Türkçede belirleyici öbeği
Determiner phrase in Turkish
- Tez No: 250204
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SELÇUK İŞSEVER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu tez, Belirleyici Öbeği Varsayımı'nın Türkçe için geçerli olup olmadığını sorgulamaktadır. Bu doğrultuda, AÖ'lerin içyapısı betimlenmekte ve tanımlık işlevinde biçimbirimleri olmayan Türkçede AÖ'lerin sözdizimi düzlemine nasıl yansıdığı incelenmektedir.Ayrıca, üye konumunda bulunmanın koşulları (`gönderimsellik' ve `Durum' yüklenmiş olma) doğrultusunda Türkçede gönderimselliğin nasıl kodlandığı ve Durum biçimbirimlerinin işlevi tartışılmaktadır. Bu doğrultuda, özellikle, eylemin hemen önünde yer alan ve herhangi bir Durum biçimbirimi almamış olan çıplak AÖ'ler ele alınmakta ve bu AÖ'lerin üye konumunda bulunup bulunmadığı tartışılmaktadır. Sonuç olarak, bu AÖ'lerin üye konumunda değil, EÖ sınırı içinde kaldığı ve gönderimsellik kodlamadığı ortaya konmaktadır. Bu noktadan hareketle, Türkçede AÖ/BelÖ şeklinde bir ayrımın varlığına dikkat çekilmektedir. Dolayısıyla da Türkçede BelÖ işlevsel ulamının varlığı ortaya konmaktadır. Ancak, İngilizceden farklı olarak Türkçede bu öbeğin başının sesbilimsel olarak gerçekleşmediğine dikkat çekilmektedir.Ayrıca, gönderimsellik taşıyan BelÖ'lerin sayı bilgisi taşıması ve Türkçede dilbilgisel sayının biçimbirimler ile işaretlenmesi noktasından hareketle, Türkçede AÖ'ler üzerinde Sayı Öbeği (SayıÖ) işlevsel ulamının varlığı ortaya konmaktadır. Bununla birlikte, sayılar ve niceleyiciler ile AÖ'ler arasında sayı Uyumu olduğunun altı çizilmekte ve bu birimler SayıÖ'nün GÖS konumunda değerlendirilmektedir. Yalnızca SayıÖ değil, sayıların ve niceleyicilerin Niceleyici Öbeği (NÖ), `tane, adet, salkım' vb. gibi ölçü-miktar-sayı belirten birimlerin de Ölçüm Öbeği (ÖÖ) işlevsel ulamını oluşturduğu ileri sürülmektedir.Ayrıca, alanyazınında belirtildiği gibi tamlama yapıları Uyum Öbeği (UÖ) işlevsel ulamı altında ele alınmaktadır. Bilindiği üzere, UÖ tamlayan ile tamlanan arasındaki kişi-sayı Uyumunun yansıdığı ulamdır.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the validity of Determiner Phrase Hypothesis in Turkish. In this respect, the inner structure of NPs are described and how Noun Phrases project to the syntactic level in Turkish, a languge without an article system, is investigated.Furthermore, in line with the two conditions for argumenthood (case and referentiality assignment), it describes the referentiality assignment and the role of case morphemes in Turkish. At this point, it focuses especially on bare NPs in pre-verbal position and discusses whether they occupy argument positions or not. As a result, it finds out that these bare NPs do not occupy the argument positions, but they are inside of Verb Phrase and they are not referential at this position. From this result, it asserts that Turkish reflects the NP/DP distinction. Therefore, it is definite that Turkish has a DP projection above referential NPs. However, it states that in Turkish the head of this phrase is null, unlike in English.Moreover, since DPs encode number information and grammatical number is realized morphologically on nouns in Turkish, it claims that there is another functional projection called Number Phrase (NumP) above NPs. Besides, it draws the attention to the number Agreement between NPs and numbers/quantifiers, and it locates them in SpecNumP. Furthermore, it claims that there are some other functional categories; Quantifier Phrase (QP) in which the numbers and quantifiers are head, and Measure Phrase (MP) in which the amount-number encoding items like `tane, adet, salkım, etc.? occupies the head position.Besides, it adopts the Agreement Phrase (AgrP) analysis in possessive phrases, as stated in the literature. It is generally assumed that AgrP is the category where person-number Agreement projects to the level of syntax.
Benzer Tezler
- Türkçede adöbeği ve bilgi yapısı
Nominal phrases and information structure in Turkish
ECE ATAMBAY ERTÜRK
- Türkçede uyum özelliklerinin olaya ilişkin beyin potansiyelleri (OİP) çerçevesinde incelenmesi
The investigation of Turkish agreement features through event-related brain potentials (ERPs)
MEHMET AYGÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2013
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR AYDIN
PROF. DR. TAMER DEMİRALP
- The acquisition of null and overt subjects in L2 Turkish at the syntax discourse interface across different languages
Farklı dillerde sözdizim-söylem ara yüzünde boş ve dolu özne adıllarının D2 olarak Türkçede edinimi
OKTAY ÇINAR
Doktora
İngilizce
2021
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIL ÖZYILDIRIM
- Türkiye Türkçesinde zayıfça nicelenmiş öznelerin dizimsel (Sentaktik) konumu
The syntactic position of weakly quantified subjects in Turkish
MELEK ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. İSA KEREM BAYIRLI