Tarihsel süreç içinde farklı kültürlerdeki vurmalı seramik çalgıların ve günümüz sanatçı uygulamalarının irdelenmesi
Examining of several culture's percussive ceramic instrument applications in historical duration and application of today's artists
- Tez No: 254403
- Danışmanlar: PROF. HANDE KURA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Müzik, Fine Arts, Music
- Anahtar Kelimeler: Seramik Çalgılar, Vurmalı Seramik Çalgılar, Çalgı Üretimi, Ceramic Instruments, Percussive Ceramic Instruments, Musical Instrument Production
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Seramik ve Cam Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Seramik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Seramik, hemen hemen bütün kültürlerde ev eşyaları yapımında kullanılan bir malzemedir. Eski çağlarda seramik ev eşyalarının kullanımları sırasında rastlantısal olarak ortaya çıkan ´tınının´ keşfi ile bu nesneler, zamanla geliştirilerek, mistik ve törensel alanda vurmalı bir çalgı olarak da kullanılmaya başlanmıştır.Bugün, farklı coğrafyalara ait, birbirleri ile kimi benzerlikler de gösteren onlarca 'özgün' vurmalı seramik çalgı çeşidine rastlamak mümkündür. Seramik vurmalı çalgılar, ses oluşum özelliklerine göre dört temel kategoride sınıflandırılabilirler. Bunlar 'naggara', 'darbuka', 'tabla', 'mrdangam' gibi derisi tınlayanlar; 'udu davulu', 'ghatam', 'jaltrang', 'marimba' gibi kendi tınlayanlar; 'çan', 'çıngırak', 'marakas' gibi çarpmalı, sallamalı ve sürtmeli çalgılar ve 'serpent davulu', 'ocarina davulu', 'didjibodhran' gibi melez vurmalı çalgılardır.Seramik vurmalı çalgılar, fitil tekniği, çömlekçi tornası ya da kalıp tekniği kullanılarak şekillendirilirler. Önceleri, geleneksel yöntemlerle açık alanlarda ya da çömlekçi fırınlarında pişirilen çalgıların yapımında bugün, düşük sıcaklıklarda uzun süre pişirime ve ısı kontrolüne izin veren elektrikli ve gazlı fırınların kullanımı ile önemli bir aşama kaydedilmiştir.Seramik vurmalı çalgı yapımı, seramiğin doğasındaki kırılganlık özelliğinden dolayı, zamanla ahşap, metal, plastik gibi malzemeler karşısında daha az tercih edilir olmuştur. Bu sanat günümüzde, seramik ve müzik ile ilgilenen sanatçıların kişisel çabaları ve az sayıdaki yerel çömlekçinin geleneksel yöntemlerle sürdürdükleri üretimleri ile halen devam etmektedir.Özellikle Amerika'da, Barry Hall, Winnie-Owans Hart, Ragnar Naess, Brian Ransom, Susan Rawcliffe, Aguinaldo Da Silva, Emily Rensink, Ward Hartenstein, Frank Giorgini, Stephen Wright, Richard Baxter gibi seramik sanatçılarının süregelen üretimleri ile bu konuda önemli bir bilgi birikimi oluşturulmuştur. Büyük çoğunluğu aynı zamanda müzikle ilgilenen ya da bir müzisyen ile ortak üretimler yapan bu sanatçılar, seramik vurmalı çalgıların geleneksel ilk formları ile birebir aynı formlarda ya da tamamen kendilerine özgü yeni çalgı formları üretmektedirler.Türkiye'de, Mısırlı Ahmet, Engin Gürkey gibi müzisyenler tarafından da giderek daha fazla kullanılmakta olan seramik vurmalı çalgıların seri imalatı, M. Emin Bolat'ın girişimleri ile Avanoslu çömlek ustası Mehmet Körmükçü tarafından yapılmıştır. Avanos'ta yapılan seramik darbukalar bugün birçok dünya ülkesine ihraç edilmektedir. Türk seramik sanatçıları arasında henüz çok fazla yaygınlık kazanmamış olan seramik vurmalı çalgı yapımının yakın gelecekte, içerdiği etkileşim potansiyeli ile hem seramik hem de müzik sanatına önemli katkılar sağlayabilecek bir alan olduğu düşünülmektedir.Bu araştırmada, ülkemiz için yeni sayılabilecek olan vurmalı seramik çalgılar tüm çeşitliliği ile ele alınmaya, gerek bir müzik aleti gerekse artistik bir seramik nesnesi olarak vurmalı seramik çalgıların niteleyici özellikleri bulgulanmaya çalışılmıştır. Bunun için, öncelikli olarak tarihsel süreç ele alınmış, daha sonra farklı kültürlerdeki örnekler ve çağdaş ürünler incelenmiş; bunların üretim süreçlerine değinilmiştir.
Özet (Çeviri)
Material of ceramic is to be in use of manufacturing household goods in almost all of cultures. In ancient periods, 'timbre' is discovered incidentally while utilizing ceramic household goods and articles. These articles are enhanced in course of time and exercised as a musical instrument in mystical and ceremonial areas.Today, from different geographies, it is possible to come across with dozen of 'genuine' percussive instrument which have some how mutual similarities. Percussive ceramic instruments could be divided in four different groups with reference to their formation of tones. These are classified as: 1) 'naggara', 'darbuka', 'tabla', 'mrdangam' which their skin resonates, 2) 'udu davulu', 'ghatam', 'jaltrang', 'marimba' which their selves resonates, 3) 'çan', 'çıngırak', 'marakas' which make noise by beat and 4) 'serpent davulu', 'ocarina davulu', 'didjibodhran' as crossbreed percussive instruments.Percussive ceramic instruments are produced with different techniques such as: forming with hands, the wick technique, terra cotta lathe and the mold technique. In early times, instruments were being produced in open areas or in pottery makers' kilns; however, today it is produced in temperature controlled electrical and gas ovens which allows cooking the ceramic at lower degrees with long length of time.In course of time, utilizing a ceramic in making of percussive instruments is less preferred contrary to wood and metal materials due to ceramic's natural fragility. Today, manufacturing ceramic percussive instruments are continuing with personal efforts of interested artists and with efforts of local potters who continue their production with traditional methods.Especially in United States of America, a great amount of knowledge on these traditional methods has been formed by artists like; Barry Hall, Winnie-Owans Hart, Ragnar Naess, Brian Ransom, Susan Rawcliffe, Aguinaldo Da Silva, Emily Rensink, Ward Hartenstein, Frank Giorgini, Stephen Wright and Richard Baxter. Most of these artists are also producing traditional ceramic percussive instruments as well as their own unique designs by reason of being involved in music and alternatively working close with musicians.In Turkey, an artist such as Mısırlı Ahmet and Engin Gürkey is playing the ceramic percussive instrument gradually a lot more than before, in addition its mass production is made by M.Emin Bolatlı and Mehmet Körmükçü from Avanos. Today, many of the darbukas that are made in Avanos are sold to foreign countries. Though, making of ceramic percussive instruments did not widespread by Turkish ceramic artists. Nevertheless, thanks to its' great potential of interaction, it will provide a great amount of contribution into area of ceramics in the near future.This research is dealing with all sort of percussive ceramic instruments and discovering its qualifying characteristics as a professional musical instrument and as an artistic ceramic object. Hence, research is firstly dealing with percussive ceramic instruments' historical duration, later it approaches to examples of modern and traditional percussive ceramic instruments in different cultures and lastly it deals with production processes of percussive ceramic instruments.
Benzer Tezler
- Kültürlerarasılık ekseninde Nevbet-i Müretteb'in farklı coğrafyalardaki izleri üzerine bir inceleme
An investigation on the traces of Nevbet-i Muretteb in different geographies on the axis of intercultural
ALİ İHSAN ALEMLİ
Doktora
Türkçe
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK
- Avrupa'da 20. Yy. başlangıcından günümüze kadar tasarlanmış ve tekstil ve moda tasarımı alanında kullanılmış geometrik desenlerin araştırılması ve bir koleksiyon önerisi
The investigation of the geometric patterns designed in europe from the beginning of the 20th century to the present used in the field of textile and fashion design with collection offer
AIDA HASANOVIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. GAYE KIRLIDÖKME BELEN
- İslâm sanatında görülen figüratif tezyînâtın İslâm öncesi kültürlerdeki kökenleri
The origins of figurative Islamic decorations in pre Islamic cultures
DURSUN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ DOĞANAY
- Zamanın gösterim biçimi olarak takvim
Calendar as a format of time representation
ZÜLAL POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarHaliç ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA SAVAŞ ÇEVİK
- Kabartma tekniği ile şamdan uygulamaları
Candlestick applications in relief technique
SOUADAD KANDEMİR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SİTARE TURAN