Annesi çalışan ve çalışmayan öğrencilerde toplumsal cinsiyet kalıpyargılarının yetkinlik ve sevecenlik algısı temelinde incelenmesi
Effects of participant sex, participant working status, target sex and parental status on gender stereotypes toward working men and women on the basis of perceived competence and warmth
- Tez No: 258346
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kalıpyargı, yetkinlik, sevecenlik, toplumsal cinsiyet, çalışan kadın, kalıpyargı içerik modeli, Stereotypes, competence, warmth, gender, working mothers, stereotype content model
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu araştırmada, çocuklu ve çocuksuz çalışan kadın ve erkeklere yönelik toplumsal cinsiyet kalıpyargıların içeriğinin Fiske ve arkadaşlarının (1999;2002) önerdikleri yetkinlik ve sevecenlik kavramsallaştırmaları bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Anılan amaç doğrultusunda Fiske (1999) tarafından geliştirilen çalışan kadınların yetkinlik ve sevecenlik algıları ölçeği Türkçeye uyarlanmıştır. Annesi çalışan ve çalışmayan öğrencilere verilen senaryolarda çocuk sahibi olan ve çocuk sahibi olmayan çalışan kadınlar ve erkekler olarak değişimlenen uyarıcı kişilere yönelik yetkinlik ve sevecenlik algıları anılan ölçek aracılığı ile incelenmiştir. Bunun yanı sıra, senaryoda yer alan öykülere göre çalışan kadın ve erkeğin çocuk sahibi olduğunda ve olmadığında terfi, eğitim ve finans danışmanı olarak tercih edilmelerinde farklılaşıp farklılaşmadığı da araştırılmıştır.Araştırma, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Çankaya Üniversitesi'nde okuyan, annesi çalışan (ve halen çalışmakta olan) ve annesi çalışmayan üniversite öğrencilerinden oluşturulan 240 kişilik bir örneklem üzerinde yürütülmüştür. Bulgular, yetkinlik ve sevecenlik algılarının, katılımcıların annelerinin çalışma durumuna ve cinsiyetine, uyarıcı kişinin cinsiyetine ve çocuk sahibi olup olmama durumuna göre farklılaştığını ortaya koymuştur.Fiske ve arkadaşları (2004) çalışan kadınların çocuk sahibi olduğu durumunda sevecenlik boyutunda artış gözlendiğini, yetkinlik boyutunda ise azalma olduğunu belirtmişlerdir. Çalışan erkeklerde ise çocuk sahibi olma durumunda yetkinliklerinde azalma olmazken sevecenliklerinde artış olduğunu belirtmişlerdir. Katılımcılar, çocuk sahibi olan çalışan kadınları terfi ettirme, eğitim verme ve işe alma gibi destekleyici davranışlarda, çocuksuz çalışan kadınlara ve çocuklu çalışan erkeklere göre daha az ilgili görülmüştür. Bu araştırmanın sonuçları ise hem yetkinlik hem de sevecenlik algılarının, çalışanın cinsiyetine ve çocuk sahibi olup olmamasına, katılımcıların cinsiyetine ve annelerinin çalışma durumuna göre değişme gösterdiğine işaret etmiştir. Ele alınan dört farklı durumun da birbiri üzerinde etkisi olduğu gözlemiştir. Terfi ettirme, işe alma ve eğitim verme konularında ise katılımcıların çocuklu ve çocuksuz çalışanlara yönelik tercihleri katılımcıların cinsiyeti ve annelerinin çalışıp çalışmamasına göre değişim göstermiştir.Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda, çalışan kadınlar çocuk sahibi olduğunda çocuk sahibi olmayan kadınlara göre ve çocuk sahibi olan çalışan erkeklere göre daha sevecen olarak algılanmışlardır. Çocuk sahibi olmak ve kadın olmak sevecenlik boyutu değerlendirmelerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Kadınlar erkeklere göre daha sevecen algılanmaktadır. Bunun yanı sıra çalışan kadın çocuk sahibi olduğunda daha sevecen algılanmaktadır. Yetkinlik değerlendirmelerinde ise, çalışan erkekler çocuk sahibi olduğunda daha yetkin algılanırken, çalışan kadınlar çocuksuz olduklarında daha yetkin algılanmışlardır. Çocuk sahibi olmak çalışan kadınlara sevecenlik boyutunda avantaj sağlamıştır. Çalışan erkekler için her iki boyutta da dezavantaj söz konusu değildir. Çocuk sahibi olduklarında çalışan erkekler daha sevecen algılanmışlardır. Bunun yanı sıra çalışan erkeklerin çocuk sahibi olması terfi, eğitim ve işe alınmada daha etkili olmaktadır. Öte yandan çalışan kadınların çocuksuz olmaları, terfi ettirme, eğitim verme ve işe alma konusunda katılımcılar tarafından daha fazla desteklenmektedir.Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ilgili literatür bağlamında yorumlanmış ve tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The main aim of the present study is to examine gender stereotypes towards working men and women who are parents and non-parents on the basis of perceived competence and warmth dimensions within the context of stereotype content model (Fiske et all 1999; 2002).The participants were asked to tell their impressions of several professionals through rating traits reflecting competence and warmth dimensions and behavioral intentions. Among three filling profiles of management consultants depicted by scenarios, was a crucial profile that varied only two factors; gender and parental status of the professional target. The effects of sex and working status of participants were also investigated.Sample of the study consisted of 240 university students. Results indicated that women were perceived as warmer than men and parents were viewed as warmer than non-parents. Women without children were perceived as more competent than both moms and men with non-parental status. Ratings of perceived warmth and competence of the working moms and parents and also non-parent men and women varied in relation to participant sex and working status of participant mothers. The findings also revealed that participants showed more interest in rewarding fathers and non-parent women than moms professionally (hiring, promoting and training).In the current study, the results revealed that when a working woman has a child, she was perceived as warmer than a childless woman and a working man with a child. Having a child and being a woman has an important impact on warmth evaluation. In competence evaluation, when working men were parents, they were viewed as more competent, however when working women were non-parents they were perceived as more competent. Having a child provides women with an advantage on the warmth dimension.Findings of the current study were discussed with respect to the relevant literature and suggestions were made for future research.
Benzer Tezler
- Çalışan ve çalışmayan annelerin çocuklarında toplumsal cinsiyet algıları: İlkokul üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri örneği
Gender perceptions in children of working and non-working mothers: A case of third and fourth grade students in primary school
ECE GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞİRİN YILMAZ
- Kadın üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rolü stresi ve etkileyen etmenler
In university female students the stress of social gender role and affecting factors
MELİKA SARITEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLENGÜL MERMER
PROF. DR. AYNUR UYSAL TORAMAN
PROF. DR. TÜRKAN GÜNAY
- Çalışan annelerin ve çalışmayan annelerin anasınıfına devam eden 5-6 yaş çocuklarının dil gelişim farklılıklarının karşılaştırılması
Comparison of language skills improvement difference of preschool children of age 5-6 whom mothers are employed and not employed
NALAN ÖZMERMER
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin sınav hizmetlerine yönelik görüşleri ve sınav kaygıları
Vocational open education high school students' opinions about examination services and exam anxiety
ALİ YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALÜK ÜNSAL