerin, kent hakkında verilen planlama kararlarının, bu kararların kent kimliği üzerindeki etkinliğinin (etkililiğinin) düzeyinin araştırılması ve bugün sanayi kenti kimliğine sahip olmasındaki etkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla imar planları ve raporları incelendiğinde, özellikle 1970'lerdeki plan çalışmalarında etkili olduğu görülen Marmara Bölge'sinde yapılan bölge planlama çalışmalarından Doğu Marmara Bölgesi Ön Planı ele alınmıştır. Bu bölgede yapılan diğer bir bölge planlama çalışması olan Marmara Bölgesi Bölgesel Gelişme, Şehirleşme ve Yerleşme Düzeni Raporu da irdelenmiştir. Her iki çalışmanın da ülke kalkınma planlarına dayandırılarak oluşturulduğu, ancak Doğu Marmara Bölgesi Ön Planının bölge hakkında veriler içeren teknik bir rapor olması ötesinde İstanbul'un gelişimine yön vermek üzere İzmit hakkında belirlenen yerleşme politikaları içerdiği görülmüştür. Bu nedenle bu politikaların belirlendiği kalkınma planları, geliştirdikleri kentleşme politikaları açısından incelenmiştir. 1960'lı yıllardan itibaren hazırlanan kalkınma planları dışında, 1930'lı yıllarda ülke kalkınma anlayışını yansıtan ve ülke düzeyinde sanayi yerleşimi ile ilgili kararlar içeren sanayi planları irdelenmiştir.Kent planlama çalışmalarına koşut olarak Türkiye'de kent planlamasının gelişiminden bir kesit sunmak amaçlanan diğer bir husus olmuştur. 1930'lı yıllarda ilk imar planlarının Avrupalı mimar ve şehircilik uzmanları, özellikle Almanlar tarafından hazırlanmış olması nedeniyle bu uzmanların Türkiye'de şehircilik mesleğinin gelişimindeki rolleri, kent planlaması yaklaşımları ve Türkiye'deki planlama çalışmaları hakkında görüşleri ortaya konmuştur. 1960'lı yıllarda hızlanan kentleşme süreci ile birlikte kent planlaması ötesinde gereksinim duyulan bölge planlaması ve ülke fiziki plan kavramları 1968 yılındaki bir bilimsel tartışma, 1. Milli Fiziki Plan Semineri, çerçevesinde aktarılmıştır. Bu kavramlar, kalkınma planlarının mekana yansıtılmasını sağlayacak planlama araçları olarak da önem taşımıştır.Bir kentte hazırlanan imar planlarının tarihsel süreçte irdelenmesi, kentin mekansal sorunsallarının gelecekte çözümü için aydınlatıcı ve yön verici olacaktır. Ülke düzeyinde ise geçmişteki kalkınma ve kentleşme politikaları ile fiziki planlama arasındaki ilişkinin analizi ülke düzeyinde strateji belirlemekte katkı sağlayacaktır.

Özet (Çeviri)

Als ein wichtiger Bestandteil im Verlauf der Urbanisierung übernehmen die Bebauungspläne bzw. Flächennutzungspläne die anordnende Funktion für die räumliche Gestaltung der Stadt. Die zu verschiedenen Zeiträumen ausgefertigten Flächennutzungspläne, die auf Grund ihrer Beschaffenheit die Spiegelung des politischen, wirtschaftlichen und sozialen Wandels und deren Tendenzen zum Zeitraum, in dem sie ausgearbeitet werden, beinhalten, können für die Stadt unterschiedliche Identitäten voraussehen.In dieser Masterarbeit wurden die in der türkischen Republik zwischen den Jahren 1930 und 1980 für die Stadt Izmit ausgefertigten Bebauungs- und Flächennutzungspläne untersucht. Diejenigen, die in den siebziger Jahren ausgearbeitet wurden, sind bis zu den Jahren um 2000 gültig gewesen. Im Jahre 2006 wurden innerhalb der Grenzen von Kocaeli die neuen Bebauungs- und Flächennutzungspläne ausgefertigt. Von daher sind die Stadtplanungen, die in den Jahren 1930-1980 ausgefertigten wurden, auf der heutigen Identität der Stadt Izmit bestimmend gewesen. In diesem Zeitabschnitt wurden drei verschiedene Planungen für Izmit vorgenommen; diese waren die in den dreißiger Jahren von Hermann Jansen, die in den fünfziger Jahren von Kemal Ahmet Aru und die in den siebziger Jahren von Polat Sökmen.Bei dieser Forschungsarbeit war das Ziel, die Phasen, die die Stadt Izmit in Hinsicht auf die Stadtplanung durchgelebt hat, die Entscheidungen betreffend die Stadtplanung von Izmit und die Wirksamkeitsebene dieser Entscheidungen auf der Identität der Stadt Izmit nachzuforschen und die Faktoren, auf Grund deren Izmit die Identität als ?Industriestadt? sich aneignete, zu bestimmen. Als mit diesem Ziel die Bebauungspläne und dazugehörigen Berichte untersucht wurden, wurde jener von den zwei Berichten über die Raumplanung für das Marmaragebiet behandelt, welcher insbesondere auf die Planungen in den siebziger Jahren wirksam gewesen ist: der Vorbericht für das östliche Marmaragebiet (Doğu Marmara Bölgesi Ön Planı). Der für diese Region als zweiter erstellte Bericht, diesmal für das gesamte Marmaragebiet, ?Bericht über Regionale Entwicklung, Urbanisierung und Ansiedlung im Marmaragebiet? (Marmara Bölgesi Bölgesel Gelişme, Şehirleşme ve Yerleşme Düzeni Raporu) wurde auch untersucht. Es wurde festgestellt, daß beide Berichte aus den Wirtschaftsentwicklungsplänen (Fünfjahresplänen) resultierten, daß aber der Vorbericht für das östliche Marmaragebiet über regionale technische Daten hinaus, Ansiedlungspolitik über die Stadt Izmit beinhaltet, mit dem Ziel, die Entwicklung der Stadt Istanbul zu leiten. Deshalb wurden die Fünfjahrespläne, durch die diese Politiken bestimmt wurden, hinsichtlich der ihrerseits entwickelten Urbanisierungspolitik nachgeforscht. Außer den ab den sechziger Jahren ausgearbeiteten Fünfjahresplänen wurden die Industriepläne, die die Einstellung zum Wirtschaftsaufbau in den dreißiger Jahren spiegeln und die Entscheidungen über Industrieansiedlungen auf Landesebene beinhalten, erforscht.Ein weiteres Ziel dieser Masterarbeit war, parallel zu den ausgefertigten Stadtplanungen, einen Querschnitt von der Entwicklung der Stadtplanung in der Türkei an sich darzustellen. Auf Grund der Tatsache, daß in den dreißiger Jahren die ersten Bebauungspläne von europäischen, insbesondere deutschen, Architekten und Stadtplanern ausgearbeitet wurden, wurden deren Rolle bei der beruflichen Entwicklung des Stadtplaners in der Türkei, deren Annäherungen an den Begriff der Stadtplanung und deren Ansichten über die Stadtplanung in der Türkei dargelegt. Mit dem zunehmenden Urbanisierungsprozess in den sechziger Jahren entstand über die Stadtplanung hinaus der Bedarf an den Begriffen der Regionalplanung und Landesplanung. Diese Begriffe wurden im Rahmen einer wissenschaftlichen Diskussion vom Jahre 1968 übermittelt. Sie trugen auch als Instrumente der Planung, die bei der Umsetzung der Fünfjahrespläne auf den Raum nötig waren, an Bedeutung.Das Nachforschen der ausgefertigten Planungen (Flächennutzungspläne, bzw. Bebauungspläne) einer Stadt im geschichtlichen Verlauf wird für die zukünftige Lösung der räumlichen Problematik dieser Stadt aufklärend und leitend sein. Die Analyse der Beziehung zwischen der Wirtschaftsentwicklungspolitik und der Urbanisierungspolitik in der Vergangenheit wird zur Bestimmung der Strategien auf Landesebene beitragen.

Benzer Tezler

  1. Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia

    Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi

    ABDURAHMAN HUSSEN YIMER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU

  2. Educational reforms in Ethiopia: From the imperial era to the present

    Etiyopya'da eğitim reformları: Emperyal dönemden günümüze

    SALİH AHMED MAHAMMODA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSA KORKMAZ

  3. Kent meydanı: Kamusal-estetik çerçevede eleştirel bir değerlendirme

    Urban square: A critical approach within the concepts of 'public' and 'aesthetics

    NEVBAHAR ATALAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUR ESİN

  4. Bir sömürge modernleşme örneği olarak Kıbrıs'ta kent ve mimarlık (1878-1960)

    Urbanization and architecture in Cyprus as an example of colonial modernization (1878-1960)

    ASU TOZAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜNKUT AKIN

  5. Kent arkeolojisi metoduyla çok katmanlı kentlerdeki tarihsel sürekliliğin çözümlenerek korunması (İzmir örneği)

    The analytic conservation of the historical continiuty in multi-layered towns by the methodology of urban archaeology (the Smyrna sample)

    NAĞME EBRU KARABAĞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    ArkeolojiDokuz Eylül Üniversitesi

    Mimarlık Bölümü

    PROF. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ