Topics in Turkish sign language (Türk işaret dili ? tid) syntax: Verb movement, negation and clausal architecture
Türk işaret dili sözdiziminde konular: Eylem hareketi, olumsuzluk ve tümce yapısı
- Tez No: 257170
- Danışmanlar: PROF. DR. A. SUMRU ÖZSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Bu çalışma Türk İşaret Dili'nin sözdizimsel yapısını tartışmaktadır. Özellikle, TİD'de Çekimsel Öbek (ÇÖ) ve Tümleyici Öbek (TÖ) incelenmektedir. Verilerimiz çeşitli dilbilgisel yüz ifadelerinin bu dilde sözdizimsel alanlara işaret ettiğini göstermektedir; örneğin, Görünüş-başı için içsel hareket düzenlemesi, Zaman-başı için kafa sallama ve Olumsuzluk-başı için kafayı geriye itme. Daha sonra, bu dilbilgisel yüz ifadelerinin yayılma alanları ilgili işlevsel başlara Baş-taşıma çözümlemesiyle açıklanmaktadır. Eylem-başı, sözdizimde önerilen bu başlara hareket ederek onların Yorumlanamaz Eylem özelliğini silmektedir. Dilin sesbilimsel bileşeni, sözdizimsel çıkarma Dışarı-belirtme'ye gönderildikten sonra bu dilbilgisel yüz ifadelerini el hareketleriyle ilişkilendirmektedir.Olumsuz yapılarda ilginç bir sözdizimsel guruplama örüntüsü gözlenmektedir. Bu tür tümce yapılarında, olumsuzluğun iki dilbilgisel yüz ifadesi olan kafayı geriye itme ve kaş kaldırma farklı işlevler gerçekleştirmektedir. Kafayı geriye itme Olumsuzluk-başının tanımlayıcı bir sözcüksel özelliği olarak incelenmektedir. Bu hareketin yayılma alanına bağlı olarak, onun biçim-sözdizimsel bir imleyici olduğu öne sürülmektedir. Bu hareketin özellik belirtimindeki Yorumlanamaz Eylem özelliği yüzünden sözdizimsel bir imleyici, olumsuz yapışkanın eylemle ilişkilendirilmesi bakımından biçimbilimsel bir imleyici olduğu öne sürülmektedir. Olumsuzluğun diğer dilbilgisel yüz ifadesinin tamamen bir sözdizimsel imleyici olduğu öne sürülmektedir. Bu ifadenin yayılma alanı Eylemi ve onun tamlayanını altına alma, ancak dilbilgisel özneyi dışarı atma eğilimindedir. Yayılma özelliği gösteren bir dilbilgisel yüz ifadesi olarak, kaş kaldırmanın içinde bulunduğu işlevsel başın tüm k-buyurma alanına yayılması beklenirdi. Bu durumda, öznenin kaş kaldırmanın yayılma alanı altında olması beklenirdi. Ancak, özne bu yayılma alanının içinde belirtilmediği için, öznenin sözdizimde Tümleyici alanda yer alan bir işlevsel başın Gös-pozisyonuna hareket ettiği öne sürülmektedir. Bu başın Sınırlılık-başı (SK) olduğu öne sürülmektedir. Evet-hayır sorularından gelen destekleyici veri sayesinde, TİD'in sözdiziminde Tümleyici-başın ayrışık (Sınırlılık-başı ve Güç-başı) bir baş olduğu öne sürülmektedir. Olumuz tümcelerde dilbilgisel öznenin kaş kaldırmanın yayılma alanı dışında tutulması ancak evet-hayır sorularında dilbilgisel yüz ifadesinin yayılma alanının içinde ifade edilmesi, Güç-başında bulunan Soru özelliğine parazit Yorumlanamaz Eylem özelliği ile açıklanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study discusses the syntactic structure of Turkish Sign Language (Türk İşaret Dili ? TİD). Specifically, we investigate the IP and CP domains in the clausal architecture of TİD. Our data suggest that various nonmanual markers cue syntactic domains in this language, i.e. internal movement reorganization for Aspº, head-nod for Tº and head-tilt for Negº. The spread area of these nonmanual markers, then, is explained through proposing a head-movement analysis to the relevant functional heads. The Vº is proposed to move to the functional heads to check the [uV] features of these heads in syntax. The phonological component (PF) associates these nonmanual markers to the manual segments after the syntactic derivation is sent to Spell-Out.An interesting pattern of syntactic grouping is observed in negative structures. For these type of clauses, the two nonmanual markers, i.e. head-tilt and eye-brow-raising function separately. Head-tilt is analyzed as a defining lexical feature of the Negº head. Based on the spread area of this marker, it is proposed to be a morpho-syntactic marker, responsible for both verb-movement due to [uV] in its feature specification and the morphological association of the negative clitic to the verb. The other nonmanual marker for negation is proposed to be a purely syntactic marker. Its spread area tends to include the verb and the internal argument but it tends to exclude the grammatical subject. As a spreading nonmanual marker, eye-brow-raising would be expected to spread over the entire c-command domain of the functional head in which it resides. In that case, the subject would be expected to be under the spread area of eye-brow-raising. However, as the subject is not observed to be marked in this area, we propose that there is subject movement to the specifier position of a higher functional head in the C domain. This head is proposed to be the Finº head. Depending on further data from content questions, we also propose that the C domain is split in TİD syntax, i.e. Finº and Forceº. The exclusion of the grammatical subject under the spread area of eye-brow-raising in negative clauses and the inclusion of the subject under the spread area of the nonmanual marker for content questions is explained through verb-movement to the Forceº head in polar questions due to the [uV] feature which is parasitic on the [Q] feature in this head.
Benzer Tezler
- Türk işaret dilinde soru: Kaş hareketlerinin dilsel çözümlemesi
Question in Turkish sign language: Linguistic analysis of eyebrows
BAHTİYAR MAKAROĞLU
- A linguistic analysis on basic sentence types in Turkish sign language (Tid) with reference to non-manual activity
Türk işaret dili (Tid)'deki temel tümce türlerinin el-dışı göstergeler açısından dilbilimsel incelemesi
AYŞE ZEYNEP AÇAN
Doktora
İngilizce
2007
İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRAY KÖNİG
- Yazılı Türkçe dilinden Türk işaret diline (tid) makine çevirisi sistemi
Text to sign language machine translation system for Turkish
CİHAT ERYİĞİT
Doktora
Türkçe
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE KÖSE
- A linguistic study on the system of personal name signs in TID
Türk İşaret Dili (TİD)'nde kişi özel adları üzerine dilbilimsel bir çalışma
ABDULLAH TOPRAKSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP AÇAN AYDIN
- Temporal clauses in Turkish sign language
Türk işaret dilinde zaman cümlecikleri
ASLI ÖZKUL
Doktora
İngilizce
2021
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR GÖKGÖZ
PROF. DR. MELTEM KELEPİR